نيوزيلينډ

نيوزيلينډ

New Zealand (انګليسي)
Nouvelle-Zélande (فرانسوي)^[۱]
Aotearoa (مايوري)

اړوند

په نوم د	ځیلاند
پلازمېنه	ولینګتون — اوکلنډ — Okiato (en)
ترټولو لوړه څوکه	Aoraki / Mount Cook (en)

ټوليز مالومات

عمومي مالومات	لړۍ... د همګټو هېوادونو قلمرو (۱۹۴۷ – ) خپلواک هېواد[۲] (۱۹۸۷ – ) هېواد ټاپويي هېواد dominion of the British Empire (en) [۳] (۱۹۰۷ – ۱۹۴۷) crown colony (en) (۱۸۴۱ – ۱۹۰۷)
وګړو شمېر	لړۍ... ۵٬۱۱۸٬۷۰۰ — ۴٬۶۹۹٬۷۵۵ — ۳٬۵۱۶٬۰۰۰[۴] — ۳٬۵۵۲٬۲۰۰[۴] — ۳٬۵۹۷٬۸۰۰[۴] — ۳٬۶۴۸٬۳۰۰[۴] — ۳٬۷۰۶٬۷۰۰[۴] — ۳٬۷۶۲٬۳۰۰[۴] — ۳٬۸۰۲٬۷۰۰[۴] — ۳٬۸۲۹٬۲۰۰[۴] — ۳٬۸۵۱٬۱۰۰[۴] — ۳٬۸۷۳٬۱۰۰[۴] — ۳٬۹۱۶٬۲۰۰[۴] — ۳٬۹۸۹٬۵۰۰[۴] — ۴٬۰۶۱٬۶۰۰ — ۴٬۱۱۴٬۳۰۰ — ۴٬۱۶۱٬۰۰۰ — ۴٬۲۰۹٬۱۰۰ — ۴٬۲۴۵٬۷۰۰ — ۴٬۲۸۰٬۳۰۰ — ۴٬۳۳۲٬۱۰۰ — ۴٬۳۷۳٬۹۰۰ — ۴٬۳۹۹٬۴۰۰ — ۴٬۴۲۵٬۹۰۰ — ۴٬۴۷۷٬۴۰۰ — ۴٬۵۶۴٬۴۰۰ — ۴٬۶۶۳٬۷۰۰ — ۴٬۷۶۷٬۶۰۰ — ۴٬۸۵۹٬۵۰۰ — ۴٬۹۴۱٬۲۰۰ — ۵٬۰۴۰٬۴۰۰ — ۵٬۱۰۳٬۷۰۰
پکي شاملې اداري سیمې	لړۍ... Northland Region (en) — Auckland Region (en) — Waikato Region (en) — Bay of Plenty Region (en) — Gisborne District (en) — Taranaki Region (en) — Manawatū-Whanganui Region (en) — Hawke's Bay Region (en) — Wellington Region (en) — Marlborough District (en) — Nelson Region (en) — Tasman District (en) — West Coast Region (en) — Canterbury Region (en) — Otago Region (en) — Southland Region (en) — Chatham Islands Council (en)
رسمي ژبه	Māori (en) [۵] — New Zealand Sign Language (en) [۶] — انګليسي ژبه
ځايي ژبې	انګليسي ژبه[۷] — انګليسي ژبه[۷] — New Zealand Sign Language (en) — Māori (en)
د حکومت مشر	Prime Minister of New Zealand (en)
قومي ډلې	European New Zealanders (en) [۸] — Māori (en) [۸] — Asian New Zealanders (en) [۸] — Pacific Islanders (en) [۸]
وګړنوم	لړۍ... Nieuw-Zeelander[۹] — New Zealander — új-zélandi — Νεοζηλανδός — Νεοζηλανδή — New Zealand — Nova-Zelandano — نيوزيلندي — نيوزيلنديون — نيوزيلندية — новозеландцы — новозеландець — новозеландка — новозеландці — ניו זילנדי — ניו זילנדית — neozeelandezi — neozeelandez — neozeelandeză — নিউজিল্যান্ডীয় — neozelandese — neozelandesi — zelandes — neozelandés — neozelandesa — Nov-Zelandano — neuseeländisch — Néozélandais[۱] — Néozélandaise[۱] — Neuseeländer — Neuseeländerin — neozełandezo — neozełandezi — neozełandeza — neozełandeze — Novozelandec[۱۰] — Novozelandka[۱۱] — Novozelandci[۱۲] — Novozelandke[۱۳] — neozelandès — neozelandesa — نيوزيلندي — نيوزيلندية — نيوزيلنديين — نيوزيلنديات
غړی د	لړۍ... ملگري ملتونه (۱۹۴۵ – ) ګډو ګټو لرونکي دولتونه[۱۴] (۱۹۳۱ – ) د اقتصادي همکارۍ او پراختیا سازمان OECD د سوداګرۍ نړيوال سازمان Asia-Pacific Economic Cooperation (en) (۱۹۸۹ – ) د بيارغونې او پراختيا نړيوال بانک (۱۹۶۱ – ) نړيواله پرمختياېې ټولنه (۱۹۷۴ – ) نړيواله مالي مؤسسه (۱۹۶۱ – ) د پانګونې څواړخيز تضمين نړيوال اژانس (۲۰۰۸ – ) International Centre for Settlement of Investment Disputes (en) (۱۹۸۰ – ) ASEAN Regional Forum (en) Asian Development Bank (en) (۱۹۶۶ – ) Australia Group (en) (۱۹۸۵ – ) ANZUS (en) Missile Technology Control Regime (en) [۱۵] (۱۹۹۱ – ) ANZUK (en) Southeast Asia Treaty Organization (en) نړيوال پوليس[۱۶][۱۷] (۱۹۵۵ – ) Nuclear Suppliers Group (en) [۱۸] کېميايي وسلو نه د کار اخيستلو د مخنيوي سازمان[۱۹][۲۰] (۱۹۹۷ – ) AUSCANNZUKUS (en) [۲۱] ABCANZ Armies (en) [۲۲] The Technical Cooperation Program (en) [۲۳][۲۴] Combined Communications-Electronics Board (en) [۲۵] Air Force Interoperability Council (en) [۲۶] International Hydrographic Organization (en) [۲۷] International Energy Agency (en) [۲۸] يونيسکو[۲۹] (۱۹۴۶ – ) Group on Earth Observations (en) پوست نړيواله ټولنه[۳۰][۳۱] (۱۹۰۷ – ) مخابراتو نړيواله ټولنه[۳۲] (۱۸۷۸ – ) Visa Waiver Program (en) [۳۳] (۱۹۹۱ – ) هواپېژندنې نړيوال سازمان[۳۴] (۱۹۴۸ – ) د روغتيا نړيوال سازمان[۳۵] Five Eyes (en) ګومرک نړيوال سازمان[۳۶] (۱۹۶۳ – )
هېواد	نيوزيلينډ
ځایناستی د	Colony of New Zealand (en) — Dominion of New Zealand (en)

