Ideologio

Ideologio aŭ ismo estas aro kaj kombino de ideoj kaj idealoj, kiu formas mondkoncepton kaj distingas socian grupon. Per tiuj oni klopodas klarigi la vivosencon por homo kiel membro de homgrupo. Tiele ĝi firmigas la apartenon de ano en la grupo, nome la socio.

Laŭ Karl Marx, en socio enhavanta regantan klason, tiu klaso faras, ke sia ideologio estu disvastigata kiel neŭtrala mondkoncepto en la tutan socion, por ke aliaj klasoj ne ekklopodu ŝanĝi la politikan ordon. Ideologio povas esti skribe difinita aŭ nur io transdonata de generacio al generacio. Ideologion havas ĉiu familio, ĉiu stratbuba grupo, lerneja klaso, urbo, vilaĝo, regiono, religio, filozofia skolo, movado... Sen kredo je ideologio homo normale ne vivas, sed sen dubo je la propra ideologio kaj ties supereco super ĉiuj aliaj la homo povas fariĝi kvazaŭ nenormalaĵo, monstro, preta je la plej fifamaj kaj aĉaj agoj nome de sia ideologia konvinko.

Psiksociologie, Ideologio estas aro da konsciaj kaj senkonsciaj ideoj kiuj konsistigas oniajn celojn, atendojn, kaj agojn. Ideologio estas ampleksa vizio, maniero rigardi aĵojn (komparu mondrigardon) kiel en pluraj filozofiaj tendencoj (vidu politikajn ideologiojn), aŭ aro da ideoj proponitaj fare de la dominanta klaso de socio al ĉiuj membroj de tiu socio ("ricevita konscio" aŭ produkto de socianiĝo).

Ideologioj estas sistemoj de abstrakta pensaro aplikita al sociaj aferoj kaj tiel igas tiun koncepton centra al politiko. Implicite ĉiu politika aŭ ekonomika tendenco implicas ideologion sendepende de tio, ĉu ĝi estas prezentita kiel eksplicita sistemo de pensaro.

La esprimo "ideologio" estis naskita en la tre kontestataj filozofiaj kaj politikaj debatoj kaj bataloj de la Franca Revolucio kaj akiris plurajn aliajn signifojn de la fruaj tagoj de la Unua Franca Imperio ĝis la nuno. La termino estis kreita fare de Antoine Destutt de Tracy en 1796,^[1][2] kunigante la partojn ideo (proksime al la senco de Locke) kaj -logio. Li uzis ĝin por rilati al unu aspekto de lia "scienco de ideoj" (al la studo mem, ne la temo de la studo). Li apartigis tri aspektojn, nome: ideologio, ĝenerala gramatiko, kaj logiko, pripensante respektive la subjekton, la rimedojn, kaj la kialon de tiu scienco.^[3] Li argumentas, ke inter tiuj aspektoj ideologio estas la plej komuna nomo, ĉar la scienco de ideoj ankaŭ enhavas la studon de iliaj esprimo kaj depreno.

Laŭ la historia rekonstruo de Karl Mannheim de la ŝanĝoj en la signifo de la termino "ideologio", la moderna signifo de la vorto estis naskita kiam Napoleono Bonaparte (kiel politikisto) uzis ĝin laŭ malkvietiga maniero kontraŭ "la ideologoj" (grupo kiu inkludis pensulojn kiaj Cabanis, Condorcet, Constant, Daunou, Say, Sinjorino Staël, kaj Destutt de Tracy), por esprimi la avarecon de liaj (liberalaj kaj respublikanaj) politikaj kontraŭuloj.

Eble la plej alirebla fonto por la preskaŭ-origina signifo de ideologio estas la verko de Hippolyte Taine pri la Antikva Reĝimo (la unua volumo de "Originoj de Nuntempa Francio"). Li priskribas ideologion prefere kiel instrufilozofio per la sokrata metodo, sed sen etendado de la vortoprovizo preter kion la ĝenerala leganto jam posedis, kaj sen la ekzemploj de observado ke praktika scienco postulus. Taine identigas ĝin ne kiel Destutt De Tracy, sed ankaŭ kun sia medio, kaj inkludas Condillac kiel unu el ĝiaj antaŭuloj. (Destutt de Tracy legis la verkojn de Locke kaj Condillac dum li estis malliberigita dum la Teroro).

