ပေါဲပသခါ၊ တ္ၚဲ
| ပေါဲပသခါ | |
|---|---|
 မဓလိုက်ကတဵု နူဒမံင်ဂမ္စိုတ် မဒှ်ရုပ်ကသူ Dieric Bouts, မချူလဝ် ၜိုတ် သၞာံ ၁၄၅၅ | |
| ယၟု ပ္ဍဲသၞောဝ် | ပေါဲပသခါ |
| ဍုင်မကၠောန် | ခရေတ်ယာန် ကေုာံ ဂျူ |
| ဒဒှ်မတီလဝ် | တ္ၚဲနာဲယေသှု မဓလိုက်ကတဵု နူဒမံင်ဂမ္စိုတ် |
| ဗီုမကၠောန်သဘင် | အာဘာကျာ်၊ မစခၟာဲစာင် ကေုာံ ကဵုတၟာဲတဲရေင်သကအ်၊ |
| စၟတ်တ္ၚဲ | နူကဵု ဂိတုမာတ် ၂၁ တုဲ စိုပ်ဂိတုပေင် နူကဵုဂိတုပေင်ဂှ် ရိုဟ်အာ မဒှ်တ္ၚဲအဒိုက်ကၠာအိုတ် |
ပေါဲပသခါ (အၚ်္ဂလိက်: Easter, Burmese: အီစတာပွဲတော်နေ့) ဝွံ ဒှ် တ္ၚဲတၟေင်တ္ၚဲပရဲ ပ္ဍဲဘာသာဂျူမ္ဂး မရန်တၟအ်ကဵု ညးဍုင်ကွာန်ဂျူတအ် မဒဴတိတ် နူအဳဂျေပ်တုဲ မကၠောန်၊ ပ္ဍဲဘာသာခရေတ်မ္ဂး ဒှ်တ္ၚဲကိစ္စဇၞော်အိုတ် မရန်တၟအ် မစၟတ်သမ္တီ နာဲယေသှု မဒးဒုင်ပကာဂမ္စိုတ် ပ္ဍဲတိုင်မဒင် နကဵုကောန်ပၞာန်ရဝ်မတအ် ပ္ဍဲကဵု Calvary ပ္ဍဲၜိုတ်အေဒဳ ၃၀ဂှ်တုဲ ဂတဂှ်ပိတ္ၚဲ မဓလိုက်ကတဵု နူဒမံင်ဂမ္စိုတ် အတိုင် မချူဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲသၠပတ်ဓမ္မတမိဂှ်ရ၊၊
နိရုတ္တိ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ဝေါဟာရမန် ပသခါ ဝွံ ကၠုင်နူ פסחא (Paskha) မဒှ် အရေဝ်အရာမာယာ Arāmāyā /Aramaic (אַרָמָיָא) မဒှ်တၞောဝ် ဂကူသေမိတိစ် (Semitic group)ရ၊၊ ဆက်စပ်ဒၟံင် ကုအရေဝ်ဟေဗြဴ פֶּסַח (Pesach) မဒှ်သဘင် မပူဇဴကျာ် သတ်ဆုသတ်ဒုန် မတိတ်ကၠာတဲ ပ္ဍဲကဵုအခိုက် ပြဝေဏဳဂျူတမၠာရ၊၊ ဂရိတ် ကဵု လေတ္တေန် ဂှ် လွဳစလဝ် နကဵု Pascha (Πάσχα)တုဲ စကာဒၟံင် အတိုင်ဂှ် စဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊၊ ကာလမန် မကၠာဲစၠောအ် သၠပတ်သမ္မာဂှ်လေဝ် အတိုင်တြေံတမ်မူလဂှ် ကၠာဲလဝ် ပေါဲပသခါရ၊၊ [၁]
ဗီုဗၟာ မကော် အီစတာ ဂှ် ကေတ်နူ အတိုင်ရမ္သာင်အင်္ဂလိက် Easter ရ၊၊ Easter အင်္ဂလိက်ဂှ် ကၠုင်နူအရေဝ်ဒါတ် Ooster ကေုာံ ဂျာမာန် Ostern၊ နူကဵုအရေဝ်ဂှ် ပ္ဍဲအရေဝ်အင်္ဂလိက်တြေံဂှ် ဒှ်အာ Ēastrun နူဂှ် ဒှ်အာ Easter ရ၊၊ [၂]အဓိပ္ပါယ်တမ်နူဒါတ်ဂှ် ဂွံအဓိပ္ပါယ် မမံက်တိတ်ကၠုင် တုပ်ညံင်ရဴ တ္ၚဲမမံက်တိုန် လပါ်ဗၟံက်တုဲ မကော် ဗမံက် east ရ၊၊
