NL2006841C2 - Vorminrichting, alsmede werkwijze voor het vormen van een voedingsproduct. - Google Patents

Description

-1 -

P30763NL00/ENY

Korte aanduiding: Vorminrichting, alsmede werkwijze voor het vormen van een voedingsproduct.

De uitvinding heeft betrekking op een vorminrichting voor het vormen van driedimensionale voedingsproducten uit een massa van voor consumptie geschikt, verpompbaar voedingsmateriaal, bijvoorbeeld een vleesmassa.

Een vorminrichting voor het vormen van driedimensionale producten uit een massa 5 van voedingsmateriaal is bekend uit W02004002229. Deze vorminrichting omvat een vormwals met een vormoppervlak waarin meerdere vormholten voor het vormen van de producten uit het voedingsmateriaal zijn aangebracht. De vormholten zijn bijvoorbeeld in rijen in axiale richting van de vormwals naast elkaar in de vormwals aangebracht. Elke vormholte bepaalt aan het vormoppervlak een vormholte-opening.

10 De vormholten worden tijdens bedrijf gevuld met het voedingsmateriaal door een vulinrichting, die een afgiftemond omvat. De vormwals is draaibaar om een rotatiehartlijn door een aandrijfinrichting. Tijdens het aandrijven bewegen de vormholten van de vormwals en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar langs een bewegingsbaan. Een pomp verplaatst een volume van het voedingsmateriaal uit de afgiftemond als de 15 vormholten in verbinding zijn met de afgiftemond.

De afgiftemond en de vormholte-opening omvatten elk, gezien in de richting van de bewegingsbaan, een voorrand en een op een vaste afstand daarvan gelegen achterrand.

De afstand tussen de voorrand en de achterrand van de afgiftemond, gezien in de richting van de bewegingsbaan, is kleiner dan de afstand tussen de voorrand en de achterrand van 20 de vormholte-opening, gezien in die richting.

Tijdens bedrijf beweegt de voorrand van de vormholte-opening van de te vullen vormholten naar de voorrand van de afgiftemond toe. Als de voorrand van de vormholte-opening zich op afstand van de voorrand van de afgiftemond bevindt, staan de afgiftemond en de te vullen vormholte niet met elkaar in verbinding en kan geen voedingsmateriaal in die 25 vormholte stromen. De voorrand van de vormholte-opening nadert de voorrand van de afgiftemond totdat die voorranden ten opzichte van elkaar zijn uitgelijnd en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar raken.

Zodra de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond beginnen te overlappen, ontstaat een verbinding tussen de afgiftemond en de vormholte-30 opening en wordt voedingsmateriaal vanuit de afgiftemond in de vormholte gebracht door de werking van de pomp. De afgiftemond heeft een zodanige breedte, gezien in de richting -2- dwars ten opzichte van de bewegingsbaan, dat meerdere vormholten uit een rij tegelijkertijd worden gevuld.

Met deze vorminrichting kunnen met hoge snelheid voedingsproducten met een consistente vorm, volume en gewicht worden gevormd. De snelheid waarmee de vormholten 5 worden gevuld met het voedingsmateriaal kan echter lastig worden gecontroleerd. Hierdoor kunnen inwendige verschillen in de gevormde voedingsproducten ontstaan, die het gedrag van het gevormde voedingsproduct bij verdere bewerkingen verschillend beïnvloeden, zoals het krimpgedrag bij het garen zodat de vorm van de gegaarde producten niet uniform is. Bij gebruik van deze vorminrichting bestaat dus het risico van een aantal ongewenste 10 afwijkingen in de productvorm tijdens consumptie.

Daarnaast zijn de vormholte-openingen van de vormholten van deze vorminrichting ovaal om het gegaarde product een in hoofdzaak ronde vorm te geven zelfs als ongewenste afwijkingen door het garen buiten beschouwing worden gelaten. De met de vormwals gevormde voedingsproducten bezitten een ovale vorm, die door het garen verandert in een 15 in hoofdzaak ronde vorm. Uit esthetisch oogpunt is het echter wenselijk dat de gevormde voedingsproducten in hoofdzaak rond zijn. Uiteraard moeten de in hoofdzaak ronde voedingsproducten na het garen ook rond blijven.

Een doel van de uitvinding is een verbeterde vorminrichting te verschaffen, in het bijzonder een vorminrichting voor het vormen van voedingsproducten die voor en na het 20 garen daarvan een uniforme vorm bezitten, in het bijzonder een in hoofdzaak ronde vorm.

