Moduł:Kalendarium/11-28

return {
{
	rok = 1443,
	tekst = "'''[[Skanderbeg]]''' uczynił zdobyte na Turkach miasto [[Kruja]] stolicą [[Albania|Albanii]]",
},
{
	rok = 1465,
	tekst = "w [[Zamek Zelená Hora|Zelenej Horze]] przedstawiciele katolickiej szlachty czeskiej '''[[Unia Zielonogórska|zawiązali pakt]]''' przeciwko [[Husytyzm|husyckiemu]] [[władcy Czech|królowi Czech]] [[Jerzy z Podiebradów|Jerzemu z Podiebradów]]",
},
{
	rok = 1561,
	tekst = "zawarto drugi '''[[pakt wileński]]''', układ między [[Inflanty|Inflatami]] a Polską",
},
{
	rok = 1582,
	tekst = "wpłacono kaucję w wysokości 40 funtów, mającą zagwarantować małżeństwo [[William Shakespeare|Williama Szekspira]] z ciężarną '''[[Anne Hathaway (żona Williama Shakespeare’a)|Anną Hathaway]]'''",
},
{
	rok = 1627,
	tekst = "floty polska i szwedzka stoczyły, niemającą większego znaczenia dla losów [[Wojna polsko-szwedzka (1626–1629)|wojny]], '''[[Bitwa pod Oliwą|morską bitwę pod Oliwą]]'''",
},
{
	rok = 1632,
	tekst = "urodził się '''[[Jean-Baptiste Lully]]''' ((na portrecie||Lully|Paul Mignard - Jean-Baptiste Lully.jpg)), działający na dworze Ludwika XIV kompozytor [[Barok#Barok w muzyce|epoki baroku]]",
},
{
	rok = 1660,
	tekst = "w [[Londyn|londyńskim]] Gresham College odbyło się pierwsze posiedzenie '''[[Royal Society|Towarzystwa Królewskiego]]'''",
},
{
	rok = 1680,
	tekst = "zmarł włoski rzeźbiarz i architekt '''[[Giovanni Lorenzo Bernini]]''' ((na autoportrecie||Giovanni Lorenzo Bernini|Gian Lorenzo Bernini, self-portrait, c1623.jpg)), przedstawiciel [[barok]]u, tworzył przeważnie w [[Rzym]]ie, gdzie zyskiwał poparcie kolejnych papieży: [[Paweł V|Pawła V]], [[Urban VIII|Urbana VIII]], [[Aleksander VII|Aleksandra VII]] oraz prestiżowe zlecenia na najważniejsze realizacje",
},
{
	rok = 1757,
	tekst = "urodził się angielski poeta, malarz, rysownik, ilustrator i rytownik '''[[William Blake]]''' ((na ilustracji jego [[malarstwo temperowe|tempera]] „Duch pchły”||Duch pchły|William Blake 002.jpg))",
},
{
	rok = 1794,
	tekst = "zmarł włoski prawnik i pisarz polityczny '''[[Cesare Beccaria]]''', przedstawiciel humanitaryzmu prawniczego",
},
{
	rok = 1811,
	tekst = "w [[Orkiestra Gewandhaus w Lipsku|Lipsku]] miała miejsce prapremiera '''[[V koncert fortepianowy Beethovena|V koncertu fortepianowego Beethovena]]''' ((60|wysłuchaj wszystkie części utworu||op. 73 Beethovena - Allegro|Beethoven Piano Concerto No 5 Movement 1.ogg|op. 73 Beethovena - Adagio un poco mosso|Beethoven Piano Concerto No 5 Movement 2.ogg|op. 73 Beethovena - Rondo: Allegro ma non troppo|Beethoven Piano Concerto No 5 Movement 3.ogg))",
},
{
	rok = 1820,
	tekst = "urodził się niemiecki filozof społeczny '''[[Friedrich Engels]]''' ((na fotografii||Friedrich Engels|Engels 1856.jpg)), współzałożyciel i jeden z przywódców [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników|I]] i [[Druga Międzynarodówka|II Międzynarodówki]], jako współpracownik [[Karl Marx|Marksa]], współtwórca [[Socjalizm naukowy|socjalizmu naukowego]] i ''[[Manifest komunistyczny|Manifestu komunistycznego]]''",
},
{
	rok = 1821,
	tekst = "[[Panama]] '''[[Niepodległość Panamy (1821)|ogłosiła niepodległość]]''' od Hiszpanii",
},
{
	rok = 1823,
