სურინამი
სურინამიშ რესპუბლიკა სურინამი |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
დევიზი: „Justitia – Pietas – Fides“ (ჰოლ.სამართლიანობა - ღორონთიშ მორჩილება - რწუმა (ნდობა)) | ||||||
ჰიმნი: God zij met ons Suriname (ჰოლ.ღორონთი ორდა ჩქინ სურინამწჷკმა) |
||||||
ნანანოღა (დო უკაბეტაში ნოღა) | პარამარიბო | |||||
ოფიციალური ნინა(ეფი) | ნიდერლანდური აღიარაფილი რეგიონული ნინეფი - 4 რეგიონული ნინა |
|||||
თარობა | უნიტარული ოპარლამენტე კონსტიტუციური რესპუბლიკა | |||||
- | პრეზიდენტი | ჩან სანტოხი | ||||
- | ვიცე-პრეზიდენტი | რონი ბრიუნსვიიკი | ||||
ფართობი | ||||||
- | გვალო | 163,821 კმ2 (92-ა) | ||||
- | წყარი (%) | 1.1 | ||||
მახორობა | ||||||
- | 2013 ფასებათ | 566,846 (167-ა) | ||||
- | census | 492,829 | ||||
- | მეჭედალა | 2.9 ად. ად/კმ2 (231-ა) | ||||
ედპ (ჸუპ) | 2011 ფასებათ | |||||
- | გვალო | $5.060 მილიარდი | ||||
- | ართ მახორუშე | $12,398 | ||||
აგი (2012) | 0.680 (ოშქაშე) (104-ა) | |||||
ვალუტა | სურინამიშ დოლარი (SRD ) |
|||||
ბორჯიშ ორტყაფუ | (SRT-3) | |||||
ქიანაშ კოდი | SR | |||||
Internet TLD | .sr | |||||
ოტელეფონე კოდი | +597 |
სურინამი (ჰოლ. Suriname, МФА: [ˌsyːriˈnaːmə]), ოფიციალური ჯოხოდვალა - სურინამიშ რესპუბლიკა, (ჰოლ. Republiek Suriname), წოხოლე ვაოფიციალურო რჩქინელი რდჷ მუჭოთ - ჰოლანდიაშ გვიანა - სახენწჷფო ობჟათე ამერიკაშ ოორუე-ბჟაეიოლს. ბჟადალშე უხურგანს გაიანა, ბჟაეიოლშე - საფრანგეთიშ გვიანა, ობჟათეშე - ბრაზილია დო ოორუეშე ატლანტიშ ოკიანე.
გეოგრაფია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]სურინამი ობჟათე ამერიკაშ ფართობით არძაშე უჭიჭაში სახენწჷფო რე. ქიანა შილებე პირობითო გობრთათ ჟირ ნორთო: ოორუე დო ობჟათე. ოორუეშე, ატლანტიშ ოკიანეშ წყარპიჯის, ქიანაშ მახორობაშ უმენტაში ნორთი ოხორანს, დიხა დითმიმუშებუაფუ. ქიანაშ ობჟათეს მახორობა ძალამი მერკე რე, ტერიტორია სავანეფით დო ტროპიკული ჭვემამი ტყალეფითიე ფორილი.
კლიმატი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ქიანა იდვალუაფუ ეკვატორს. სურინამი გიშეგორუ ჩხე დო ლენჭყამი კლიმატით. ჰავაშ ტემპერატურა პრაქტიკულო ვეთირუ სეზონშე სეზონშა (2 °C-იშ ფარგალეფს), ქიანაშ ნანანოღაშ, პარამარიბოშ ოშქაშე წანამოწანური ტემპერატურა რე - +26 °C. წანამოწანას ჭვემეფიშ ჟირი სეზონიე: ქირსეთუთაშე ფურთუთაშ დაჭყაფუშა დო პირელიშ დალიაშე მარაშინაშ ოშქაშეშა. ოშქაშეთ წანამოწანაშ 200 ჭვემამი დღას გინმურს 2000—2500 მმ ნოლექი.
ქიანას ძალიერი პასატური ბორიეფი უჩქჷ.
პოლიტიკური მონწყუალა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]სურინამი მართუალაშ ფორმათ რესპუბლიკა რე. სახენწჷფოშ დო თარობაშ მადუდე რე - პრეზიდენტი, ნამუსით პარლამენტი გიშმაგორუნს 5 წანაშ ვადათ (ართ კოჩის შეულებჷ პრეზიდენტო ბრელშა ირღვას კალი). 2010 წანაშ მარაშინათუთაშე სურინამიშ პრეზიდენტი - დეზი ბაუტერსე.