La vorto "ideologio" estis kreita longe antaŭ ol la rusoj kreis "intelektularon", aŭ antaŭe la adjektivo "intelektulo" rilatis al speco de persono, t.e. intelektulon. Tiel tiuj vortoj ne estis ĉirkaŭe kiam Napoleono Bonaparte prenis la vorton "ideologoj" por ridindigi siajn intelektajn kontraŭulojn. Iom post iom, aliflanke, la esprimo "ideologio" perdis iujn el sia pejorativa nuancaro, kaj fariĝis neŭtrala esprimo en la analizo de malsamaj politikaj opinioj kaj vidoj de sociaj grupoj.^[4] Dum Karl Marx trovis la esprimon ene de klasbatalo kaj dominado,^[5][6] aliaj kredis, ke ĝi estas necesa parto de institucia funkciado kaj socia integriĝo.^[7]

Ideologio estas la studo de la strukturo, formo, kaj manifestiĝo de ideologioj, tio estas "meta-ideologio". Ideologio postulas esti kohera sistemo de ideoj, fidante sur kelkaj bazaj supozoj koncerne realecon kiu povas havi aŭ eble ne fakte havas ajnan faktan bazon, sed estas subjektivaj elektoj kiuj funkcias kiel la semo ĉirkaŭ kiu plia pensaro kreskas. Laŭ tiu perspektivo, ideologioj estas nek ĝustaj nek malĝustaj, sed nur relativisma intelekta strategio por klasifikado de la ĉirkaŭanta de ni mondo. La plusoj kaj minusoj de ideologio intervalas de la forto kaj fervoro de fidelkredantoj ĝis ideologia neeraripovo. Troa bezono de sekureco kaŝatendas sur fundamentismaj niveloj en politiko kaj religioj.

La verkoj de George Walford kaj Harold Walsby, konstruitaj sub la titolo de sistema ideologio, estas provoj esplori la rilatojn inter ideologio kaj sociaj sistemoj.

Charles Blattberg proponis raporton kiu distingas politikajn ideologiojn disde politikaj filozofioj.^[8]

David W. Minar priskribas ses malsamajn manieron en kiuj la vorto "ideologio" estis uzita:

1. Kiel kolekto de iaj ideoj kun iaj specoj de enhavo, kutime normiga;
2. Kiel la formo aŭ interna logika strukturo kiujn ideoj havas ene de serio;
3. Per la rolo en kiu ideoj ŝajnigas esti en hom-socia interagado;
4. Per la rolo kiun ideoj ludas en la strukturo de organizo;
5. Kiel signifo, kies celo estas persvado; kaj
6. Kiel la lokuso de socia interagado, eventuale.

Por Willard A. Mullins, ideologio estas kunmetita de kvar bazaj karakterizaĵoj:

1. ĝi havendas potencon super pensado
2. ĝi devas esti kapabla je gvidado de oniaj taksadoj;
3. ĝi devas disponigi konsiladon direkte al ago;
4. kaj, kiel deklarite supre, ĝi devas esti logike kohera.

La germana filozofo Christian Duncker Arkivigite je 2011-07-01 per la retarkivo Wayback Machine postulis "kritikan reflektadon de la ideologia koncepto" (2006). En sia verkaro, li klopodis alporti la koncepton de ideologio en la malfonon, same kiel la proksime ligitajn koncernojn de sciteorio kaj historio. En tiu verkaro, la esprimo "ideologio" estas difinita laŭ sistemo de prezentoj kiuj eksplicite aŭ implicite postulas al absoluta vero.

Kvankam la vorto "ideologio" plejofte estas trovita en politika diskurso, ekzistas multaj malsamaj specoj de ideologio: politika, socia, epistemologia, etika, ktp.