Dit doel is volgens de uitvinding bereikt door een vorminrichting voor het vormen van driedimensionale producten uit een massa van verpompbaar voedingsmateriaal, bijvoorbeeld een vleesmassa, omvattende: - een vormorgaan met een vormoppervlak waarin ten minste een vormholte voor het 25 vormen van de producten uit het voedingsmateriaal is aangebracht, welke vormholte aan het vormoppervlak is voorzien van een vormholte-opening, - een vulinrichting voor het vullen van de vormholte van het vormorgaan met het voedingsmateriaal, welke vulinrichting is voorzien van een afgiftemond, en een pomp voor het verplaatsen van een volume van het voedingsmateriaal uit de afgiftemond, 30 waarbij de vormholte-opening van de vormholte van het vormorgaan en de afgiftemond van de vulinrichting door een aandrijfinrichting ten opzichte van elkaar beweegbaar zijn langs een bewegingsbaan, en waarbij de afgiftemond en de vormholte-opening elk, gezien in de richting van de bewegingsbaan, een voorrand en een op een vaste afstand daarvan gelegen achterrand omvatten, en waarbij de afstand tussen de voorrand en de achterrand 35 van de afgiftemond in die richting kleiner is dan de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte-opening in die richting, waarbij de vorminrichting is voorzien van: -3- - een positie bepalende inrichting, bijvoorbeeld een positiesensor, voor het bepalen en/of waarnemen van de positie van de voorrand van de vormholte-opening van de vormholte ten opzichte van de voorrand van de afgiftemond van de vulinrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de 5 vulinrichting ten opzichte van elkaar, en - een regeleenheid die is verbonden met de positie bepalende inrichting en de pomp, welke regeleenheid is uitgevoerd voor het zodanig regelen van de pomp op basis van de positie bepalende inrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat de pomp een 10 volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst terwijl de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond, gezien in de richting van de bewegingsbaan, over een voorafbepaalde vullengte die is ingevoerd in de regeleenheid ten opzichte van elkaar bewegen, welke vullengte kleiner is dan de afstand tussen de voorrand 15 en de achterrand van de vormholte-opening, gezien in de richting van de bewegingsbaan.

Daarbij verdient het de voorkeur als de regeleenheid verder is uitgevoerd voor het zodanig regelen van de pomp op basis van de positie bepalende inrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat de pomp in hoofdzaak geen voedingsmateriaal uit 20 de afgiftemond in de vormholte verplaatst vanaf een onderlinge positie van de vormholte-opening en de afgiftemond waarin de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond ten opzichte van elkaar zijn uitgelijnd en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar raken en/of elkaar gedeeltelijk beginnen te overlappen tot een onderlinge vulbeginpositie van de vormholte-opening en de afgiftemond waarin de voorrand van de 25 vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond op een voorafbepaalde afstand die is ingevoerd in de regeleenheid voorbij elkaar zijn bewogen en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar gedeeltelijk overlappen, en de pomp het volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst nadat de onderlinge vulbeginpositie is bereikt.

30 De vorminrichting volgens de uitvinding omvat een vormorgaan met een vormoppervlak. In het vormoppervlak zijn een of meer vormholten aangebracht. Elke vormholte heeft een vorm die overeenkomt met de vorm van het te vormen product. De vormholten zijn elk aan het vormoppervlak van het vormorgaan begrensd door een vormholte-opening. De vormholte-opening van elke vormholte bepaalt een omtreksrand van 35 die vormholte aan het vormoppervlak van het vormorgaan.

De vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting zijn beweegbaar ten opzichte van elkaar. Bijvoorbeeld is het vormorgaan aandrijfbaar door een -4- aandrijfinrichting, terwijl de afgiftemond is opgesteld op een vaste positie. De vulinrichting omvat een aansluitoppervlak dat tijdens de beweging van het vormorgaan afdichtend aanligt tegen het vormoppervlak van het vormorgaan zodat geen voedingsmateriaal tussen het aansluitoppervlak van de vulinrichting en het vormoppervlak van het vormorgaan kan 5 weglekken. Als de afgiftemond tijdens de beweging van het vormorgaan niet in verbinding staat met de vormholte-opening wordt de afgiftemond afgedicht door het vormoppervlak van het vormorgaan.

Voor het vullen van het voedingsmateriaal in een vormholte beweegt die vormholte naar de afgiftemond toe. Als de vormholte zich op een afstand van de afgiftemond bevindt, 10 voorkomt de afdichting tussen het aansluitoppervlak van de vulinrichting en het vormoppervlak van het vormorgaan dat voedingsmateriaal vanuit de afgiftemond in de vormholte kan stromen. Als de vormholte de afgiftemond nadert, zal op een gegeven moment de voorrand van de vormholte grenzen aan de voorrand van de afgiftemond - de voorranden van de vormholte en de afgiftemond raken elkaar dan.

15 Zodra de voorrand van de vormholte voorbij de voorrand van de afgiftemond beweegt, beginnen de afgiftemond en de vormholte-opening gedeeltelijk te overlappen en komt een verbinding tussen de afgiftemond en de vormholte tot stand. Volgens de uitvinding kan bij de totstandkoming van de verbinding tussen de afgiftemond en de vormholte direct de vormholte met voedingsmateriaal worden gevuld (“startpositie 0”). Daarentegen verdient 20 het volgens de uitvinding de voorkeur dat de afgifte van voedingsmateriaal uit de afgiftemond wordt uitgesteld totdat de voorrand van de vormholte-opening tot op de voorafbepaalde afstand die is ingesteld in de regeleenheid voorbij de voorrand van de afgiftemond is verplaatst (“startpositie > 0”). De voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond bereiken dan de onderlinge vulbeginpositie. M.a.w. de 25 voorafbepaalde afstand die wordt ingevoerd in de regeleenheid kan gelijk zijn aan 0 of groter zijn dan 0. De optimale startpositie zal afhankelijk zijn van de vorm van de vormholte, de samendrukbaarheid van het voedingsmateriaal en de flexibiliteit van de vorminrichting.

Pas nadat de onderlinge vulbeginpositie is bereikt, d.w.z. als de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond zich op de voorafbepaalde afstand 30 die is ingesteld in de regeleenheid ten opzichte van elkaar zijn uitgelijnd, dwingt de pomp het voedingsmateriaal in de vormholte om de vormholte te vullen. De voorafbepaalde afstand bepaalt een startmoment voor het vullen van de vormholte.