	tekst = "urodził się pochodzący z rusińskiej rodziny polski prawnik '''[[Mikołaj Zyblikiewicz]]''' ((na portrecie pędzla [[Jan Matejko|Jana Matejki]]||Mikołaj Zyblikiewicz|Mikolaj Zyblikiewicz.jpg)), prezydent Krakowa (za jego rządów dokonano renowacji [[Sukiennice w Krakowie|Sukiennic]]), następnie marszałek [[Sejm Krajowy (Galicja)|Sejmu Krajowego]]",
},
{
	rok = 1829,
	tekst = "urodził się '''[[Anton Rubinstein]]''', rosyjski pianista, kompozytor, i dyrygent, założyciel [[Konserwatorium Petersburskie|Państwowego Konserwatorium]] w [[Petersburg]]u",
},
{
	rok = 1839,
	tekst = "urodził się polski poeta pochodzenia belgijskiego '''[[Aleksander Michaux]]''', przedstawiciel [[parnasizm]]u",
},
{
	rok = 1851,
	tekst = "zmarł śląski chłop, lekarz-samouk, prekursor nowoczesnej [[hydroterapia|hydroterapii]] '''[[Vincenz Priessnitz]]''' ((na litografii||Vincenz Priessnitz|Vincenz Priessnitz. Lithograph by Goebel, 1845. Wellcome V0004780.jpg)), propagator leczenia chorób za pomocą zimnej wody, wynalazca natrysku jako urządzenia do wodolecznictwa; nie miał żadnego wykształcenia medycznego, swoją wiedzę zdobywał na drodze obserwacji zjawisk naturalnych; w języku polskim od jego nazwiska wywodzi się słowo [[prysznic]]",
},
{
	rok = 1880,
	tekst = "urodził się rosyjski poeta '''[[Aleksandr Błok]]''' ((na portrecie||Aleksandr Błok|Błok.jpg)), przedstawiciel [[symbolizm]]u",
},
{
	rok = 1881,
	tekst = "urodził się austriacki poeta, prozaik, dramaturg i tłumacz '''[[Stefan Zweig]]'''",
},
{
	rok = 1894,
	tekst = "urodził się polski prozaik, reportażysta, przyrodnik i podróżnik '''[[Arkady Fiedler]]''' ((na fotografii||Arkady Fiedler|Arkady Fiedler (ojciec).jpg)), autor: zbeletryzowanych reportaży z wypraw do egzotycznych krajów, m.in. adresowanych do młodzieży ''[[Wyspa Robinsona]]'', ''[[Orinoko (powieść)|Orinoko]]'', opowieści o udziale polskich lotników w bitwie o Anglię ''[[Dywizjon 303 (książka)|Dywizjon 303]]'', powieści marynistycznej ''[[Dziękuję ci, kapitanie]]''",
	priorytet=true,
},
{
	rok = 1897,
	tekst = "z nieodwzajemnionej miłości do [[Maria Konopnicka|Marii Konopnickiej]] popełnił samobójstwo historyk '''[[Maksymilian Gumplowicz]]'''",
},
{
	rok = 1907,
	tekst = "zmarł wszechstronny polski artysta '''[[Stanisław Wyspiański]]''' ((na autoportrecie||Stanisław Wyspiański|Stanisław Wyspiański, Autoportret.jpg)) – dramatopisarz (''[[Klątwa (dramat)|Klątwa]]'', ''[[Wesele (dramat)|Wesele]]'', ''[[Wyzwolenie (dramat)|Wyzwolenie]]''), poeta i malarz, autor polichromii i witraży [[Bazylika św. Franciszka z Asyżu w Krakowie|u krakowskich franciszkanów]] ((na ilustracji portret śpiącego synka||Śpiący Staś|Stas spiacy.1904.jpg))",
	priorytet=true,
},
{
	rok = 1907,
	tekst = "urodził się włoski dziennikarz, powieściopisarz i nowelista '''[[Alberto Moravia]]'''",
},
{
	rok = 1908,
	tekst = "urodził się francuski [[Antropologia kulturowa|antropolog]] '''[[Claude Lévi-Strauss]]''', autor ''[[Smutek tropików|Smutku tropików]]''",
},
{
	rok = 1912,
	tekst = "we [[Wlora|Wlorze]] podpisano '''[[Albańska Deklaracja Niepodległości|dokument]]''' ogłaszający powstanie niepodległego [[Albania|państwa albańskiego]]",
},

{
	rok = 1918,