Terry Eagleton skizas (pli malpli sen partikulara ordo) kelkajn difinojn de ideologio:^[9]

1. La procezo produkti signifojn, signojn kaj valorojn en socia vivo (sociaj rilatoj)
2. Aro da ideoj karakterizaj de partikulara socia grupo aŭ klaso
3. Ideoj kiuj helpas legitimigi dominantan politikan povon
4. Falsaj ideoj kiuj helpas legitimigi dominantan politikan povon
5. Sisteme distordita komunikado
6. Ideoj kiuj proponas postenon por ia celo
7. Formoj de pensaro motivitaj de sociaj interesoj
8. Identiga pensaro
9. Socie necesa iluzio
10. Kunigo de diskurso kaj povo
11. La medio en kiu konsciaj sociaj agentoj faras sencon de sia mondo
12. Ag-orientita aro da kredoj
13. La konfuzo inter lingva kaj fenomena realoj
14. Semiotika enfermigo^[9]:197
15. La neevitebla medio en kiu individuoj vivas siajn rilatojn en socia strukturo
16. La procezo kiu konvertas socian vivon en natura realo

En la marksisma modelo de socio fundamentita sur bazo kaj superstrukturo, bazo estas la produktorilatoj kaj la produktomanieroj, kaj superstrukturo estas la dominanta ideologio (t.e. religio, juro, politika sistemo). La ekonomia bazo de produktado determinas la politikajn superstrukturojn de socio. La interesoj de la reganta socia klaso determinas la superstrukturon kaj la naturon de la justigaj ideologio kaj agadoj per kiuj la reganta klaso kontrolas la produktadrimedojn. Por ekzemplo, en feŭdisma produktomaniero, religia ideologio estas la plej elstara aspekto de la superstrukturo, dum en etapoj de kapitalismo, ideologioj kiaj liberalismo kaj socialdemokratio dominas. El tio venas la granda gravo de la ideologio justigante socion.

Oni prezentis kelkajn klarigon por tio. György Lukács proponis ideologion kiel projekcio de la klaskonscio de la reganta klaso. Antonio Gramsci uzis la koncepton de "kultura hegemonio" por klarigi kial la laborista klaso havas falsan ideologian koncepton pri kiuj estas iliaj ĉefaj interesoj (vidu falsa konscio). Markso argumentis, ke "La klaso kiu havas la rimedojn de materiala produktado je sia dispono havas ankaŭ kontrolon samtempe super la rimedoj de mensa produktado."^[10]

La marksisma formulado de "ideologio kiel instrumento de socia reproduktado" estas koncepte grava por la nomita "sociologio de la sciaro",^[11] nome de Karl Mannheim, Daniel Bell, kaj Jürgen Habermas kaj aliaj. Krome, Mannheim disvolviĝis, kaj progresigis, el la "totala" sed "speciala" marksisma koncepto de ideologio al "ĝenerala" kaj "totala" ideologia koncepto agnoskante, ke ĉiu ideologio (inklude marksismon) rezultis el la socia vivo, ideo disvolvigita de sociologo Pierre Bourdieu. Slavoj Žižek kaj antaŭe la pli frua Frankfurta Skolo aldonis al la "ĝenerala teorio" de ideologio psikoanalizan rigardon, ke ideologioj inkludas ne nur konsciajn, sed ankaŭ nekonsciajn ideojn.

Franca marksisma filozofo Louis Althusser proponis, ke ideologio estas "la imagita ekzisto (aŭ ideo) de la aferoj ĉar ĝi rilatas al la realaj kondiĉoj de ekzistado" kaj faras uzadon de lageca diskursmaniero. Nombraj propozicioj, kiuj ne estas malveraj, sugestas nombrajn aliajn propoziciojn, kiuj ja estas malveraj. Tiel la esenco de la lageca diskursmaniero estas kio ne estas dirata (sed sugestita).

Por ekzemplo, la aserto "Ĉiuj estas egalaj antaŭ la leĝo," kio estas teoria grundo de la nuntempa juraj sistemoj, sugestas, ke ĉiuj personoj povas esti de egala endeco aŭ de egalaj oportunoj. Tio ne estas vero, pro la koncepto de privata posedrajto kaj la povo super la produktrimedoj kio rezultas en la fakto, ke kelkaj personoj povas posedi plie (eĉ multe plie) ol aliaj. Tiu pova malegaleco kontraŭdiras la postulon ke ĉiuj kunhavas kaj praktikan indon kaj futuran oportunegalecon; por ekzemplo, riĉuloj povas disponi de pli bona jura reprezentado, kio praktike privilegiigas ilin antaŭ la leĝaro.