Als de voorafbepaalde afstand groter is dan 0, wordt het voedingsmateriaal niet direct in de vormholte geperst zodra de voorrand van de vormholte voorbij de voorrand van 35 de afgiftemond beweegt en een verbinding tussen de afgiftemond en de vormholte is ontstaan. In de onderlinge vulbeginpositie met de voorafbepaalde afstand groter dan 0 bepalen de afgiftemond en de vormholte-opening een doorstroomoppervlak voor het -5- voedingsmateriaal met een voorafbepaalde ondergrens. Bijvoorbeeld ligt de voorafbepaalde afstand tussen ongeveer 5-10 mm.

Als de pomp eenmaal begint met het verplaatsen van het voedingsmateriaal vanuit de afgiftemond in de vormholte, wordt binnen de voorafbepaalde vullengte de vormholte 5 volledig gevuld. De vullengte is kleiner dan de vaste afstand tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte. Als de voorafbepaalde afstand groter is dan 0, is de vullengte ook kleiner dan de afstand, gezien in de richting van de bewegingsbaan, tussen de achterrand van de afgiftemond en de achterrand van de vormholte-opening in de onderlinge vulbeginpositie.

10 De vullengte is bij voorkeur relatief klein. De vullengte is bijvoorbeeld kleiner dan 50% of 40% of 30% van de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte-opening, gezien in de richting van de bewegingsbaan. De vullengte is bijvoorbeeld kleiner dan ongeveer 20 mm of 15 mm of 10 mm. De vaste afstand tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte kan daarbij bijvoorbeeld ongeveer 100 mm zijn. M.a.w. de 15 vormholte wordt relatief snel gevuld. Dit is gunstig voor het gecontroleerd vullen van de vormholte, zodat het gedrag van de gevormde voedingsproducten bij het garen beter voorspelbaar is. Vanzelfsprekend kunnen de bovenstaande waarden voor de vullengte anders zijn.

Nadat de vormholte is gevuld met het voedingsmateriaal beweegt het vormorgaan 20 met de vormholte voorbij de afgiftemond en vervolgens wordt het in de vormholte gevormde voedingsproduct uit de vormholte verwijderd. De gevormde voedingsproducten worden daarna verpakt in een verpakking. Een eindgebruiker zal de gevormde voedingsproducten weer uit de verpakking halen en verder bewerken, bijvoorbeeld garen op een contactgrill.

Met de vorminrichting volgens de uitvinding kan de vullengte waarover de massa van 25 het voedingsmateriaal in de vormholte wordt afgegeven om de vormholte volledig te vullen en het startmoment van het vullen van de massa van het voedingsmateriaal in de vormholte worden gestuurd. Gebleken is dat hierdoor beter voorspelbaar is welke vorm het gevormde voedingsproduct na het garen krijgt. Na het garen is de vorm van de voedingsproducten relatief uniform. Bijvoorbeeld kan de vormholte-opening van de vormholte een in hoofdzaak 30 ronde vorm bezitten. De daarin gevormde, in hoofdzaak ronde voedingsproducten blijven na het garen dan in hoofdzaak rond. Vanzelfsprekend kan de vormholte-opening een andere vorm dan een in hoofdzaak ronde vorm bezitten. Als het vormorgaan meerdere vormholten omvat die op afstand van elkaar liggen, is het verder mogelijk om die vormholten tegelijkertijd meer gecontroleerd en onder uniformere druk te vullen.

35 In een uitvoeringsvorm is de vorminrichting voorzien van een druksensor voor het waarnemen van de druk van het voedingsmateriaal in de vormholte en/of de afgiftemond, en waarbij de regeleenheid is uitgevoerd voor het zodanig regelen van de pomp op basis van -6- de positie bepalende inrichting en de druksensor tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat, nadat de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond over de vullengte ten opzichte van elkaar zijn bewogen en de pomp het volume van het 5 voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte heeft verplaatst, de pomp het voedingsmateriaal dat zich in de vormholte bevindt op een voorafbepaalde druk die is ingevoerd in de regeleenheid brengt.

Nadat de vormholte volledig is gevuld met het voedingsmateriaal, beweegt de afgiftemond nog over de vormholte-opening. In deze periode kan de pomp op druk worden 10 bestuurd om het voedingsmateriaal in de vormholte op het voorafbepaalde drukniveau te brengen door het toevoeren van een extra hoeveelheid voedingsmateriaal.

Bij voorkeur is de afgiftemond van de vulinrichting op een in hoofdzaak vaste positie aangebracht, waarbij de vormholte-opening langs de bewegingsbaan beweegbaar is ten opzichte van de afgiftemond. In dit geval is de regeleenheid uitgevoerd voor het zodanig 15 regelen van de pomp op basis van de positie bepalende inrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte ten opzichte van de afgiftemond van de vulinrichting dat de pomp een volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst terwijl de voorrand van de vormholte-opening beweegt ten opzichte van de voorrand van de 20 afgiftemond, gezien in de richting van de bewegingsbaan, over een voorafbepaalde vullengte die is ingevoerd in de regeleenheid, welke vullengte kleiner is dan de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte-opening, gezien in de richting van de bewegingsbaan.