პარლამენტი — ართპალატამი სახენწჷფო შაყარუა, 51 მაკათური, ნამუთის გიშმაგორუნს მახორობა 5 წანაშ ვადათ.
2010 მესიშ გიშაგორუეფიშ შედეგეფი:
- მეგა-კომბინაცია (თენეფს შქას, ნაციონალურ-დემოკრატიული პარტია) — 23 მაკათური
- ახალი ფრონტი დემოკრატიაშო დო გოვითარაფაშო — 14 მაკათური
- А-კომბინაცია — 7 მაკათური
- ოკათე ალიანსი პროგრესიშო — 6 მაკათური
- ართობუათ დემოკრატიაშ დო გოვითარაფაშ პარტია — 1 მაკათური
ადმინისტრაციული დორთუალა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]სურინამი 10 აანო ირთუ.
№ | აკანი | ადმინისტრაციული ცენტრი | ფართობი, კმ² |
მახორობა (2004), ად. |
მეჭედალა, ად./კმ² |
---|---|---|---|---|---|
1. | ბროკოპონდო | ბროკოპონდო | 7364 | 14 215 | 1,93 |
2. | კომევეინე | ნივ-ამსტერდამი | 2353 | 24 649 | 10,48 |
3. | კორონი | ტოტნესი | 3902 | 2887 | 0,74 |
4. | მაროვეინე | ალბინა | 4627 | 16 642 | 3,60 |
5. | ნიკერი | ნივ-ნიკერი | 5353 | 36 639 | 6,84 |
6. | პარა | ონვერვახტი | 5393 | 18 749 | 3,48 |
7. | პარამარიბო | პარამარიბო | 183 | 242 946 | 1327,57 |
8. | სარამაკა | გრონინგენი | 3 636 | 15 980 | 4,39 |
9. | ციპალივინი | ვაუღუ | 130 567 | 34 136 | 0,26 |
10. | ვანიკა | ლელიდორპი | 442 | 85 986 | 194,54 |
არძო ართო | 163 820 | 492 829 | 3,01 |
მახორობა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]მახორობაშ მუდანობა — 566,846 (2013).
წანამოწანური ძინა — 1,15 %;
დაბადება — 17,1 на 1000 (ფერტილურობა — 2,04 დაბადებუ ართ ოსურშა);
ღურა — 6,15 , 1000-შო;
მახორობაშ თელარაშ ოშქაშე მუდანობა — 69 წანა ქომოლკათაშო, 74 წანა ოსურკათაშო.
იმუნოდეფიციტური ვიტუსით დალახება (აივ) — 1% (2009 წანას).
ნოღაშ მახორობა — 69 % (2010).
ეთნო-რასობური აკოდგინალუა:
- ინდოარეფი 37 %
- კრეოლარეფი (უმენტაშო მულატეფი) 31 %
- იავარეფი 15 %
- მარონეფი („ტყაშ ნეგრეფი“) 10 %
- ინდიარეფი 2 %
- ჩინარეფი 2 %
- ჩეკანამეფი 1 %
- შხვეფი 2 %
ნინეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ნინეფი: ნიდერლანდური (ოფიციალური), სრანან-ტონგო (არძაშ უმოსო გოფაჩილი ნინა ერეფშქას ორაგადეთ, შხავდოშხვა ნინაშე გინოღალირი ინგლისურიშ ოსხირით - თაშ ჯოხოდვალირი „ბასტარდ-ინგლიში“), ჰინდი, იავური, ჩინური.
ჭარუა-კითხირიშ რჩქინა — 92 % ქომოლკათა, 87,4 % ოსურკათა.
რელიგია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]რელიგიეფი:
- ინდუისტეფი - 27,4 %
- პროტესტანტეფი (უმენტაშო მორავანეფი) - 25,2 %
- კათოლიკეფი - 22,8 %
- მუსულმანეფი - 19,6 %
- შხვეფი - 5 %
დღახუეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]თარიღი | მარგალური ჯოხოდვალა | აბანური ჯოხოდვალა | მეხვილაფა |
---|---|---|---|
1 ღურთუთა | ახალი წანა | ||
27 ფურთუთა | კარნავალი | Curacao Carnival | თარიღი მათირერე |
1 მესი | მახანდეეფიშ დღა | ||
1 კვირკვე | ჭკოროფუაშ გოუქვაფა | Keti Koti | |
25 გერგობათუთა | ზოხორინალაშ დღა | ||
25 ქირსეთუთა | ქირსე | ||
26 ქირსეთუთა | ტვედე კერსტდაგი |
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- სურინამიშ ნინეფი Ethnologue-ს
- Joshua Project (არძა ერი, ნინა დო შხვ.)
- სურინამიშ ნინეფი