Althusser esprimis ankaŭ la koncepton de la "ideologistata aparato" por klarigi sian teorion de ideologio. Lia unua tezo estis "ideologio ne havas historion": dum individua(j) ideologio(j) ja havas historiojn, interplektitaj kun la ĝenerala klasbatalo de la socio, la ĝenerala formo de ideologio estas ekstera al historio.

Por Althusser, kredoj kaj ideoj estas la produktoj de sociaj praktikoj, ne la malo. Lia tezo ke "ideoj estas materiaj" estas ilustrita per la "skandala konsilo" (La paskala veto) de Pascal al nekredantoj: "Surgenuigu kaj preĝu, kaj poste vi kredos." Kio estas finfine ideologia por Althusser ne estas la subjektivaj kredoj tenitaj en la konsciaj "mensoj" de homaj individuoj, sed la diskursoj kiujn produktas tiuj kredoj, la materiaj institucioj kaj ritaroj en kiuj individuoj partoprenas sen submeti tion al la konscia ekzamenado kaj multe plie kritika pensaro.

La franca marksismodevena teoriulo Guy Debord, fonda membro de la Situaciista Internacio, argumentis, ke kiam la varo iĝas la "esenca kategorio" de la socio, t.e. kiam la procezo de varigado estis plenumita ĝis kulmino, la bildo de la socio montrita per la varo (ĉar ĝi priskribas la tutan vivon kiel konstituita de nocioj kaj objektoj derivanta sian valoron nur kiel varoj komerceblaj kiel ŝanĝvaloro), koloniigas la tutan vivon kaj malpliigas la socio al simpla reprezentado, nome La socio de la spektaklo.^[12]

Germana kulturhistoriisto Silvio Vietta priskribis la disvolvigon kaj etendon de la okcidenta racio ekde la Antikveco antaŭen kiel ofte akompanata de kaj formita de ideologioj kiel tiuj de la "justa milito", la "vera religio", rasismo, naciismo, aŭ la rigardo al la historio de futuro kiel speco de 'ĉielo sur la Tero' en Komunismo. Li diris, ke ideoj kiel tiuj iĝas ideologioj havigante al la hegemoniaj politikaj agadoj idealisman aspekton kaj ekipante siajn estrojn per pli prestiĝa kaj, en la "politikaj religioj" (Eric Voegelin), per preskaŭ dieca povo (dieca en la antikveco kaj eĉ en la ĝisnuna insisto pri la dia deveno de la reĝorajto), tiel ili iĝas mastroj super la vivoj (kaj mortoj) de milionoj da personoj. Li konsideris, ke ideologioj havigas al la politika povo neraciajn ŝirmilojn de ideoj per kiuj la regantoj povas funkcii kiel manifestaĵoj de ideismo.^[13][14]

La usona filozofo Eric Hoffer identigis kelkajn elementojn kiuj unuigas sekvantojn de partikulara ideologio:^[15]

1. Hato (Malamego): "Amasmovadoj povas stari kaj disvastiĝi sen Dio, sed neniam sen kredo en demono."^[15] La "ideala demono" estas eksterlandano.^[15]:93
2. Imitado: "Ju pli kontentigon ni derivigas el estado ni mem, des pli granda estas nia deziro esti kiel aliaj… ju pli ni misfidas nian penson kaj sorton, des pli pretaj ni estas sekvi la ekzemplon de aliaj."^[15]:101-2
3. Persvado: La aliga celo de propagandistoj derivas el "pasia serĉado de io ne ankoraŭ trovita pli ol deziro havigi ion kion ni jam havas."^[15]:110
4. Trudo: Hoffer asertas, ke violento kaj fanatikismo estas interdependaj. Personoj perforte konvertitaj al islamaj aŭ komunismaj kredoj iĝas tiom fanatikaj kiom tiuj kiuj kovertigis ilin. "Necesas fanatika fido por raciigi nian malkuraĝon."^[15]:107-8