Bij voorkeur is de regeleenheid daarbij uitgevoerd voor het zodanig regelen van de 25 pomp op basis van de positie bepalende inrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat de pomp in hoofdzaak geen voedingsmateriaal uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst als de voorrand van de vormholte-opening beweegt vanaf een positie waarin de voorrand is uitgelijnd ten opzichte van de voorrand van de afgiftemond en de vormholte-opening de 30 afgiftemond raakt en/of gedeeltelijk begint te overlappen tot een onderlinge vulbeginpositie van de vormholte-opening en de afgiftemond waarin de voorrand van de vormholte-opening op een voorafbepaalde afstand die is ingevoerd in de regeleenheid voorbij de voorrand van de afgiftemond is bewogen en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar gedeeltelijk overlappen, en de pomp een volume van het voedingsmateriaal uit de afgiftemond in de 35 vormholte verplaatst dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte nadat de onderlinge vulbeginpositie is bereikt.

-7-

In een uitvoeringsvorm omvat het vormorgaan een vormwals, die draaibaar is om een rotatiehartlijn, waarbij de vormwals een vormwalsomtrekswand heeft die het vormoppervlak bepaalt, en waarbij de bewegingsbaan is bepaald door de rotatierichting van de vormwals om de rotatiehartlijn. De vormholte kan een bodem en een omtrekswand omvatten, waarbij 5 de omtrekswand zich uitstrekt vanaf de bodem en de vormholte-opening bepaalt. In de vormwals kunnen meerdere rijen van vormholten zijn aangebracht. De rijen vormholten kunnen zich bijvoorbeeld in axiale richting (breedterichting) van de vormwals of volgens een schroeflijn uitstrekken.

De vormholte-opening van de vormholte kan verschillende vormen bezitten.

10 Bijvoorbeeld omvat de vormholte-opening van de vormholte een in hoofdzaak ronde vorm. Ook is het mogelijk dat de vormholte-opening van de vormholte een in hoofdzaak ovale vorm heeft, waarbij de vormholte-opening een lengte heeft die zich in de richting van de bewegingsbaan uitstrekt tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte-opening, en waarbij de vormholte-opening een breedte heeft die zich in een richting dwars ten 15 opzichte van de bewegingsbaan uitstrekt, en waarbij de lengte van de vormholte-opening ongelijk is aan de breedte van de vormholte-opening. De lengte van de vormholte-opening is bijvoorbeeld hoogstens 20% of hoogstens 10% groter of kleiner dan de breedte van de vormholte-opening. Met dergelijke vormen van de vormholte kunnen uniforme, in hoofdzaak ronde vormen van de voedingsproducten na het garen worden bereikt door het instellen van 20 de juiste onderlinge vulbeginpositie en/of vullengte.

De uitvinding heeft tevens betrekking op een werkwijze voor het vormen van driedimensionale producten uit een massa van verpompbaar voedingsmateriaal, bijvoorbeeld een vleesmassa, omvattende: - het door een aandrijfinrichting ten opzichte van elkaar bewegen van een 25 vormholte-opening van ten minste een vormholte van een vormorgaan en een afgiftemond van een vulinrichting langs een bewegingsbaan, waarbij het vormorgaan een vormoppervlak heeft waarin de vormholte voor het vormen van de producten uit het voedingsmateriaal is aangebracht, welke vormholte aan het vormoppervlak is voorzien van de vormholte-opening, en waarbij de vulinrichting is uitgevoerd voor het vullen van de vormholte van het 30 vormorgaan met het voedingsmateriaal, welke vulinrichting is voorzien van de afgiftemond, en een pomp voor het verplaatsen van een volume van het voedingsmateriaal uit de afgiftemond, en waarbij de afgiftemond en de vormholte-opening elk, gezien in de richting van de bewegingsbaan, een voorrand en een op een vaste afstand daarvan gelegen achterrand omvatten, en waarbij de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de 35 afgiftemond in die richting kleiner is dan de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte-opening in die richting, -8- - het door middel van een positie bepalende inrichting, bijvoorbeeld een positiesensor, bepalen en/of waarnemen van de positie van de voorrand van de vormholte-opening van de vormholte ten opzichte van de voorrand van de afgiftemond van de vulinrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de 5 afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar, en - het invoeren van een voorafbepaalde vullengte in een regeleenheid, - het door middel van de regeleenheid zodanig regelen van de pomp op basis van de positie bepalende inrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat de pomp een 10 volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst terwijl de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond, gezien in de richting van de bewegingsbaan, over de voorafbepaalde vullengte die is ingevoerd in de regeleenheid ten opzichte van elkaar bewegen, welke vullengte kleiner is dan de afstand, gezien in de richting 15 van de bewegingsbaan, tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte-opening.

Daarbij is het mogelijk dat een voorafbepaalde afstand in de regeleenheid wordt ingevoerd, waarbij de pomp door middel van de regeleenheid op basis van de positie bepalende inrichting zodanig wordt geregeld tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat de 20 pomp in hoofdzaak geen voedingsmateriaal uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst vanaf een onderlinge positie van de vormholte-opening en de afgiftemond waarin de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond ten opzichte van elkaar zijn uitgelijnd en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar raken en/of elkaar gedeeltelijk beginnen te overlappen tot een onderlinge vulbeginpositie van de vormholte-25 opening en de afgiftemond waarin de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond op de voorafbepaalde afstand die is ingevoerd in de regeleenheid voorbij elkaar zijn bewogen en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar gedeeltelijk overlappen, en de pomp het volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst 30 nadat de onderlinge vulbeginpositie is bereikt.

