Trynidad i Tobago

Ten artykuł od 2024-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Trynidad i Tobago

Republic of Trinidad and Tobago

Herb Flaga
Dewiza: Together we aspire, together we achieve (Wspólnie dążymy [do celu], wspólnie [go] osiągamy)
Hymn: Forged From The Love of Liberty (Stworzone z umiłowania wolności)
Ustrój polityczny	republika parlamentarna
Stolica	Port-of-Spain
Data powstania	31 sierpnia 1962
Prezydent	Christine Kangaloo
Premier	Keith Rowley
Powierzchnia	5128 km²
Populacja (2017) • liczba ludności	1 218 208[1]
• gęstość	238 os./km²
Kod ISO 3166	TT
Waluta	dolar Trynidadu i Tobago (TTD)
Telefoniczny nr kierunkowy	+1 868
Domena internetowa	.tt
Kod samochodowy	TT
Kod samolotowy	9Y
Strefa czasowa	UTC -4
Język urzędowy	angielski
Religia dominująca	protestantyzm
PKB (2013)  • całkowite   • na osobę	27,70 mld[2] USD 20 611[2] USD
PKB (PSN) (2013)  • całkowite   • na osobę	27,47 mld[2] dolarów międzynar. 20 438[2] dolarów międzynar.
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach

Trynidad i Tobago (ang. Trinidad and Tobago) – wyspiarskie państwo Ameryki Południowej^[3] w archipelagu Małych Antyli. Obejmuje dwie główne wyspy, Trynidad i Tobago, oraz szereg mniejszych.

 Osobny artykuł: Geografia Trynidadu i Tobago.

Państwo leży na dwóch wyspach. Trynidad, większa i położona bliżej wybrzeża Wenezueli, stanowi pod względem geologicznym przedłużenie Gór Karaibskich z północno-wschodniej Wenezueli. Na wyspie przebiegają równoleżnikowo trzy pasma górskie, z których najwyższe są krystaliczne Góry Północne, sięgające ponad 900 m n.p.m. (El Cerro del Aripo – 940 m). Opadają one stromo ku wybrzeżu, płynące w nich rzeki tworzą liczne wodospady. Położone w centralnej części wyspy Góry Środkowe i bardziej na południe Góry Południowe, zbudowane z wapieni i piaskowców, sięgają do wysokości około 300 m n.p.m. Między tymi dwoma pasami rozpościera się obniżenie, w którym występują wulkany błotne oraz naturalny wypływ smoły tzw. Jezioro Asfaltowe (Pitch Lake). Najwyższy szczyt mniejszej wyspy Tobago sięga 576 m n.p.m.

Na wyspach panuje gorący i wilgotny klimat równikowy, łagodzony jednak przez wiatry pasatowe. Przynoszą one jednocześnie obfite opady do 3000 mm. W przeciwieństwie do innych wysp Małych Antyli, Trynidad i Tobago nie są nawiedzane przez huragany. Średnia temperatura w stolicy Port-of-Spain waha się w okolicach 25 °C.

Stoki nawietrzne wysp (tj. wschodnie) porasta wilgotny las równikowy, a zawietrzne (zachodnie) – sawanna, wypierana jednak przez uprawy.

Większe miasta: Port-of-Spain, Chaguanas, San Fernando, Arima.

W Trynidadzie i Tobago panuje klimat równikowy wilgotny, z nasileniem opadów od maja do stycznia. Średnia dzienna temperatura wynosi 27 °C. Najsuchsze i najbardziej słoneczne są początkowe miesiące roku. Wilgotność jest przynoszona przez pasaty wiejące od Oceanu Atlantyckiego w kierunkach zachodnim i południowo-zachodnim. W wyniku tego stoki nawietrzne otrzymują więcej wilgoci (porasta je las tropikalny), a stoki zawietrzne – mniej wilgoci (pokrywa je roślinność sawannowa). Opady atmosferyczne wynoszą 1200–1500 mm na zachodzie Trynidadu i 4000 mm na wschodzie wysp.

Trynidad zamieszkuje ponad 260 gatunków ptaków, a 150 przylatuje tu z Ameryki Północnej i Południowej. Do najciekawszych można zaliczyć ibisy szkarłatne, flamingi (czerwonaki), tukany, papugi i harpie. Wśród owadów wyróżnia się duża grupa motyli – ponad 600 gatunków. Występują tu także iguany oraz gigantyczne morskie żółwie skórzaste. W wodach raf koralowych żyją setki gatunków ryb tropikalnych. Do najważniejszych ssaków należą pekari, oceloty, oposy, kapucynki i wyjce.