1. Estreco: Sen estro, ne estas movado. Ofte la estro devas atendi longe ĝis la momento taŭgas. Li alvokas al memoferado en la nuno, por justigi sian vidon de spirrompa futuro. La postulataj kapabloj estus jenaj: aŭdaco, fera volo, fanatika konvinko; pasia hato, ruzeco, klino al simboloj; kapablo inspiri blindan fidon en la homamasoj; kaj grupo de kapablaj oficiroj.^[15]:112-4 Ĉarlatanismo estas nemalhavebla, kaj la estro ofte imitas kaj amikojn kaj malamikojn, "unusola maniero laŭ modelo." Li ne estros sekvantojn al la "promesita lando", sed nur "for el iliaj nedezirataj memoj."^[15]:116-9
2. Agado: Originaj pensoj estas nuligitaj, kaj unueco kuraĝigita, se la amasoj estas tenitaj okupitaj pere de grandaj projektoj (ekz. vorkoj), marŝoj, esplorado kaj industrio.^[15]:120-1
3. Suspektemo: "Estas trudrigardo kaj spionado, intensa observo kaj intensa konscio esti observata." Tiu patologia mis- kaj malfido estas sendefia kaj kuraĝigas konformecon, ne disopiniadon.^[15]:124

Ronald Inglehart de la Universitato de Miĉigano estas aŭtoro de la esplorprojekto pri tutmondaj valoroj "World Values Survey", kiu, ekde 1980 mapigis sociajn sintenojn en 100 landoj reprezentantaj 90% el la tutmonda loĝantaro. Rezultoj indikas, ke la loko kie loĝas homoj kondiĉigas iliajn ideologiajn kredojn. En multo de Afriko, Suda Azio kaj Mezoriento, homoj preferas tradiciajn kredojn kaj estas malpli toleremaj al liberalaj valoroj. Protestanta Eŭropo, aliflanke, plie aliĝas al pli nereligiaj kredoj kaj liberalaj valoroj. Inter riĉaj landoj, nur Usono estas escepta en sia aligo al tradiciaj kredoj, nome al kristanismo.

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Politika ideologio.

En sociaj studoj, politika ideologio estas certa serio de idealoj, principoj, doktrinoj, mitoj, aŭ simboloj de socia movado, institucio, klaso, aŭ granda grupo kiu klarigas kiel socio funkciu, proponante kelkajn politikajn kaj kulturajn projektojn por certa socia ordo. Politikaj ideologioj rilatas al multaj diversaj aspektoj de socio, kiel ekonomio, edukado, sansistemo, laborjuro, civila juro, justica sistemo, provizo de sociala sekureco kaj sociala bonfaro, komerco, medikonservado, juro pri neplenaĝuloj, enmigrado, rasaferoj, sekslaboro (prostituado) kaj socia sekso, militarismo, patriotismo, kaj ŝtata religio.

Politikaj ideologioj havas du dimensiojn, nome la jenaj:

1. Celoj: kiel socio funkciu; kaj
2. Metodoj: plej taŭgaj vojoj por atingi idealan aranĝon.

Estas multaj proponitaj metodoj por la klasigo de politikaj ideologioj, ĉiu el kiuj diferencaj metodoj generas specifan politikan spektron. Ideologioj identigas sin ankaŭ pro siaj pozicio en la gama spektro (ekz. la maldekstro, la centro aŭ la dekstro), kvankam la precizeco en tiu kadro povas ofte okazigi polemikon. Fine, ideologioj povas esti distingitaj laŭ politikaj strategioj (ekz., popolismo) kaj pro specifaj aferoj pri kiuj unu partio povas pritrakti (ekz. senkrimigo de kanabo, eŭtanazio aŭ aborto). Filozofo Michael Oakeshott difinas ideologion kiel "la formaligita sintezo de la supozita subtavolo de la racia vero enhavata en la tradicio." Krome, Charles Blattberg proponas priskribon kiu distingas politikajn ideologiojn disde politikaj filozofioj.^[18]