Daarbij kan ook een voorafbepaalde druk in de regeleenheid worden ingevoerd, waarbij de vorminrichting is voorzien van een druksensor voor het waarnemen van de druk van het voedingsmateriaal in de vormholte, en waarbij de pomp op basis van de positie bepalende inrichting en de druksensor zodanig wordt geregeld tijdens het bewegen van de 35 vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat, nadat de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond over de vullengte ten opzichte van elkaar zijn bewogen en de pomp het volume -9- van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte heeft verplaatst, de pomp het voedingsmateriaal dat zich in de vormholte bevindt op de voorafbepaalde druk die is ingevoerd in de regeleenheid brengt.

5 De regeleenheid omvat bijvoorbeeld een display en een invoerinrichting voor het invoeren van de voorafbepaalde afstand en/of de voorafbepaalde vullengte en/of de voorafbepaalde druk. De regeleenheid kan ook zijn voorzien van een geheugen voor het daarin opslaan van de voorafbepaalde afstand en/of de voorafbepaalde vullengte en/of de voorafbepaalde druk.

10 De uitvinding zal vervolgens worden toegelicht aan de hand van een in de figuren weergegeven uitvoeringsvoorbeeld.

Figuur 1 is een schematisch aanzicht in perspectief van een uitvoeringsvorm van een vorminrichting volgens de uitvinding.

Figuur 2 is een schematisch aanzicht in dwarsdoorsnede van een vulschoen van de 15 vulinrichting en het vormorgaan van de in figuur 1 getoonde vorminrichting.

Figuren 3a, 3b, 3c, 3d, 3e tonen schematisch de positie van de vormholte-opening van een vormholte ten opzichte van de afgiftemond van de vulinrichting voor het vullen van die vormholte.

Figuur 1 toont een uitvoeringsvoorbeeld van een vorminrichting 10 voor het vormen 20 van producten uit een massa van verpompbaar voedingsmateriaal dat geschikt is voor consumptie, bijvoorbeeld een vleesmassa. De vorminrichting 10 omvat een vormorgaan 16, een vulinrichting 18 en een afvoerinrichting 26.

Het vormorgaan 16 is in dit uitvoeringsvoorbeeld uitgevoerd als een vormwals die draaibaar is om een in hoofdzaak horizontale rotatiehartlijn. De vormwals 16 is draaibaar 25 opgehangen aan een verrijdbaar frame 14 met wielen 12. De vormwals 16 is roterend aandrijfbaar door een aandrijfinrichting, zoals een elektromotor (niet weergegeven). Het buitenste omtreksoppervlak van de vormwals 16 vormt een vormoppervlak 45, waarin meerdere vormholten 44 zijn aangebracht (zie figuur 2).

De vormholten 44 zijn uitgevoerd voor het vormen van producten uit de massa van 30 het voedingsmateriaal. De vorm van de vormholten 44 komt overeen met de vorm van het te vormen product. Elke vormholte 44 omvat een bodem 47 en een omtrekswand 48, die zich uitstrekt vanaf de bodem 47 tot het vormoppervlak 45. De omtreksrand van de omtrekswand 48 aan het vormoppervlak 45 bepaalt een vormholte-opening 46 van de vormholte 44. De afmetingen van de bodem 47 en de omtrekswand 48 van elke vormholte 44 bepalen het 35 volume van die vormholte 44. Het volume van elke vormholte 44 is vast en bijvoorbeeld gelijk aan het volume van de andere vormholten 44.

-10-

De vormholten 44 kunnen op verschillende manieren over de vormwals zijn verdeeld. Zoals weergegeven in figuur 2 bevinden de vormholten 44 zich in omtreksrichting van de vormwals 16 op afstand van elkaar. Daarnaast zijn de vormholten 44 bijvoorbeeld in axiale richting van de vormwals 16 in rijen naast elkaar aangebracht in het vormoppervlak 45. De 5 vormholten 44 kunnen echter ook volgens een schroeflijn of anders over het vormoppervlak 45 zijn verdeeld.

De vulinrichting 18 is uitgevoerd voor het vullen van de vormholten 44 van de vormwals 16. De vulinrichting 18 verdeelt de massa van het voedingsmateriaal over de vormholten 44 van de vormwals 16. In dit uitvoeringsvoorbeeld omvat de vulinrichting 18 10 een verrijdbaar frame 15 met wielen 12, dat een voorraadhouder 19, een invoertrechter 20 en een pomp (niet weergegeven) omvat. De pomp is bijvoorbeeld een zogenaamde “positive displacement pump”, zoals een schottenpomp of een schroefpomp. De voorraadhouder 19 omvat een afvoer die door middel van een loskoppelbare verbindingsbuis 22 is verbonden met een vulschoen 24 van de vulinrichting 18.

15 Fig. 2 toont schematisch in dwarsdoorsnede de vormwals 16 en de vulschoen 24 van de vulinrichting 18. De vulschoen 24 omvat een behuizing 30 met een toevoer 32 voorde massa van het voedingsmateriaal. De toevoer 32 is via de verbindingsbuis 22 verbonden met de voorraadhouder 19 (zie figuur 1). De vulschoen 24 omvat een doorvoerkanaal 34, dat zich vanaf de toevoer 32 uitstrekt tot een afgiftemond 36.