Na wyspach rosną migdałowce, chlebowce, jaskrawo-purpurowe lub żółte drzewa papui, dorastające do 20 m wysokości mahoniowce błękitne, olbrzymie anturie, helikonie, storczyki, amarylisy i bromelie.

W okresie prekolumbijskim Trynidad był zamieszkany przez Arawaków, a Tobago przez Karaibów. W 1498 roku wyspy zostały odkryte przez Krzysztofa Kolumba i od 1532 kolonizowane przez Hiszpanów, którzy uprawiali tu tytoń i kakao. Hiszpanie korzystali z pracy Indian, a po ich wymarciu, z pracy czarnych niewolników sprowadzanych z Afryki. W latach 1639–1693 wyspa Tobago była (jako Nowa Kurlandia) kolonią Księstwa Kurlandii. W 1781 roku Tobago stało się kolonią Francji. W 1797 roku Trynidad opanowali Brytyjczycy. W 1802 roku opanowali również Tobago^[4][5]. Brytyjczycy rozwinęli na wyspach plantacyjną uprawę trzciny cukrowej. Po zniesieniu niewolnictwa w 1833 roku sprowadzano tu do pracy robotników z Indii. W 1888 roku wyspy oficjalnie stały się kolonią brytyjską. W 1925 roku nadano im ograniczoną autonomię, poszerzoną w 1946. W trakcie II wojny światowej na Trynidadzie znajdowała się baza morska wojsk Stanów Zjednoczonych (większość baz wojskowych Amerykanie zwrócili do 1967 roku). W latach 50. powszechne poparcie mieszkańców zyskała niepodległościowa partia Ludowy Ruch Narodowy (PNM) z Erikiem Williamsem na czele. W latach 1958–1962 wyspy wchodziły w skład Federacji Indii Zachodnich. W 1962 roku Trynidadowi i Tobago przyznano niepodległość w ramach brytyjskiej Wspólnoty Narodów. W niepodległym kraju władzę objął PNM. Do 1976 roku kraj pozostawał monarchią z brytyjską królową jako głową państwa, następnie wprowadzono ustrój republikański^[4][5]. Pierwsze wybory prezydenckie wygrał Ellis Clarke^[5]. W 1978 roku nadano wyspie Tobago ograniczoną autonomię obejmującą własny parlament. W wyborach 1986 zwyciężył Narodowy Sojusz na rzecz Odbudowy (NAR). W 1991 roku do władzy powrócił PNM, z kolei w 1995 roku rządy objął Zjednoczony Kongres Narodowy (UNC). Rządy UNC pomimo pomyślnej koniunktury gospodarczej destabilizowały konflikty etniczne i afery korupcyjne. W 2002 roku odbyły się przedterminowe wybory w których zwyciężył PNM^[4][5].

 Osobny artykuł: Demografia Trynidadu i Tobago.

Statystyki demograficzne dla Trynidadu i Tobago (2005)

Piramida wiekowa

Ludność według płci

Umieralność niemowląt

Oczekiwana długość życia

Pod względem etnicznym 43% mieszkańców stanowią Czarni, Hindusi 36%, Mulaci 16%, biali 2% a Chińczycy 1%^[6].

Struktura religijna kraju w 2015 roku, według The Association of Religion Data Archives^[7]:

• protestanci – 40,4%:
   Osobny artykuł: Protestantyzm na Trynidadzie i Tobago.
  • zielonoświątkowcy – 13,9%,
  • anglikanie – 4,9%,
  • pozostali – 21,6% (głównie: Spiritual Baptist, adwentyści dnia siódmego, kalwini, baptyści i metodyści^[8]),
• katolicy – 20%,
   Osobny artykuł: Metropolia Port of Spain.
• hinduiści – 16,6%,
• niezidentyfikowani – 9,6%,
• muzułmanie – 4,7%,
• bez religii – 2,3%,
• pozostali chrześcijanie – 2,2%,
   Osobny artykuł: Świadkowie Jehowy w Trynidadzie i Tobago.
• synkretyzm chrześcijański – 1,4%,
• bahaiści – 1,2%,
• prawosławni – 0,8%,
• inne religie – 0,8%.

W 1932 roku w pobliżu Port-of-Spain urodził się w rodzinie indyjskich braminów Vidiadhar Surajprasad Naipaul, brytyjski pisarz (w 2001 roku Literacka Nagroda Nobla) oraz w 1982 roku raperka Onika Maraj ps. Nicki Minaj. Na Trynidadzie wśród hinduistów rozgrywa się m.in. akcja powieści Naipaula „Masażysta cudotwórca” (1957) i „Wybory w Elwirze” (1958).