Politika ideologio ege koncernas kiel administri povon kaj ĝis kiu punkto povo povas esti uzata. Kelkaj partioj sekvas certan ideologion de tre proksime, dum aliaj povas ekhavi larĝan inspiron el grupo de rilataj ideologioj sen specife aliĝi al ajna el ili. Ĉiu politika ideologio enhavas certajn ideojn pri tio kion ĝi konsideras la plej bona registaro (ekz., demokratio, demagogio, teokratio, kaliflando ktp.), kaj la plej bona ekonomia sistemo (ekz. kapitalismo, socialismo, komunismo, ktp.). Foje la sama vorto estas uzata por identigi kaj ideologion kaj unu el ties ĉefaj ideoj. Por ekzemplo, socialismo povas referenci al ekonomia sistemo, aŭ ĝi povas referenci al ideologio kiu subtenas tiun ekonomian sistemon.

Post 1991, multaj komentistoj postulis, ke oni vivas en post-ideologia epoko,^[19] en kiu elaĉetantaj, kompletaj ideologioj malsukcesis. Tiu rigardo estas foje asocia kun la verkoj de Francis Fukuyama pri la fino de historio.^[20] Kontraste, Nienhueser (2011) vidas esploron (en la fako de "administrado de homaj rimedoj") kiel pliiĝanta "generanta ideologio."^[21]

Slavoj Zizek montris kiel la nocio de post-ideologio povas ebligi la plej profundan, blindan formon de ideologio. Speco de falsa konscio aŭ falsa kinikismo, engaĝiĝo en la celo havigi vidpunkton kun la pretendo esti objektiva, nome neŭtrala kinikismo, tute ne estante tio. Pli ol helpi eviti ideologion, tio nun profundigas la plenumon de alia jam ekzistinta. Zizek nomas tion "postmodernisma kaptilo."^[22] Peter Sloterdijk jam antaŭigis tiun saman ideon jam en 1988.^[23]

Estas ankaŭ kelkaj studoj kiuj montras, ke proksimeco al specifa politika ideologio estas heredebla.^{[24][25][26][27][28][29][30][31]}

Kiam politika ideologio iĝas dominanta komponanto ene de registaro, oni povas paroli pri ideokratio.^[32] Diversaj formoj de regado uzas ideologion varie, ne ĉiam limigite al politiko kaj socio. Kelkaj ideoj kaj pensoskoloj iĝis favoritaj, aŭ malakceptitaj, super aliaj, depende de ties kongruo kun aŭ la uzado por la reganta socia ordo.

Kiel John Maynard Keynes esprimis, "Frenezuloj en aŭtoritato, kiuj aŭdas voĉojn en la aero, estas distilante sian frenezcon el kelka akademia verkistaĉo de antaŭ kelkaj jaroj."^[33]

Kiel ideologioj formas parton de la regopolitiko? En The Anatomy of Revolution, Crane Brinton diras, ke novaj ideologioj etendiĝas kiam estas malkonsento kun malnova reĝimo.^[34] Ekstremistoj kiel Lenino kaj Robespierre estris kelkajn pli moderajn revoluciulojn.^[35] Tiu etapo estas tuj sekvita de Termidoro, reenirante el entuziasmo de la revolucio sub pragmatistoj kiel Stalino kaj Napoleon Bonaparte, kio alportus normalecon kaj ekvilibron."^[36] La sekvenco de Briton ("de homoj de ideoj al fanatikoj ĝis praktika agad-homo") estis ripetitaj de J. William Fulbright,^[37] dum simila formo estas en la verko de Eric Hoffer nome The True Believer.^[38] La revolucio tiel establiĝis kiel ideokratio, kvankam ties starigo estas ligita al 'politika mezviva krizo.'