اړين مالومات

مهمې پېښې	۱۹۳۱ : Statute of Westminster 1931 (en)

کچه او لوړوالی

د ځای کچه	۲۶۸٬۰۲۱ كيلومتر مربع

نور اړين مالومات

برخې	Waiheke Island (en)
برخه د	Australasia (en) [۳۷] — Australia and New Zealand (en) — Realm of New Zealand (en)

نور مالومات

وېب‌پاڼه	govt.nz
کورډي‌نېشن	۴۱°۱۲′سویل ۱۷۴°۰۰′ختیځ / 41.2°سويل 174°ختيځ / -41.2; 174

Colony of New Zealand ^(en)

سمول - سرچینه سمول - ويکي‌ډېټا سمول

نوی زیلانډ یا نیوزیلنډ د ارام سمندر په سویل لویدیځه کې له دوو ټاپوګانو جوړ هېواد دی، چې یوې ته یې شمالي ټاپو او بلې ته یې سویلي ټاپو وايي او همداشان ۷۰۰ نور واړه ټاپوګان لري چې ټولټال ۲۶۸۰۲۱ کیلومترمربع مساحت لري. نوی زیلانډ له اسټرالیا نه په ختیځ کې ۲۰۰۰ کیلومتره د تاسمان سمندر په خوا کې واټن لري او په سویل کې بیا له نوي کالډونیا، في جي، او ټونګا نه ۱۰۰۰ کیلومتره واټن لري. د دې هېواد ډول ډول توپوګرافي او د سویلي الپ په ګډون د غرونو لوړ څوکو یې زیاتره تکتونیکي پړاونه او د اورغورځوونکو غرونو تجربې درلودلې دي. د نوي زیلانډ پلازمېنه د ویلینګټون ښار دی، خو اوکلنډ یې بیا ګڼ وګړنیز ښار دی.