	tekst = "naczelnik Państwa [[Józef Piłsudski]] wydał dekret przyznający prawo wyborcze każdemu, bez rozróżnienia stanu społecznego, płci czy wyznania. Był to początek '''[[prawo wyborcze dla kobiet|praw wyborczych dla kobiet]] w Polsce'''",
},
{
	rok = 1918,
	tekst = "utworzono polską '''[[Marynarka Wojenna|Marynarkę Wojenną]]'''",
},
{
	rok = 1919,
	tekst = "'''[[Nancy Astor]]''' jako pierwsza kobieta zasiadła w brytyjskiej [[Izba Gmin|Izbie Gmin]]",
},
{
	rok = 1925,
	tekst = "po raz pierwszy została wyemitowana [[audycja radiowa|radiowa audycja]] [[Muzyka country|country]] '''''[[Grand Ole Opry]]'''''. Jest to najstarsza nadawana nieprzerwanie audycja radiowa w USA",
},
{
	rok = 1939,
	tekst = "zmarł kanadyjski lekarz i pedagog '''[[James Naismith]]''', twórca [[Koszykówka|koszykówki]]",
	priorytet=true,
},
{
	rok = 1942,
	tekst = "urodził się '''[[Jonasz Kofta]]''' ((na fotografii||Jonasz Kofta|Jonasz Kofta Polish writer.jpg)), poeta, satyryk i piosenkarz, artysta kabaretowy i aktor radiowy, autor słów piosenek ''Kwiat jednej nocy'' i ''Radość o poranku''",
},
{
	rok = 1943,
	tekst = "rozpoczęła się '''[[konferencja teherańska]]''' ((na fotografii [[Józef Stalin]], [[Franklin Delano Roosevelt]] i [[Winston Churchill]]||Wielka Trójka|Tehran Conference, 1943.jpg))",
},
{
	rok = 1945,
	tekst = "zmarł amerykański polityk i tenisista '''[[Dwight Davis]]''', trzykrotny [[Mistrzowie US Open w grze podwójnej|zwycięzca mistrzostw USA w grze podwójnej]] w parze z Holcombem Wardem, [[Sekretarz wojny Stanów Zjednoczonych|sekretarz wojny]] w [[Gabinet Stanów Zjednoczonych|gabinecie]] [[Calvin Coolidge|Calvina Coolidge’a]], fundator [[Puchar Davisa|Pucharu Davisa]] – najważniejszego drużynowego trofeum w tenisie męskim",
},
{
	rok = 1947,
	tekst = "w wypadku lotniczym zginął '''[[Philippe Marie Leclerc]]''', żołnierz [[Wolna Francja|Wolnej Francji]], [[marszałkowie Francji|marszałek Francji]]",
},
{
	rok = 1948,
	tekst = "urodziła się polska reżyser filmowa '''[[Agnieszka Holland]]'''; jej dziełem jest m.in. oparty na ''[[Dzieje jednego pocisku|Dziejach jednego pocisku]]'' [[Andrzej Strug|Andrzeja Struga]] dramat ''[[Gorączka (film 1980)|Gorączka]]'', nagrodzony [[Złote Lwy|Złotymi Lwami]] na [[8. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku|8. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych]] – ostatnim przed wprowadzeniem w Polsce [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]]",
},
{
	rok = 1954,
	tekst = "zmarł włoski [[Fizyka teoretyczna|fizyk teoretyk]] '''[[Enrico Fermi]]''' ((na fotografii||Enrico Fermi|Enrico Fermi.jpg)), jeden z twórców podstaw energetyki jądrowej, twórca pierwszego [[reaktor jądrowy|reaktora atomowego]] oraz współtwórca pierwszej [[Broń jądrowa#Bomba atomowa|bomby atomowej]], laureat [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki|Nagrody Nobla]]",
	priorytet=true,
},
{
	rok = 1954,
	tekst = "zmarł działacz społeczno-polityczny na [[Śląsk Opolski|Śląsku Opolskim]], trybun ludowy, publicysta i polityk '''[[Arka Bożek]]''', działacz [[Związek Polaków w Niemczech|Związku Polaków w Niemczech]], w czasie II wojny światowej członek emigracyjnej [[Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej|Rady Narodowej RP]], po wojnie wicewojewoda [[Województwo śląsko-dąbrowskie|śląsko-dąbrowski]] i poseł na [[Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|Sejm Ustawodawczy]] ((na ilustracji [[pomnik Arki Bożka w Raciborzu]]||Pomnik Arki Bożka w Raciborzu|Arkabozek.JPG))",
