Eugeniusz Baziak

Eugeniusz Baziak

Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	8 marca 1890 Tarnopol
Data i miejsce śmierci	15 czerwca 1962 Warszawa
Miejsce pochówku	bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie
Administrator apostolski archidiecezji krakowskiej
Okres sprawowania	1951–1962
Arcybiskup metropolita lwowski
Okres sprawowania	1944–1962
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	14 lipca 1912
Nominacja biskupia	15 września 1933
Sakra biskupia	5 listopada 1933
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Eugeniusz Juliusz Baziak^[1] (ur. 8 marca 1890 w Tarnopolu, zm. 15 czerwca 1962 w Warszawie) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii, biskup pomocniczy lwowski w latach 1933–1944, arcybiskup koadiutor lwowski w 1944, arcybiskup metropolita lwowski w latach 1944–1962, biskup koadiutor krakowski w 1951, administrator apostolski archidiecezji krakowskiej w latach 1951–1962.

Urodził się 8 marca 1890 w Tarnopolu^[2]. Kształcił się w tamtejszym C.K. Wyższym Gimnazjum, gdzie w 1908 złożył egzamin dojrzałości^[3][2]. Następnie studiował na wydziale teologicznym uniwersytetu we Lwowie i zdobywał formację w miejscowym seminarium duchownym^[2]. Święceń prezbiteratu udzielił mu 14 lipca 1912 w Przemyślanach^[4] biskup pomocniczy lwowski Władysław Bandurski^[5]. W 1921 na lwowskim Uniwersytecie Jana Kazimierza uzyskał doktorat z teologii^[2] na podstawie dysertacji Walka Pana Jezusa z Faryzeuszami^[1].

Po przyjęciu święceń kapłańskich pracował jako wikariusz i katecheta w Żółkwi i w Tarnopolu^[4][6]. W czasie I wojny światowej został powołany do armii austriackiej jako kapelan. Podczas posługi wśród chorych żołnierzy zaraził się tyfusem plamistym. Zwolniony ze służby pod koniec wojny, został administratorem parafii w Tarnopolu. Od 1919 był prefektem, a od 1924 wicerektorem seminarium duchownego we Lwowie^[4]. W 1931 został proboszczem parafii kolegiackiej w Stanisławowie^[2] i dziekanem dekanatu stanisławowskiego^[4]. W tym samym roku został obdarzony godnością kanonika lwowskiej kapituły metropolitalnej, a rok później infułata^[4].

15 września 1933 papież Pius XI mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji lwowskiej^[4] ze stolicą tytularną Phocaea^[5]. Święcenia biskupie otrzymał 5 listopada 1933 w bazylice archikatedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Lwowie^[7]. Udzielił mu ich arcybiskup metropolita lwowski Bolesław Twardowski w asyście biskupów tarnowskich: diecezjalnego Franciszka Lisowskiego i pomocniczego Edwarda Komara^[5]. Od 1933 piastował urząd rektora lwowskiego seminarium, ponadto był kustoszem kapituły metropolitalnej^[4] i asystentem archidiecezjalnej Akcji Katolickiej^[2]. W czasie II wojny światowej pozostał we Lwowie^[2]. Pomimo szykan ze strony okupantów sowieckich i hitlerowskich wykonywał swoje obowiązki, m.in. zabiegając o funkcjonowanie zlikwidowanego w 1939 przez Sowietów seminarium, udzielając święceń kapłańskich i wizytując parafie^[4]. Prowadził także działalność dobroczynną^[8] i informował Stolicę Apostolską o sytuacji we wschodniej Polsce^[2].

Na wniosek arcybiskupa Bolesława Twardowskiego 1 marca 1944 papież Pius XII^[2] mianował go arcybiskupem koadiutorem archidiecezji lwowskiej i arcybiskupem tytularnym Parium^[5]. Rządy w archidiecezji przejął 22 listopada 1944^[2]. Od 1945 był wzywany przez władze sowieckie na całonocne przesłuchania^[4], podczas których nakłaniano go do wyjazdu do Polski^[8]. Nie ulegał tym namowom do czasu pogorszenia się sytuacji Kościoła we Lwowie. W kwietniu 1946 opuścił Lwów, by od sierpnia 1946 rezydować w Lubaczowie^[4], leżącym w polskiej części archidiecezji lwowskiej^[6].

Z inicjatywy kardynała Adama Stefana Sapiehy^[2] 20 kwietnia 1951 Pius XII^[4] mianował go biskupem koadiutorem archidiecezji krakowskiej^[5], pozostawiając na urzędzie arcybiskupa metropolity lwowskiego^[6]. Jednocześnie, na wypadek śmierci kardynała Adama Stefana Sapiehy, został wyznaczony na administratora apostolskiego archidiecezji z władzą biskupa rezydencjalnego^[4]. Obowiązki biskupa koadiutora objął 3 maja 1951, natomiast 23 lipca 1951 przejął rządy w archidiecezji^[1]. W Krakowie był również represjonowany przez władze komunistyczne^[4]. Za odmówienie potępienia księży aresztowanych pod zarzutem szpiegostwa zastosowano wobec niego areszt domowy^[8]. W grudniu 1952 sam oskarżony o szpiegostwo, został aresztowany, a po kilku dniach zwolniony^[8] z zakazem przebywania w obydwu archidiecezjach podlegającym jego jurysdykcji^[6]. Do czasu powrotu do Krakowa w grudniu 1956^[2] mieszkał w domu matki i siostry w Tarnowie^[8].

W lutym 1962 członkowie kapituły krakowskiej zwrócili się do papieża Jana XXIII z prośbą o mianowanie go arcybiskupem metropolitą krakowskim z równoczesnym połączeniem unią personalną archidiecezji lwowskiej i krakowskiej. W następnym miesiącu powiadomiony przez prymasa Stefana Wyszyńskiego, że papież ustanowił go arcybiskupem metropolitą krakowskim i administratorem apostolskim archidiecezji lwowskiej, wyraził na to kanoniczną zgodę. Jednocześnie skierował do papieża prośbę, aby ze względu na głosy wiernych, pozostał arcybiskupem lwowskim. Nominacja papieska nie została jednak ogłoszona z powodu jego śmierci^[4].

Konsekrował biskupów pomocniczych krakowskich: Karola Wojtyłę (1958), późniejszego papieża Jana Pawła II, i Juliana Groblickiego (1960), a także biskupów tarnowskich: pomocniczego Michała Blecharczyka (1958) i diecezjalnego Jerzego Ablewicza (1962). Był współkonsekratorem podczas sakry biskupa pomocniczego przemyskiego Wojciecha Tomaki (1934), biskupa pomocniczego tarnowskiego Jana Stepy (1946) i biskupa Wincentego Urbana (1960)^[5].

Zmarł w wyniku zawału serca 15 czerwca 1962 w Warszawie^[2], gdzie przebywał na obradach Konferencji Episkopatu Polski^[8]. Pochowany został 19 czerwca 1962 w krypcie pod kaplicą Zebrzydowskich w katedrze na Wawelu^[1].

W 1932 prezydent RP Ignacy Mościcki nadał mu Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[9].

• Eugeniusz Baziak [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-11-22]  (ang.).