20 De afgiftemond 36 is naar de vormwals 16 toegekeerd, d.w.z. de afgiftemond 36 is naar de vormholten 44 van de vormwals 16 gericht. De afgiftemond 36 is aangebracht in een aansluitoppervlak 38 van de vulschoen 24, dat afdichtend kan aansluiten op het vormoppervlak 45 van de vormwals 16. De afgiftemond 36 is bijvoorbeeld aangebracht in een flexibele aansluitplaat 40 waarmee de vulschoen 24 tijdens het vulproces afdichtend 25 aansluit op het vormoppervlak 45 van de vormwals 16.

De aansluitplaat 40 heeft de vorm van in hoofdzaak een cirkelsegment, waarvan de diameter overeenkomt met de diameter van het vormoppervlak 45 van de vormwals 16. De flexibele aansluitplaat 40 kan door middel van bekrachtigingsmiddelen 50, 56 met een instelbare druk tegen het vormoppervlak 45 van de vormwals 16 worden aangedrukt. De 30 afdichting tussen het aansluitoppervlak 38 van de vulschoen 24 en het vormoppervlak 45 van de vormwals 16 kan echter ook op andere manieren zijn uitgevoerd.

In dit uitvoeringsvoorbeeld is de afgiftemond 36 sleufvormig. Het doorvoerkanaal 34 verbreedt zich vanaf de toevoer 32 tot de sleufvormige afgiftemond 36. De sleufvormige afgiftemond 36 strekt zich uit over nagenoeg de volledige breedte (in axiale richting) van de 35 vormwals 16. Als de vormholten 44 in rijen in breedterichting naast elkaar in het vormoppervlak 45 van de vormwals 16 zijn aangebracht, kan de sleufvormige afgiftemond 36 de vormholten 44 van een rij tegelijkertijd vullen.

-11 -

De werking van de vorminrichting 10 is als volgt. De massa van het te vormen verpompbare voedingsmateriaal wordt via de invoertrechter 20 toegevoerd aan de voorraadhouder 19. De pomp, die bijvoorbeeld (semi)continu werkt, heeft een instelbare volumestroom (volume per tijdseenheid). De pomp verplaatst een gecontroleerd volume van 5 de massa van het te vormen voedingsmateriaal via de verbindingsbuis 22 naar de toevoer 32 van de vulschoen 24.

Vanaf de toevoer 32 verplaatst het voedingsmateriaal onder invloed van de pompwerking zich door het doorvoerkanaal 34 heen naar de afgiftemond 36. Het gecontroleerde volume van de massa van het voedingsmateriaal stroomt vanuit de 10 afgiftemond 36 in een vormholte 44 als die vormholte 44 in verbinding staat met de afgiftemond 36, d.w.z. tijdens het aandrijven van de vormwals 16 wanneer die vormholte 44 de afgiftemond 36 passeert. Hierdoor wordt de vormholte 44 gevuld en wordt een gevormd product 46 in die vormholte 44 gevormd.

De in de vormholten 44 gevormde producten 46 worden vervolgens uit de 15 vormholten 44 gelost en op de afvoerinrichting 26 gelegd en afgevoerd. De afvoerinrichting 26 omvat een transportinrichting die onder de vormwals 16 is aangebracht, bijvoorbeeld een eindloze transportband. Door middel van de transportinrichting kunnen de producten vervolgens bijvoorbeeld naar een of meer bewerkingsstations worden verplaatst, zoals een eiwitteerinrichting, een paneermiddelbekledingsinrichting, een vriesinrichting en/of een 20 verpakkingsinrichting.

Het vullen van de vormholte 44 van de vormwals 16 met de massa van het te vormen voedingsmateriaal volgens de uitvinding is schematisch weergegeven in figuren 3a-e en zal hierna nader worden toegelicht. Hoewel slechts het vullen van een enkele vormholte zal worden beschreven, kunnen vanzelfsprekend meerdere vormholten van een rij tegelijkertijd 25 worden gevuld.

Door het roteren van de vormwals 16 om de horizontale rotatiehartlijn door de aandrijfinrichting is de in figuur 3a weergegeven vormholte 44 van de vormwals 16 beweegbaar langs een bewegingsbaan ten opzichte van de afgiftemond 36 van de vulinrichting 18. In dit uitvoeringsvoorbeeld verloopt de bewegingsbaan A in omtreksrichting 30 van de vormwals 16. De bewegingsbaan is in figuren 3a-e aangegeven met pijl A.

De afgiftemond 36 van de vulschoen 24 omvat, gezien in de richting van de bewegingsbaan A, een voorrand 51 en een achterrand 52 die zich op een vaste afstand van de voorrand 51 bevindt. De vaste afstand tussen de voorrand 51 en de achterrand 52 van de afgiftemond 36 is aangegeven met H. De afstand H is bijvoorbeeld 5-50 mm, zoals 35 ongeveer 10 mm, 20 mm of 40 mm.

De vormholte-opening 46 van de vormholte 44 omvat, gezien in de richting van de bewegingsbaan A, eveneens een voorrand 53 en een op een vaste afstand daarvan -12- gelegen achterrand 54. De vaste afstand tussen de voorrand 53 en de achterrand 54 van de vormholte-opening 46 is aangegeven met L. De afstand L vormt de lengte van de vormholte-opening 46.