},
{
	rok = 1956,
	tekst = "premiera filmu '''''[[I Bóg stworzył kobietę]]''''', który wypromował [[Brigitte Bardot]] na symbol seksu i zmysłowości",
},
{
	rok = 1964,
	tekst = "[[NASA]] wystrzeliła w kierunku [[Mars]]a sondę '''''[[Mariner 4]]'''''",
},
{
	rok = 1967,
	tekst = "w [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]] wyprodukowano pierwszy (z niemal półtora miliona) seryjny egzemplarz licencyjnego samochodu '''[[Polski Fiat 125p|Fiat 125p]]'''",
},
{
	rok = 1970,
	tekst = "zmarł czeski dziennikarz, pisarz i dramaturg '''[[Jan Drda]]''' (''[[Igraszki z diabłem]]'', ''[[Zapomniany diabeł]]'')",
},
{
	rok = 1971,
	tekst = "urodziła się ukraińska producentka filmowa, prawniczka i aktorka '''[[Weronika Marczuk]]'''",
},
{
	rok = 1971,
	tekst = "w [[Kair]]ze został zamordowany przez terrorystów z organizacji „[[Czarny Wrzesień (organizacja)|Czarny Wrzesień]]” [[Premierzy Jordanii|jordański premier]] '''[[Wasfi at-Tall|Wasif al-Tal]]'''",
},
{
	rok = 1974,
	tekst = "zmarł rosyjski [[Modernizm (architektura)|architekt modernistyczny]] i malarz '''[[Konstantin Mielnikow]]''', uważany za jednego z głównych przedstawicieli [[Konstruktywizm (architektura)|konstruktywizmu]]",
},
{
	rok = 1981,
	tekst = "zakończyły się uroczystości związane z oficjalnym otwarciem '''[[Most gen. Stefana Grota-Roweckiego|mostu gen. Stefana Grota-Roweckiego]]''' w Warszawie",
},
{
	rok = 1982,
	tekst = "konstytucją apostolską ''[[Ut sit]]'' papież Jan Paweł II ustanowił prałaturę personalną '''[[Opus Dei]]'''",
},
{
	rok = 1989,
	tekst = "[[Kanclerz federalny Niemiec|kanclerz RFN]], [[Helmut Kohl]] w trakcie debaty nad budżetem w [[Bundestag]]u przedstawił '''[[dziesięciopunktowy plan zjednoczenia Niemiec]]'''",
},
{
	rok = 1990,
	tekst = "ze stanowiska [[Premierzy Wielkiej Brytanii|premiera]] zrezygnowała '''[[Margaret Thatcher]]''' zwana ''Żelazną Damą''. Była najdłużej urzędującym brytyjskim premierem w XX wieku",
},
{
	rok = 2006,
	tekst = "rozpoczął się [[szczyt NATO]] w '''[[Szczyt NATO w Rydze 2006|Rydze]]''', pierwszy na terenie byłego [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckiego]]",
},
{
	rok = 2010,
	tekst = "zmarł kanadyjski aktor filmowy i telewizyjny '''[[Leslie Nielsen]]''' ((na fotografii||Leslie Nielsen|Leslie Nielsen.jpg)), któremu popularność przyniosły role komediowe",
},
{
	rok = 2010,
	tekst = "odbyła się II tura '''[[wybory prezydenckie na Wybrzeżu Kości Słoniowej w 2010 roku|wyborów prezydenckich na Wybrzeżu Kości Słoniowej]]''', w której spotkali się ubiegający się o reelekcję prezydent [[Laurent Gbagbo]] i były premier [[Alassane Ouattara]]; po głosowaniu obaj kontrkandydaci ogłosili swoje zwycięstwo, co doprowadziło do '''[[Kryzys polityczny w Wybrzeżu Kości Słoniowej|kryzysu politycznego]]''' i wznowienia [[II wojna domowa na Wybrzeżu Kości Słoniowej|wojny domowej]]",
	priorytet=true,
},
{
	rok = 2018,
	tekst = "wydano piętnastą część serii powieści dla dzieci i młodzieży ([[Felix, Net i Nika]]): [[Felix, Net i Nika oraz Koniec Świata Jaki Znamy]]"
},
}