ပေါဲပသခါ ဂျူ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပေါဲပသခါဝွံ နူတမ်တေအ် စေန်ဆက်ကၠုင် နူကဵု ဍုင်အေဿရေလ ခေတ်တြေံ မဒှ်သဘင်တမ်သၞာံ သွက်ဂွံပူဇဴကျာ် သြောအ်တၟိ၊ သတ်ဆုတၟိရ၊၊ ဗွဲကြဴဏအ် ဒှ်အာ သဘင်မစၟတ်သမ္တီ မဒဴတိတ် နူအဳဂျေပ် နူဘဝဍိက် အတိုင်မချူဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲသၠပတ်ဗၠးတိတ်ရ၊၊ ဟီုဍာံဍာံ ညးယူဍ (ဂျူ)တအ်ဂှ် ပသဘင်ပေါဲပသခါ ပူဇဴကျာ်တုဲ ဂွံတိတ်ဗၠး နူကဵု ဘဝဍိက် အဳဂျေပ်ရ၊၊ ပ္ဍဲလိက်တေအ်ဂှ် ဟီုလဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲပေါဲပသခါဂှ် ဂျူတအ် ဂစိုတ်သဵုတုဲ ဆီသဵုဂှ် ကဵုလံက်စုတ်လဝ် ပ္ဍဲပါင်တြင်သ္ၚိ သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ဒေဝတဴဂမ္စိုတ် ဟွံဂွံလုပ်သ္ၚိဇကုရ၊၊ ပဟိုတ်နူဂှ်တုဲ ဂျူတအ်ဂှ် ဇၟာပ်မစိုပ် အခိင်တ္ၚဲ ၁၅နိသာန်ဂှ် ညးတအ် စဖျုန်သဵုအိုတ်ရ၊၊ သဵုဂှ် ပူဇဴကၠာတုဲ စပ္ဍဲဘာကျာ်၊ ဗွဲကြဴ ဒှ်အာ သဵုဂှ် ပူဇဴယဇ် ပ္ဍဲဘာကျာ်တုဲ စဴဍုန်စ ပ္ဍဲသ္ၚိရ၊၊ အခိုက်ပြဝေဏဳဏအ်ဂှ် ဂျူတအ် ဆက်ကၠောန်ဒၟံင်ဖိုဟ်ရ၊၊
ပေါဲပသခါ ခရေတ်ယာန်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပေါဲပသခါ ခရေတ်ယာန်ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုင်ဒၟံင် နကဵုမရန်တၟအ် နာဲယေသှုခရေတ် မဓလိုက်ကတဵု နူဒမံင်ဂမ္စိုတ်ရ၊၊ ခရေတ်ယာန်တအ်ဂှ် ဇၟာပ်တ္ၚဲအဒိုက် ဗှ်ဗၞုဟ်ဒၟံင် ပရူနာဲယေသှုခရေတ် မဓလိုက်ကတဵု နူဒမံင်ဂမ္စိုတ်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲပသခါဂှ် နကဵုမဗှ်ဗၞုဟ် ဗွဲတၟေင်ရ၊၊ ပ္ဍဲကဵုကၞောတ် အေဒဳ ၂ ဗွဝ်ကၠံဂှ် ပရေင်လညာတ်တၞဟ်ခြာ စပ်ကဵု သဘင်ပေါဲပသခါ ကတဵုဒှ်ကၠုင် ပ္ဍဲဂကောံမၞိဟ် ခရေတ်ယာန်တအ်ရ၊၊ ဆဂး မၞိဟ်တအ် သီုဖအိုတ် တုပ်စိုတ် ဒဒှ်ရ နာဲယေသှု မဒုင်ဂစိုတ်ဂှ် ဒှ်ပ္ဍဲ တ္ၚဲသိုက်တုဲ ကလေင်ဓလိုက်ကတဵု နူဂမ္စိုတ်ဂှ် ဒှ်လဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲအဒိုက်ရ၊၊ ပ္ဍဲသၞာံ ၃၂၅ ဂကောံခရေတ်ယာန်ဂမၠိုင် ပကောံဓရီုဇၞော် ပ္ဍဲဍုင်နိသေဲ (Nicaea İznik)၊ ဍုင်တူရကဳလၟုဟ်တုဲ စၟတ်သမ္တီ ပထောအ်ဒတန် တ္ၚဲမကၠောန် ပေါဲပသခါ ရ၊၊
နကဵုအခိုက်ကၞာမ္ဂး ကၠာဟွံစိုပ် ပေါဲပသခါ ၄၀ တ္ၚဲဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် သဘင်နာနာသာ်ရ၊၊ သဘင်ကၠာအိုတ်ဂှ် သဘင်ပတေင်ဗုဒ္ဓဝါ (Ash Wednesday) ပ္ဍဲသဘင်ဂှ် မၞိဟ်တအ် မဂွံဒုင်ချူ ဗီုတိုင်မဒေင် ပ္ဍဲကဵု ကၞေင် နကဵုပတေင်၊ တ္ၚဲအဒိုက် မရနုက်ကဵုမသုန်ဂှ် ညးကော်စ သဘင် Feast of the Annunciation မဒှ် တ္ၚဲမစၟတ်သမ္တီ မိအံက် မာရိ မဂွံတီကေတ် နူဒေဝတဴ ဒဒှ်ရ ကြက်မတန်ဂဝ်ဂၞဴ နာဲယေသှု၊၊