De afstand H tussen de voorrand 51 en de achterrand 52 van de afgiftemond 36 is, 5 gezien in de richting van de bewegingsbaan A, kleiner is dan de lengte L van de vormholte-opening 46 (zie figuren 3a-e). Terwijl de vormholte-opening 46 de afgiftemond 36 passeert, strekt een gedeelte van de vormholte-opening 46 zich uit naast de afgiftemond 36. De afgiftemond 36 mondt tijdens het vullen derhalve lokaal uit in de vormholte-opening 46, d.w.z. de afgiftemond 36 bedekt tijdens het vullen slechts een gedeelte van het totale 10 oppervlak van de vormholte-opening 46.

De vormholte-opening 46 heeft een breedte W die zich in een richting dwars ten opzichte van de bewegingsbaan A uitstrekt. De vormholte-opening 46 heeft in dit uitvoeringsvoorbeeld een in hoofdzaak ovale vorm, waarbij de breedte W kleiner is dan de lengte L van de vormholte-opening 46. Overigens kan de vormholte-opening 46 bijvoorbeeld 15 ook een in hoofdzaak ovale vorm bezitten, waarbij de breedte W groter is dan de lengte L van de vormholte-opening (niet weergegeven). Het verschil tussen de lengte L en de breedte W van de vormholte-opening 46 kan relatief klein zijn, zodat de vormholte-opening 46 visueel in hoofdzaak rond is. Daarnaast is het mogelijk dat de vormholte-opening 46 een andere vorm heeft.

20 De afmetingen van de vormholte 44 zijn afhankelijk van het gewenste te vormen product. De vormholte 44 kan verschillende afmetingen bezitten. Om hamburgers te vormen heeft de vormholte 44 bijvoorbeeld een diepte van 3-15 mm, zoals ongeveer 5 mm, een lengte L van 90-120 mm, zoals ongeveer 110 mm, en een breedte W van 80-100 mm, zoals ongeveer 95 mm.

25 Voordat de vormholte 44 wordt gevuld, bevinden de voorranden 51,53 van de afgiftemond 36 respectievelijk de vormholte-opening 46 zich op een afstand van elkaar (zie figuur 3a). Door de aandrijving van de vormwals 16 beweegt de voorrand 53 van de vormholte-opening 46 naar de voorrand 51 van de afgiftemond 36 toe. Hierbij is de afgiftemond 36 afgedicht door de afdichting tussen de flexibele aansluitplaat 40 van de 30 vulschoen 24 en het vormoppervlak 45 van de vormwals 16. Hierdoor stroomt er geen voedingsmateriaal uit de afgiftemond 36.

De vorminrichting 10 volgens de uitvinding omvat een positie bepalende inrichting, bijvoorbeeld een positiesensor (niet weergegeven) voor het bepalen en/of waarnemen van de positie van de voorrand 53 van de vormholte-opening 46 ten opzichte van de voorrand 35 51 van de afgiftemond 36 tijdens het bewegen van de vormholte-opening 46 ten opzichte van de afgiftemond 36. Terwijl de afgiftemond 36 zich op een bekende vaste positie bevindt, geeft de positiesensor bijvoorbeeld een signaal bij het waarnemen van een verandering van -13- het materiaal dat voorbij de positiesensor beweegt, d.w.z. het vormoppervlak of de vormholte-opening. Uit dit signaal kan in combinatie met de geometrische gegevens van de vorminrichting de positie van de voorrand 53 van de vormholte-opening 46 ten opzichte van de voorrand 51 van de afgiftemond 36 worden berekend. De positie bepalende inrichting 5 kan echter ook anders zijn uitgevoerd.

Daarnaast omvat de vorminrichting 10 een regeleenheid 28 (zie figuur 1), die is verbonden met de positie bepalende inrichting en de pomp. Het volume van de massa van het verpompbare voedingsmateriaal dat door de pomp per tijdseenheid wordt afgegeven uit de afgiftemond 36 is regelbaar door de regeleenheid 28 op basis van de positie bepalende 10 inrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening 46 ten opzichte van de afgiftemond 36. De regeleenheid 28 regelt de volumestroom van de pomp. Het volume dat per vomholte door de pomp wordt afgegeven is daarbij in hoofdzaak gelijk aan het volume van de vormholte.

In figuur 3b is weergegeven dat de voorrand 53 van de vormholte-opening 46 is 15 uitgelijnd ten opzichte van de voorrand 51 van de afgiftemond 36. De vormholte-opening 46 en de afgiftemond 36 raken elkaar en beginnen gedeeltelijk te overlappen. In de stand van de techniek stroomt onmiddellijk na de in figuur 3b weergegeven onderlinge positie van de vormholte-opening 46 en de afgiftemond 36 voedingsmateriaal vanuit de afgiftemond 36 in de vormholte 44.

20 Daarentegen wordt volgens dit uitvoeringsvoorbeeld de pomp zodanig aangestuurd door de regeleenheid 28 dat in hoofdzaak geen voedingsmateriaal uit de afgiftemond 36 in de vormholte 44 wordt verplaatst totdat een onderlinge vulbeginpositie van de vormholte-opening 46 en de afgiftemond 36 is bereikt. De gewenste onderlinge vulbeginpositie wordt voorafgaand aan het vulproces bepaald en door middel van een voorafbepaalde afstand po 25 ingevoerd in de regeleenheid 28.