• 
  Bildo pri la ideologio hegemonieca de Usono, nome alvoko al eniro en la Usona Armeo
• 
  Thomas More, kies verko Utopio estas unu el la plej fruaj montroj de moderna ideologio
• 
  Pierre-Joseph Proudhon unu el plej fruaj kaj famaj teoriuloj de anarkiismo
• 
  Edmund Burke, la brita politikisto kiun oni konsideras la filozofia patro de konservativismo en Britio
• 
  Surskribaĵo Arbeit macht frei (germane, Laboro liberigas) ĉe la Gestapo-malliberejo de la koncentrejo Theresienstadt. Naziismo estis ideologio kiu gapigas pro la enorme teruraj konsekvencoj de sia aplikado. La moto pri liberiga laboro estas ekzemplo de trudideologio

• Politiko
• Separismo
• Komunismo
• Marksismo
• Anarkiismo
• Liberalismo
• Konservatismo
• Federismo
• Religio
• Moralo
• Naciismo
• Naziismo
• Imperiismo
• Demokratio
• Politika ideologio
• Monarkiismo
• Sindikatismo
• Trockiismo
• Socialismo

• Filozofio
• Ideismo
• Ideo
• Journal of Political Ideologies
• Politiko
• Sistema ideologio

• Althusser, Louis (1971) 'Ideology and Ideological State Apparatuses' Lenin and Philosophy and Other Essays Monthly Review Press ISBN 1-58367-039-4
• Duncker, Christian (Hg.) Ideologiekritik Aktuell – Ideologies Today. Bd. 1. London 2008,[3] Arkivigite je 2009-12-13 per la retarkivo Wayback Machine. ISBN 978-1-84790-015-9
• Christian Duncker Arkivigite je 2006-07-11 per la retarkivo Wayback Machine: Kritische Reflexionen Des Ideologiebegriffes, 2006, ISBN 1-903343-88-7
• Eagleton, Terry (1991) Ideology. An introduction, Verso, ISBN 0-86091-319-8
• Ellul, Jacques. Propaganda: The Formation of Men's Attitudes. Trans. Konrad Kellen & Jean Lerner. New York: Knopf, 1965. New York: Random House/ Vintage 1973
• Freeden, Michael. 1996. Ideologies and Political Theory: A Conceptual Approach. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-829414-6 [4] Arkivigite je 2012-11-20 per la retarkivo Wayback Machine
• Haas, Mark L. (2005) The Ideological Origins of Great Power Politics, 1789-1989. Cornell University Press, ISBN 0-8014-7407-8
• Hawkes, David (2003) Ideology (2nd ed.), Routledge, ISBN 0-415-29012-0
• James, Paul. (2010) Globalization and Culture, Vol. 4: Ideologies of Globalism. London: Sage Publications.
• Lukács, Georg (1919–23) History and Class Consciousness [5]
• Malesevic, Sinisa kaj Iain Mackenzie (ed). Ideology after Poststructuralism. London: Pluto Press.
• Mannheim, Karl (1936) Ideology and Utopia Routledge
• Marx, Karl ([1845-46] 1932) The German Ideology [6]* Minogue, Kenneth (1985) Alien Powers: The Pure Theory of Ideology, Palgrave Macmillan, ISBN 0-312-01860-6
• Minar, David M. (1961) "Ideology and Political Behavior", Midwest Journal of Political Science. Midwest Political Science Association.
• Mullins, Willard A. (1972) "On the Concept of Ideology in Political Science." The American Political Science Review. American Political Science Association.
• Owen, John (2011) "The Clash of Ideas in World Politics: Transnational Networks, States, and Regime Change, 1510-2010", Princeton University Press, ISBN 0-691-14239-4
• Pinker, Steven. (2002) The Blank Slate: The Modern Denial of Human Nature New York: Penguin Group ISBN 0-670-03151-8
• Sorce Keller, Marcello. “Why is Music so Ideological, Why Do Totalitarian States Take It So Seriously: A Personal View from History, and the Social Sciences”, Journal of Musicological Research, XXVI(2007), no. 2-3, pp. 91–122.
• (2013) “‘Levels of Subjective Globalization: Ideologies, Imaginaries, Ontologies’”, Perspectives on Global Development and Technology vol. 12 (no. 1–2.). 

• Zizek, Slavoj (1989) The Sublime Object of Ideology Verso ISBN 0-86091-971-4 [7]

• [8]
• Politikaj formoj Arkivigite je 2004-10-11 per la retarkivo Wayback Machine
• [9]
• Politika ideologio Arkivigite je 2005-12-23 per la retarkivo Wayback Machine
• En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Ideology en la angla Vikipedio.