Kraj jest jednym z najbogatszych państw Ameryki Środkowej dzięki złożom ropy naftowej, gazu ziemnego i asfaltu. Przemysł zajmuje się głównie przetwórstwem wydobywanych bogactw naturalnych. Na wyspach znajdują się rafinerie, zakłady petrochemiczne i fabryki nawozów sztucznych. Rolnictwo nie odgrywa znaczącej roli w gospodarce kraju. Najwięcej użytków rolnych zajmują uprawy trzciny cukrowej i kakaowca.

Camden

Crown Point

Port-of-Spain

Porty lotnicze na Trynidadzie i Tobago

• podział administracyjny Trynidadu i Tobago
• Trynidadzkie Siły Powietrzne
• transport kolejowy w Trynidadzie i Tobago

• Strona rządu Trynidadu i Tobago

• p
• d
• e

Kolonie, protektoraty i terytoria zależne Wielkiej Brytanii

Europa	Wolne Państwo Irlandzkie Akrotiri Dhekelia Cypr Gibraltar Guernsey Jersey Wyspa Man Helgoland Zjednoczone Kraje Wysp Jońskich Malta Minorka
Afryka	Basuto Beczuana Brytyjska Afryka Zachodnia Eswatini Gambia Sierra Leone Złote Wybrzeże Togo Brytyjskie Nigeria Południowa Nigeria Północna Nigeria Kamerun Brytyjski Protektorat Afryki Wschodniej Protektorat Zatoki Ambas Brytyjska Afryka Wschodnia Kenia Uganda Tanganika Zanzibar Somali Brytyjskie Libia Egipt Sudan Anglo-Egipski Brytyjska Afryka Centralna Niasa Rodezja Rodezja Południowa Rodezja Północna Kolonia Przylądkowa Kolonia Rzeki Oranje Natal Transwal Związek Południowej Afryki Walvis Bay Afryka Południowo-Zachodnia Zululand
Ameryka Północna	Stany Zjednoczone Kolonia Plymouth Floryda Zachodnia Floryda Wschodnia Trzynaście kolonii New Hampshire Massachusetts Bay Rhode Island i Plantacje Providence Connecticut Nowy Jork New Jersey Pensylwania Delaware Maryland Wirginia Karolina Północna Karolina Południowa Georgia Kanada Prowincja Kanada Quebec Dolna Kanada Górna Kanada Nowa Szkocja Cape Breton Nowy Brunszwik Wyspa Księcia Edwarda Kolonia Nowej Fundlandii/Dominium Nowej Fundlandii Labrador Terytoria Północno-Zachodnie Ziemia Ruperta Kolumbia Brytyjska Terytorium Stikine Vancouver
Ameryka Łacińska i Karaiby	Antigua i Barbuda Bahamy Barbados Honduras Brytyjski Brytyjskie Wyspy Dziewicze Kajmany Dominika Grenada Jamajka Brytyjskie Wyspy Podwietrzne Brytyjskie Wyspy Zawietrzne Montserrat Wybrzeże Moskitów Saint Christopher-Nevis-Anguilla Saint Lucia Saint Vincent i Grenadyny Trynidad i Tobago Turks i Caicos Federacja Indii Zachodnich Gujana Brytyjska
Antarktyda i Ocean Atlantycki	Brytyjskie Terytorium Antarktyczne Bermudy Falklandy Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha (Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia, Tristan da Cunha) Georgia Południowa i Sandwich Południowy
Azja	Aden Protektorat Adeński Oman Traktatowy Oman Katar Bahrajn Palestyna Irak Kuwejt Afganistan Indie Birma Hongkong Straits Settlements Malaje Borneo Północne Sarawak Brunei Singapur Weihai
Ocean Indyjski	Andamany Nikobary Wyspy Ashmore i Cartiera Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego Cejlon Wyspa Bożego Narodzenia Wyspy Kokosowe Wyspy Heard i McDonalda Malediwy Mauritius Seszele
Australia i Oceania	Australia Nowa Południowa Walia Australia Południowa Queensland Wiktoria Kolonia Rzeki Swan Australia Zachodnia Ziemia van Diemena Tasmania Oceania Nowa Gwinea Brytyjska Brytyjskie Terytoria Zachodniego Pacyfiku Wyspy Salomona Wyspy Cooka Fidżi Tonga Wyspy Gilberta i Lagunowe Nauru Nowe Hebrydy Nowa Zelandia Niue Pitcairn Samoa Hawaje Tokelau

• Imperium brytyjskie
• Brytyjskie terytoria zależne