တ္ၚဲသဘင်လက္ကရဴအိုတ် ကၠာဟွံစိုပ် တ္ၚဲပသခါဂှ် ဒှ်သဘင်တ္ၚဲအဒိုတ်ထာင်တာ (Palm Sunday)၊ တ္ၚဲဂှ် သတ္တဟပရဲ (Holy Week) လေဝ် ညးကော်ကီုရ၊၊ တၞဟ်န မဂွံကၠောန် ပေါဲပသခါ ပ္ဍဲဍုင်ဂျေရုသလေန်တုဲ ညးဍိုက်မာဲတုဲ လုပ်အာ ဍုင်ဂျေရုသလေန်ရ၊၊ ညးဍုင်ကွာန်တအ် ဒုင်တၠုင်ညး နကဵုမရပ်လဝ် ထာင်တာတုဲ မကရေဲဂမြဴ ညံင်ရဴ ဨကရာဇ်ညးတအ် (ဝါ) ညံင်သၟိင်ဓရ် မစိုပ်ကၠုင် သွက်ဂွံဟံင်ပြာ်ဗလးညးတအ် နူကဵုဘဲပၞာန်ရဝ်မတအ်ရ၊၊
နာဲယေသှု မလုပ်ဍုင်ဂျေရုသလေန်ဂှ် နကဵုမရန်တၟအ် သွက်ဂွံကၠောန် သဘင်ပေါဲပသခါ ဂျူတအ် ပ္ဍဲဍုင်ဂျေရုသလေန်ဂှ်ရ၊၊
တ္ၚဲပရဲဗြဴဗတိ (Maundy/Holy Thursday)ဂှ် ညးရန်တၟအ်ကဵု တ္ၚဲနာဲယေသှု မစစၞလက္ကရဴအိုတ် ကရောမ်သာဝကညးရ၊၊ ပ္ဍဲဗတံဂှ် နာဲယေသှု ဒးဒုင်ရပ် ကုကောန်ပၞာန်ရဝ်မတအ်တုဲ တ္ၚဲသိုက်ဂှ် ညးကော်စ Good Friday မဒှ်တ္ၚဲ နာဲယေသှု မဒးဒုင်ဖျေဟ်ဒုဟ်၊ မဒးဒုင်ဂစိုတ် လတူတိုင်မဒေင် တုဲအာစိုပ် ဒဒှ်ဂမ္စိုတ်ရ၊၊ ဇွနာဲယေသှုဂှ် အာစွံလဝ် ပ္ဍဲဂိုဟ်မွဲရ၊၊ တ္ၚဲယး တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်ဂှ် ဒှ် တ္ၚဲပသခါ ဂျူတအ်ရ၊၊ နကဵုဂျူတအ် ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲသဳ တ္ၚဲပရဲတုဲ တ္ၚဲအဒိုက်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲဓမ္မတာရ၊၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲအဒိုက်ဂှ် ကာလညးအာရံင် ဇွနာဲယေသှုဂှ် ဇွဂှ်ဟွံမဲ ပ္ဍဲဂိုဟ်ဂှ်တုဲ မဓလိုက်ကတဵု နူဒမံင်ဂမ္စိုတ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ၊၊ ရံင်ကဵု တ္ၚဲမဓလိုက်ကတဵု နူဂမ္စိုတ်ဂှ်ရ တ္ၚဲဂှ် နကဵုညးမပတှ်ေ နာဲယေသှုတအ် စၟတ်သမ္တီ တ္ၚဲမမံက်ကတဵု မဒှ်တ္ၚဲမမိပ်မြဟ်ရ၊၊
ကြဴနူ နာဲယေသှု မဓလိုက်ကတဵု နူဂမ္စိုတ်တုဲ ထ္ၜးဇကု ကုကောန်မၞိဟ်တအ် မဂၠိုင်ကဵုအလန်ရ၊၊ ဆဂး နူစ တ္ၚဲပသခါဂှ်တုဲ ပေင် ၄၀ တ္ၚဲဂှ် မထ္ၜးဇကု ဒှ်အလန် လက္ကရဴအိုတ်တုဲ တ္ၚဲဂှ် ညးကော်စ Feast of the Ascension မဂွံအဓိပ္ပါယ် တ္ၚဲနာဲယေသှုခရေတ် မကလာင်တိုန်အကး၊ ဟီုဗီုမန်မ္ဂး တ္ၚဲနာဲယေသှုစဴသွဝ် ရ။