د خپل لرې والې له مخې، د نوي زیلانډ ټاپوګان تر ټولو وروستي هغه سیمې دي چې بشر په کې ژوند غوره کړی. د ۱۲۸۰ او ۱۳۵۰ ز کلونو تر منځ، پولی نیزیانو (Polynesians) په دغو ټاپوګانو کې ژوند پیل کړ او وروسته یې د ماوري کلتور رامنځته کړ. په ۱۶۴۲ ز کال کې، هالنډ کشاف، ابیل تاسمان لومړنی اروپايي وو چې نوی زیلانډ یې کشف کړ. په ۱۸۴۰ ز کال کې د بریتانیا استازو او د ماوري مشرانو د وایټانګي تړون لاسلیک کړ، چې له مخې یې پر دې ټاپوګانو د بریتانیا حاکمیت اعلان کړ. په ۱۸۴۱ ز کال کې، نوی زیلانډ د بریتانوي سترواکۍ یوه مستعمره شوه او په ۱۹۰۷ ز کال کې پر یوه حکومت باندې بدل شو؛ خو په ۱۹۴۷ ز کال کې یې بشپړ قانوني خپلواکي تر لاسه او د بریتانیا پاچا د دولت مشر پاتې شو. نن ورځ، د نوي زیلانډ د ۵ میلیوني وګړو زیاتره یې اروپايي نژاده دي، چې بومي ماوري بیا تر ټولو ستر لږکي دي او همداشان اسیايي وګړي او د ارام سمندر وګړي په کې ترتیب سره د لږکیو په توګه پېژندل کېږي. دې حقیقت ته په کتو سره، د نوي زیلانډ کلتور په اصل کې له ماوري او لومړنیو بریتانوي مېشت شویو کسانو او همدا راز له اوسنیو پراخو کډوالو له تنوع نه جوړ شوی دی. رسمي ژبې یې ماوري او د نوي زیلانډ اشاري ژبه ده، چې انګریزې په کې حاکمه او رسمي ژبه ګڼل کېږي.^[۳۸]

نوی زیلانډ د ملګرو ملتونو، د ټولګټو هېوادونو، ANZUS، OECD، ASEAN Plus Six، د اسیا-پاسفیک اقتصادي همکارۍ، د پاسفیک ټولنې او د پاسفیک د ټاپوګانو د مجمع غړی دی.

له نوي زیلانډ څخه لومړنی اروپايي لیدونکی هالنډی کاشف، ابیل ټاسمان و چې دغو جزیرو ته یې د سټاټین لنډ نوم ورکړ او پر دې باور و چې دا د سټاټین لنډ هغه برخه ده چې ژاکوب لومر د سویلي امریکا په سویلي برخه کې لیدلې وه. هنډریک براویر ثابته کړه چې د سویلي امریکا ځمکه په ۱۶۴۳ ز کال کې یو کوچنی ټاپو و، چې هالنډي نقشه رسموونکو بیا د ټاسمان دا کشف په لاتین ژبه Nova Zeelandia چې د هالنډ Zeeland ولایت دی نوم کېښود. وروسته بیا دا نو په انګریزې بڼه کې په نوي زیلانډ باندې واوښت. دا نوم د ډنمارک له Zealand سره کوم تړاو نه لري.^{[۳۹][۴۰][۴۱][۴۲][۴۳]}