ဗီုမတော် တ္ၚဲပေါဲပသခါ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]တ္ၚဲပေါဲပသခါဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် နူစဂိတုမာတ် ၂၁ တုဲ ရိုဟ်အာဂတဂှ် စိုပ်တ္ၚဲဂိတုပေင်ကၠာအိုတ်၊ နူတ္ၚဲဂိတုပေင်ဂှ် ရိုဟ်အာပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲအဒိုက်ကၠာအိုတ်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲပေါဲပသခါရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အကြာတ္ၚဲအဒိုက်ထာင်တာ ကဵု တ္ၚဲပေါဲပသခါဂှ် ဒးနွံတ္ၚဲဂိတုပေင်မွဲတွဵုရောင်၊၊ (ဗွဲမဂၠိုင် မဒှ်ပ္ဍဲဂိတုစဲပေင် ဆဂး လၟိုန်ဟွံသေင်)၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ တ္ၚဲ ပေါဲပသခါဂှ် နွံအကြာ ဂိတုမာတ် ၂၂ ကဵု ဧပြဳ ၂၅ ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အတးသင်္ကြာန် ဍုင်မန်ဗၟာဂှ် နွံအကြာ ဨပြဳ ၁၃-၁၇ တုဲ သဘင်ပေါဲပသခါ ကဵု သဘင်အတးသင်္ကြာန် တ္ၚဲမလေပ်တုပ် ရေင်သကအ်ဂၠိုင်ရ၊၊
တ္ၚဲအဒိုက်ထာင်တာဂှ် ဒှ်တ္ၚဲအဒိုက် ကၠာတ္ၚဲပေါဲပသခါ၊ တ္ၚဲပရဲဗြဴဗတိ ကဵု တ္ၚဲပရဲသိုက်ဂှ် နွံပ္ဍဲသတ္တဟတုပ်ပ်၊၊ နူစ တ္ၚဲပေါဲပသခါတုဲ ဂတဂှ် ပန်တ္ၚဲသိုက်မ္ဂး ညးကော်စ တ္ၚဲသဳဇၞော် Great Prayer Day တုဲ နူတ္ၚဲပေါဲပသခါ ရိုဟ်အာ ၄၀ တ္ၚဲမ္ဂး ဒှ်တ္ၚဲ နာဲယေသှုခရေတ် မကလာင်တိုန်အကးရ၊၊ နူစ တ္ၚဲပေါဲပသခါ ဂတဂှ် တ္ၚဲအဒိုက် မရနုက်ကဵု ထပှ်ဂှ် ညးကော်စ တ္ၚဲပေန်တေကုတ္ထေ (Pentecost)
| ဗီုပြင် | ဗီုတော် | သွဟ် |
|---|---|---|
| a = aar Modulo 19 | a = 2016 Modulo 19 | a = 2 |
| b = ဂၞန်ပေင်င် aar / 100 | b = ဂၞန်ပေင်င် 2016 / 100 | b = 20 |
| c = aar Modulo 100 | c = 2016 Modulo 100 | c = 16 |
| d = ဂၞန်ပေင်င် b / 4 | d = ဂၞန်ပေင်င် 20 / 4 | d = 5 |
| e = b Modulo 4 | e = 20 Modulo 4 | e = 0 |
| f = ဂၞန်ပေင်င် (b + 8) / 25 | f = ဂၞန်ပေင်င် (20 + 8) / 25 | f = 1 |
| g = ဂၞန်ပေင်င် (b – f + 1 ) / 3 | g = ဂၞန်ပေင်င် (20 – 1 + 1 ) / 3 | g = 6 |
| h = (19 * a + b – d – g + 15) Modulo 30 | h = (19 * 2 + 20 – 5 – 6 + 15) Modulo 30 | h = 2 |
| i = ဂၞန်ပေင်င် c / 4 | i = ဂၞန်ပေင်င် 16 / 4 | i = 4 |
| k = c Modulo 4 | k = 16 Modulo 4 | k = 0 |
| l = (32 + 2 * e + 2 * i – h – k) Modulo 7 | l = (32 + 2 * 0 + 2 * 4 – 2 – 0) Modulo 7 | l = 3 |