په ماوري ژبه کې د نو تیریني (Nu Tireni) په بڼه لیکل شوی. په ۱۸۳۴ ز کال کې، هغه سند چې په ماوري ژبه لیکل شوی عنوان یې "He Wakaputanga o te Rangatiratanga o Nu Tireni" دی په انګریزې ژبه وژباړل شو او هغه د نوي زیلانډ د خپلواکۍ اعلامیه وګرځېدله. دا سند د Te W(h)akaminenga o Nga Rangatiratanga o Nga Hapu o Nu Tireni یعنې د نوي زیلانډ د متحده قومونو له خوا چمتو شوې وه او یوه کاپي یې پنځم پاچا ویلیام ته لېږل شوې وه چا چې د نوي زیلانډ د متحده قومونو بېرغ منلی و او هغه څوک چې دا اعلامیه یې د لارډ ګلینیلګ له خوا د یوه مکتوب له لارې په رسمیت پېژندلی و.^{[۴۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸][۴۹][۵۰][۵۱][۵۲][۵۳][۴۵]}

نوی زیلانډ یو له هغو ټاپوګانو دی چې په وروستیو کې انسانان هلته په کې مېشت شوي دي. د راډیوکاربون تاریخ او د ځنګل وهلو شواهد او په ماوري وګړو کې د میټوکنډري د DNA تنوع ښیي چې ختیځ پلي نیسیان د لومړي ځل لپاره د ۱۲۵۰ او ۱۳۰۰ ز کلونو په منځ کې د نوي زیلانډ په ټاپوګانو کې مېشت شول. که څه هم د لرغون پېژندنې او جینیتیکي څېړنو له مخې له ۱۲۸۰ ز کال وړاندې هلته د مېشت کېدو کوم شواهد هم نشته خو هغه څه چې شته هغه د ۱۳۲۰ او ۱۳۵۰ ز کلونو تر منځ هغه مېشتېدل دي چې د نسب پېژندنې د دودونو له مخې رامنځته شوي دي. دا د ارام سمندر د ټاپوګانو له لارې د اوږدو سفرونو د لړۍ د اوج ښکارندوی ده. په راوروستیو کلونو کې، پلی نیسي کډوالو یو بېل کلتور ته پراختیا ورکړه چې اوسمهال د ماوري کلتور په نوم یادیږي. دغو وګړو دوه بېلې قبیلې iwi او hapū رامنځته کړي چې کله نا کله به یې یوه بل سره مرسته کوله، سیالي به یې کوله او همداشان د یوه بل پر وړاندې به یې جګړې کولي. په ځینو وختونو کې، یوه ډله ماوري خلک Rēkohu ته کډه شول، چې اوس د چتام ټاپوګانو په نوم پېژندل کېږي، چېرې چې هغوی خپل ځانګړی ماوروري کلتور رامنځته کړ. د ماوروري نفوس د ۱۸۳۵ او ۱۸۶۲ ز کلونو تر منځ د ماوروري د نسل وژنې له امله چې په ۱۸۳۰ لسیزه کې د تاراناکي ماوري له خوا تر سره شو له منځه ولاړ، که څه هم اروپايي ناروغیو هم په دې نسل وژنه کې خپل رول درلود. په ۱۸۶۲ ز کال کې، یوازې ۱۰۱ ژوندي پاتې شوي کسان په ۱۹۳۳ ز کال کې ووژل شول.^{[۵۴][۵۵][۵۱][۵۶][۵۷][۵۸][۵۹][۶۰][۶۱][۶۲][۶۳][۶۴][۶۵]}

د نګاتي توماتاکوکیري او هالنډي کاشف ابیل ټاسمان د کارکوونکو تر منځ د ۱۶۴۲ کال په دښمنۍ کې، د ټاسمان څلور کارګر ووژل شول او لږ تر لږه یو ماوري کس په کنیسټر ډز سره ووژل شو. اروپایانو بیا تر ۱۷۶۹ ز کال پورې نوي زیلانډ ته را نه غلل، تر څو چې بریتانوی کاشف جیمز کاک د نوي زیلانډ ټولې څنډې نقشه برداري کړي. له کاک وورسته، نوي زیلانډ ته بې شمېره اروپايي او د شمالي امریکا کښتۍ راغلې. هغوی به اروپايي خواړه، فلزي توکي، وسلې او نور مواد له لرګیو، ماوري خوړو، لرغونو اثارو او اوبو سره مبادله کول. پټاټو او پتیله اي توپکو د ماوريانو کرهڼه او جکړه بدله کړه. پټاټې د دې لامل وګرځېدې چې هغوی ته ښه پریمانه خواړه ورکړي او هغوی د دې جوګه وګرځوي تر څو پراخ او اوږده پوځي کمپاینونه پر مخ یوسي. د قبیلو تر منځ د همدې پتیله اي جګړو له امله له ۱۸۰۱ څخه تر ۱۸۴۰ ز کال پورې څه باندې ۶۰۰ جګړې رامنځته شوې چې له امله یې له ۳۰۰۰۰ تر ۴۰۰۰۰ پورې ماوري خلک ووژل شول. د ۱۹مې پېړۍ له لومړیو، مسیحي مبلغانو په نوي زیلانډ کې پر مېشت کېدو پیل وکړ، چې په پای کې یې زیاتره ماوري وګړي مسیحیت ته ور واړول. په ۱۹مه پېړۍ کې د ماوري وګړو شمېر د پخوا په پرتله ۴۰ سلنه ته را کم شو، چې د دوی د وګړو د همدې کمښت اصلي علت د اروپایانو له خوا ورپېژندل شوې ناروغۍ وي.^{[۶۶][۶۷][۶۸][۶۹][۷۰][۷۱][۷۲][۷۳]}

نوی زیلانډ مشروطه شاهي او پارلماني دیموکراسي لري، که څه هم اساسي قانون یې مدون نه دی. دویمه الیزابیت د نوي زیلانډ ملکه او د دولت مشره ده. د ملکې استازیتوب بیا عمومي والي کوي چې نوموړې یې د لومړي وزیر به مشوره ټاکي. عمومي والي بیا کولای شي د ولیعهد له انحصاري اختیارونو څخه برخمن واوسي لکه د بې عدالتیو د مواردو څېړنه او د وزیرانو، سفیرانو او نورو لوړپوړو دولتي چارواکو انتصاف او هان په ځینو نادرو مواردو کې کولای شي پارلمان منحل کړي. د پاچاهي او د عمومي والي واکونه د اساسي قانون د محدودیتونو له مخې محدود دي، چې له دې امله هغوی نه شي کولای هغه د وزیرانو له مشورې پرته تر سره کړي.^{[۷۴][۷۵][۷۶][۷۷][۷۸][۷۹]}