| m = ဂၞန်ပေင်င် (a + 11 * h + 22 * l) / 451 | m = ဂၞန်ပေင်င် (2 + 11 * 2 + 22 * 3) / 451 | m = 0 |
| n = ဂၞန်ပေင်င် (h + l – 7 * m + 114) / 31 | n = ဂၞန်ပေင်င် (2 + 3 – 7 * 0 + 114) / 31 | n = 3 |
| p = (h + l – 7 * m + 114) Modulo 31 + 1 | p = (2 + 3 – 7 * 0 + 114) Modulo 31 + 1 | p = 27 |
| ဟိုတ်ဂှ်ရ တ္ၚဲပေါဲပသခါ သၞာံ ၂၀၁၆ ဂှ် ဒှ် ၂၇/၃ (၂၇ မာတ်) | ||
ဗီုတော် Modulo ဥပမာ 216 Modulo 19 မ္ဂး (216 / 19 = 106, 106 x 19 = 2014, 2016 - 2014 = 2)
ခၟာဲစာင်ပသခါ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပ္ဍဲတ္ၚဲပေါဲပသခါဂှ် မလေပ်ပယျေဝ် နကဵုခၟာဲစာင် မဖျောန်လဝ် ဍာ်ဂဥုဲ အသာ်နာနာ ကေုာံ ဓဇက်လဝ်ပ္ကဴသြဴရ၊၊ အခိုက်တြေံမ္ဂး ခၟာဲစာင်ဂှ် ညးပထောင်ထောအ် ဍောတ်တ်တုဲ ပတိတ်ထောအ် ခဍန် ကေုာံ ဖျုန်ဍေဟ်ဖအိုတ်တုဲ ခၞောက်ခၟာဲစာင်ဂှ် ဖျောန် နကဵုအသာ်နာနာ (ဟွံ) ဓဇက်ရုပ်နာနာတုဲ မလေပ် ပယျေဝ်သ္ၚိရ၊၊ ခၟာဲဂှ် နကဵုသင်္ကေတ ဒဒှ် မကလေင်ဂျိုင်ရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်လၟုဟ် ရုပ်ခၟာဲစာင် မကၠောန်လဝ် နကဵုဆံက်ကလေတ်တုဲ မဂွဳလဝ် နကဵုစက္ခောကျောဝ်ကျောဝ်တုဲ မလေပ်ကဵု ပရင်တဲရေင်သကအ်ရ၊၊
-
ခၟာဲစာင်ပသခါ နူယူကရိင်
-
ခၟာဲစာင်ပသခါ နူသာပဳယျာ
-
ခၟာဲစာင်ပသခါ နူလိတ်တူနိယျာ
-
ခၟာဲစာင်ပသခါ နူဂျာမနဳ
-
ခၟာဲစာင်ပသခါ နူနဝ်ဝေ
-
ခၟာဲစာင်ပသခါ နူဂရိတ်
-
Perforated eggs
-
ခၟာဲစာင်ပသခါ နူပြင်သေတ်
-
ခၟာဲစာင်ပသခါ အမေရိကာန် သ္ၚိသမတ
-
Pace eggs boiled with onion skins and leaf patterns.
-
Easter eggs decorated with straw
-
ခၟာဲစာင်ပသခါ နူပဝ်လာန်
နိဿဲ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]- Povl Engelstoft: Hagerups Konversationsleksikon. 1952. Bind 8, side 85-86.
- Hermann Grotefend, Taschenbuch der Zeitrechnung des deutschen Mittelalters und der Neuzeit. (1898; ofte optrykt og revideret, senest 1984)
- Påskeထာမ်ပလိက်:Dødt link Artikel på Dansk Folkemindesamlings site.
- ↑ "History of Easter". The History Channel website. A&E Television Networks. Retrieved 9 March 2013.
- ↑ Wallis, Faith (1999). Bede: The Reckoning of Time. Liverpool University Press. p. 54. ISBN 0853236933.