1. ↑ ^{۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲} سرچينې تړی: http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf.
2. ↑ سرچينې تړی: https://www.parliament.nz/en/pb/research-papers/document/00PLLawRP07041/new-zealand-sovereignty-1857-1907-1947-or-1987.
3. ↑ سرچينې تړی: https://www.parliament.nz/en/pb/research-papers/document/00PLLawRP07041/new-zealand-sovereignty-1857-1907-1947-or-1987. Retrieved: ۱۴ جولای ۲۰۱۹.
4. ↑ ^{۴٫۰۰ ۴٫۰۱ ۴٫۰۲ ۴٫۰۳ ۴٫۰۴ ۴٫۰۵ ۴٫۰۶ ۴٫۰۷ ۴٫۰۸ ۴٫۰۹ ۴٫۱۰ ۴٫۱۱} سرچينې تړی: https://www.stats.govt.nz/topics/population.
5. ↑ سرچينې تړی: https://www.legislation.govt.nz/act/public/2016/0017/latest/DLM6174518.html.
6. ↑ سرچينې تړی: https://www.legislation.govt.nz/act/public/2006/0018/latest/DLM372782.html.
7. ↑ ^{۷٫۰ ۷٫۱} ذکر کېدنه: English as a Global Language, second edition. Page(s): 63. Publisher: Cambridge University Press. اثر ژبه: انګليسي ژبه. خپرېدو نېټه: مارچ ۲۰۱۲. ليکوال: David Crystal.
8. ↑ ^{۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳} ذکر کېدنه: The World Factbook. Retrieved: ۱۸ سپټمبر ۲۰۱۷. Publisher: د مرکزي استخباراتو اداره (CIA). اثر ژبه: انګليسي ژبه. ليکوال: د مرکزي استخباراتو اداره (CIA). ISSN: 0277-1527.
9. ↑ سرچينې تړی: https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/new-yorker-new-yorker-newyorker.
10. ↑ Applies to part: masculine singular.
11. ↑ Applies to part: feminine singular.
12. ↑ Applies to part: masculine plural.
13. ↑ Applies to part: feminine plural.
14. ↑ سرچينې تړی: https://thecommonwealth.org/our-member-countries/new-zealand. Retrieved: ۲۱ اکتوبر ۲۰۲۲. Type of reference: official member page.
15. ↑ سرچينې تړی: http://mtcr.info/partners/. Retrieved: ۴ ډيسمبر ۲۰۱۷.
16. ↑ سرچينې تړی: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Publisher: نړيوال پوليس. Retrieved: ۷ ډيسمبر ۲۰۱۷.
17. ↑ سرچينې تړی: https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Asia-South-Pacific/NEW-ZEALAND. Retrieved: ۲۳ اکتوبر ۲۰۲۲. Type of reference: official member page. Supports qualifier: پيل نېټه.
18. ↑ سرچينې تړی: http://www.nuclearsuppliersgroup.org/en/participants1. Publisher: Nuclear Suppliers Group. Retrieved: ۷ ډيسمبر ۲۰۱۷.
19. ↑ سرچينې تړی: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Publisher: کېميايي وسلو نه د کار اخيستلو د مخنيوي سازمان. Retrieved: ۷ ډيسمبر ۲۰۱۷.
20. ↑ سرچينې تړی: https://www.opcw.org/about-us/member-states/new-zealand. Retrieved: ۲۹ اکتوبر ۲۰۲۲. Type of reference: official member page. Supports qualifier: پيل نېټه.
21. ↑ سرچينې تړی: https://www.state.gov/documents/organization/76043.pdf. Retrieved: ۸ ډيسمبر ۲۰۱۷.
22. ↑ سرچينې تړی: https://www.alu.army.mil/alog/issues/sepoct11/ABCA_Coalition_Works.html. Retrieved: ۸ ډيسمبر ۲۰۱۷.
23. ↑ سرچينې تړی: https://www.dst.defence.gov.au/partnership/technical-cooperation-program. Retrieved: ۸ ډيسمبر ۲۰۱۷.
24. ↑ سرچينې تړی: https://www.acq.osd.mil/ttcp/overview/. Retrieved: ۸ ډيسمبر ۲۰۱۷.
25. ↑ سرچينې تړی: http://jitc.fhu.disa.mil/projects/pki/pke_lab/partner_pki_testing/cceb_pki_status.aspx. Retrieved: ۸ ډيسمبر ۲۰۱۷.
26. ↑ سرچينې تړی: http://www.airstandards.org/about-asic.html. Retrieved: ۸ ډيسمبر ۲۰۱۷.
27. ↑ سرچينې تړی: https://www.iho.int/srv1/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=452&lang=en. Publisher: International Hydrographic Organization. Retrieved: ۸ ډيسمبر ۲۰۱۷.
28. ↑ سرچينې تړی: https://www.iea.org/countries/membercountries/. Publisher: International Energy Agency. Retrieved: ۸ ډيسمبر ۲۰۱۷.
29. ↑ سرچينې تړی: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
30. ↑ سرچينې تړی: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Retrieved: ۴ مې ۲۰۱۹.
31. ↑ سرچينې تړی: https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=215. Retrieved: ۲۸ اکتوبر ۲۰۲۲. Type of reference: official member page. Supports qualifier: پيل نېټه.
32. ↑ سرچينې تړی: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Retrieved: ۴ مې ۲۰۱۹.
33. ↑ سرچينې تړی: https://www.dhs.gov/visa-waiver-program-requirements. Retrieved: ۷ مارچ ۲۰۲۰.
34. ↑ سرچينې تړی: https://public.wmo.int/en/members/new-zealand. Retrieved: ۲۶ مې ۲۰۲۰.
35. ↑ سرچينې تړی: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Retrieved: ۲۱ جولای ۲۰۲۰.
36. ↑ سرچينې تړی: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Retrieved: ۱۶ مارچ ۲۰۲۴. Page(s): 9. Supports qualifier: پيل نېټه.
37. ↑ ذکر کېدنه: World Geographical Scheme for Recording Plant Distributions. ليکوال: Richard Kenneth Brummitt. خپرېدو نېټه: ۲۰۰۱.
38. ↑ "English language in New Zealand - Characteristics of New Zealand English". Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand. (7 October 2018). 
39. ↑ Wilson, John (March 2009). "European discovery of New Zealand – Tasman's achievement". Te Ara: The Encyclopedia of New Zealand. Retrieved 24 January 2011.
40. ↑ Bathgate, John. "The Pamphlet Collection of Sir Robert Stout: Volume 44. Chapter 1, Discovery and Settlement". NZETC. Retrieved 17 August 2018. He named the country Staaten Land, in honour of the States-General of Holland, in the belief that it was part of the great southern continent.
41. ↑ Mackay, Duncan (1986). "The Search for the Southern Land". In Fraser, B. (ed.). The New Zealand Book of Events. Auckland: Reed Methuen. pp. 52–54.
42. ↑ Wood, James (1900). The Nuttall Encyclopaedia: Being a Concise and Comprehensive Dictionary of General Knowledge. London and New York: Frederick Warne & Co. p. iii. Retrieved 10 October 2016.
43. ↑ McKinnon, Malcolm (November 2009). "Place names – Naming the country and the main islands". Te Ara: The Encyclopedia of New Zealand. Retrieved 24 January 2011.
44. ↑ Grant (Lord Glenelg), Charles (1836). "Extract of a Despatch from Lord Glenelg to Major-General Sir Richard Bourke, New South Wales". Retrieved 20 March 2021 – via Waitangi Associates.
45. ↑ ^{۴۵٫۰ ۴۵٫۱} Palmer 2008، م. 41.
46. ↑ Ministry of Health (24 June 2021). "COVID-19: Elimination strategy for Aotearoa New Zealand". Retrieved 15 July 2021.
47. ↑ Larner, Wendy (31 May 2021). "COVID-19 in Aotearoa New Zealand". Journal of the Royal Society of New Zealand. 51 (sup1): S1–S3. doi:10.1080/03036758.2021.1908208.
48. ↑ (په 17 December 2019 باندې). Using 'Aotearoa' and 'New Zealand' together 'as it should be' - Jacinda Ardern. Newshub.
49. ↑ Williamson, Maurice (10 October 2013). "Names of NZ's two main islands formalised" (Press release). New Zealand Government. Retrieved 1 May 2017.
50. ↑ Brunner, Thomas (1851). The Great Journey: An expedition to explore the interior of the Middle Island, New Zealand, 1846-8. Royal Geographical Society.
51. ↑ ^{۵۱٫۰ ۵۱٫۱} Mein Smith 2005، م. 6.
52. ↑ King 2003، م. 41.
53. ↑ Hay، Maclagan او Gordon 2008، م. 72.
54. ↑ Murray-McIntosh, Rosalind P.; Scrimshaw, Brian J.; Hatfield, Peter J.; Penny, David (1998). "Testing migration patterns and estimating founding population size in Polynesia by using human mtDNA sequences". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 95 (15): 9047–52. Bibcode:1998PNAS...95.9047M. doi:10.1073/pnas.95.15.9047. PMC 21200. PMID 9671802.
55. ↑ McGlone, M.; Wilmshurst, J. M. (1999). "Dating initial Maori environmental impact in New Zealand". Quaternary International. 59 (1): 5–16. Bibcode:1999QuInt..59....5M. doi:10.1016/S1040-6182(98)00067-6.
56. ↑ Wilmshurst, J. M.; Anderson, A. J.; Higham, T. F. G.; Worthy, T. H. (2008). "Dating the late prehistoric dispersal of Polynesians to New Zealand using the commensal Pacific rat". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 105 (22): 7676–80. Bibcode:2008PNAS..105.7676W. doi:10.1073/pnas.0801507105. PMC 2409139. PMID 18523023.
57. ↑ Jacomb, Chris; Holdaway, Richard N.; Allentoft, Morten E.; Bunce, Michael; Oskam, Charlotte L.; Walter, Richard; Brooks, Emma (2014). "High-precision dating and ancient DNA profiling of moa (Aves: Dinornithiformes) eggshell documents a complex feature at Wairau Bar and refines the chronology of New Zealand settlement by Polynesians". Journal of Archaeological Science. 50: 24–30. doi:10.1016/j.jas.2014.05.023.
58. ↑ Walters, Richard; Buckley, Hallie; Jacomb, Chris; Matisoo-Smith, Elizabeth (7 October 2017). "Mass Migration and the Polynesian Settlement of New Zealand". Journal of World Prehistory. 30 (4): 351–376. doi:10.1007/s10963-017-9110-y.
59. ↑ Roberton, J. B. W. (1956). "Genealogies as a basis for Maori chronology". Journal of the Polynesian Society. 65 (1): 45–54. Archived from the original on 2020-03-10. Retrieved 2022-02-02.
60. ↑ Te Hurinui, Pei (1958). "Maori genealogies". Journal of the Polynesian Society. 67 (2): 162–165. Archived from the original on 2018-02-12. Retrieved 2022-02-02.
61. ↑ Moodley, Y.; Linz, B.; Yamaoka, Y.; et al. (2009). "The Peopling of the Pacific from a Bacterial Perspective". Science. 323 (5913): 527–530. Bibcode:2009Sci...323..527M. doi:10.1126/science.1166083. PMC 2827536. PMID 19164753.
62. ↑ Ballara, Angela (1998). Iwi: The Dynamics of Māori Tribal Organisation from c. 1769 to c. 1945 (1st ed.). Wellington: Victoria University Press. ISBN 9780864733283.
63. ↑ Clark, Ross (1994). "Moriori and Māori: The Linguistic Evidence". In Sutton, Douglas (ed.). The Origins of the First New Zealanders. Auckland: Auckland University Press. pp. 123–135.
64. ↑ Davis, Denise (September 2007). "The impact of new arrivals". Te Ara: The Encyclopedia of New Zealand. Retrieved 30 April 2010.
65. ↑ Davis, Denise; Solomon, Māui (March 2009). "Moriori – The impact of new arrivals". Te Ara: The Encyclopedia of New Zealand. Retrieved 23 March 2011.
66. ↑ Mitchell, Hillary (10 February 2015). "Te Tau Ihu". Te Ara: The Encyclopedia of New Zealand. Ministry for Culture and Heritage. Retrieved 15 September 2016.
67. ↑ Salmond, Anne (1991). Two Worlds: First Meetings Between Maori and Europeans 1642–1772. Auckland: Penguin Books. p. 82. ISBN 0-670-83298-7.
68. ↑ Fitzpatrick, John (2004). "Food, warfare and the impact of Atlantic capitalism in Aotearo/New Zealand" (PDF). Australasian Political Studies Association Conference: APSA 2004 Conference Papers. Archived from the original (PDF) on 11 May 2011. Retrieved 2 February 2022. {{cite journal}}: More than one of |archivedate= و |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= و |archive-url= specified (help)
69. ↑ Brailsford, Barry (1972). Arrows of Plague. Wellington: Hick Smith and Sons. p. 35. ISBN 0-456-01060-2.
70. ↑ Wagstrom, Thor (2005). "Broken Tongues and Foreign Hearts". In Brock, Peggy (ed.). Indigenous Peoples and Religious Change. Boston: Brill Academic Publishers. pp. 71 and 73. ISBN 978-90-04-13899-5.
71. ↑ Lange, Raeburn (1999). May the people live: a history of Māori health development 1900–1920. Auckland University Press. p. 18. ISBN 978-1-86940-214-3.
72. ↑ King 2003، م. 122.
73. ↑ Mein Smith 2005، م. 23.
74. ↑ "New Zealand's Constitution". Office of the Governor-General of New Zealand of New Zealand. Retrieved 13 January 2010.
75. ↑ (په 15 February 2005 باندې). Factsheet – New Zealand – Political Forces.
76. ↑ کينډۍ:Cite work
77. ↑ "The Role of the Governor-General". Office of the Governor-General of New Zealand of New Zealand. Retrieved 6 July 2017.
78. ↑ Harris, Bruce (2009). "Replacement of the Royal Prerogative in New Zealand". New Zealand Universities Law Review. 23: 285–314. Archived from the original on 18 July 2011. Retrieved 28 August 2016.
79. ↑ "The Reserve Powers". Office of the Governor-General of New Zealand of New Zealand. Retrieved 8 January 2011.