In de onderlinge vulbeginpositie is de voorrand 53 van de vormholte-opening 44 over die voorafbepaalde afstand po die is ingevoerd in de regeleenheid 28 voorbij de voorrand 51 van de afgiftemond 36 bewogen. Bijvoorbeeld bevindt de voorrand 53 van de vormholte-opening 46 zich in de onderlinge vulbeginpositie tussen de voorrand 51 en de achterrand 52 30 van de afgiftemond 36 (zie figuur 3c). De vormholte-opening 46 en de afgiftemond 36 overlappen elkaar dan ten minste gedeeltelijk. De voorafbepaalde afstand po is bijvoorbeeld 5-20 mm.

Overigens is het volgens de uitvinding ook mogelijk dat de voorafbepaalde afstand p0 gelijk is aan 0 (niet weergegeven). Dit is afhankelijk van bijvoorbeeld de vorm en afmetingen 35 van de vormholte. De optimale startpositie kan bijvoorbeeld ook afhankelijk zijn van de samendrukbaarheid van het voedingsmateriaal en de flexibiliteit van de vorminrichting. Als de voorafbepaalde afstand p0 gelijk is aan 0, stroomt net als bij de stand van de techniek - 14- onmiddellijk na de in figuur 3b weergegeven onderlinge positie van de vormholte-opening 46 en de afgiftemond 36 voedingsmateriaal vanuit de afgiftemond 36 in de vormholte 44.

Vanuit de onderlinge vulbeginpositie die is bepaald door de voorafbepaalde afstand Po 0) verplaatst de pomp door de aansturing van de regeleenheid 28 een volume van de 5 massa van het voedingsmateriaal uit de afgiftemond 36 in de vormholte 44 dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte 44. Dit volume wordt in de vormholte 44 gepompt, terwijl de vormholte 44 verplaatst over een gewenste vullengte pi, gezien in de richting van de bewegingsbaan A, die voorafgaand aan het vulproces wordt bepaald en wordt ingevoerd in de regeleenheid 28. Op basis van de ingevoerde gewenste vullengte pi 10 en de verplaatsingssnelheid van de vormholte 44 bepaalt de regeleenheid 28 de bijbehorende volumestroom van de massa van het voedingsmateriaal.

M.a.w. de regeleenheid 28 regelt de pomp zodanig dat het volume van de massa van het voedingsmateriaal om de vormholte 44 in hoofdzaak volledig te vullen door de pomp uit de afgiftemond 36 in de vormholte 44 wordt verplaatst terwijl de voorrand 53 van de 15 vormholte-opening 44 vanaf de onderlinge vulbeginpositie zoals weergegeven in figuur 3c, gezien in de richting van de bewegingsbaan A, over die voorafbepaalde vullengte pi die is ingevoerd in de regeleenheid 28 ten opzichte van de voorrand 51 van de afgiftemond 36 beweegt (zie figuur 3d). Overigens kan de volumestroom tijdens het vullen in hoofdzaak constant zijn of variëren.

20 De vullengte pi is kleiner dan de afstand tussen de voorrand 53 en de achterrand 54 van de vormholte-opening 44, gezien in de richting van de bewegingsbaan A. De vullengte Pi is ook kleiner is dan de afstand P2- po, waarbij de afstand p2 is bepaald door de afstand, gezien in de richting van de bewegingsbaan A, tussen de achterrand 52 van de afgiftemond 36 en de achterrand 54 van de vormholte-opening 44 in de onderlinge vulbeginpositie zoals 25 weergegeven in figuur 3c. De vormholte 44 is derhalve volledig gevuld voordat de achterrand 54 van de vormholte-opening 44 voorbij de achterrand 52 van de afgiftemond 36 beweegt.

Overigens is de vullengte pi bij voorkeur kleiner is dan de afstand, gezien in de richting van de bewegingsbaan A, tussen de voorrand 51 van de afgiftemond 36 en de 30 achterrand 54 van de vormholte-opening 44 in de onderlinge vulbeginpositie zoals weergegeven in figuur 3c. Dan is de vormholte 44 reeds volledig gevuld terwijl de afgiftemond 36 nog over de volledige afstand H in verbinding staat met de vormholte 44.

De vullengte pi is bij voorkeur 5-30 mm, zoals ongeveer 10-20 mm. Bij een dergelijke relatief korte vullengte pi is het mogelijk om na het vullen de druk in de vormholte 44 door 35 middel van de aansturing van de pomp te beïnvloeden. Hiervoor omvat de vorminrichting 10 in dit uitvoeringsvoorbeeld een druksensor voor het waarnemen van de druk van het voedingsmateriaal in de vormholte 44 en/of de afgiftemond (niet weergegeven).

-15-

Voorafgaand aan het vulproces wordt een gewenste druk van het voedingsmateriaal in de gevulde vormholte 44 bepaald en ingevoerd in de regeleenheid 28.

De regeleenheid 28 regelt de pomp zodanig op basis van de positie bepalende inrichting en de druksensor dat die voorafbepaalde druk die is ingevoerd in de regeleenheid 5 28 in de vormholte 44 wordt bereikt. M.a.w. nadat de voorrand 53 van de vormholte-opening 46 over de relatief korte vullengte pi ten opzichte van de voorrand 51 van de afgiftemond 36 is bewogen en de vormholte 44 in hoofdzaak volledig is gevuld, brengt de pomp het voedingsmateriaal in de vormholte 44 op de gewenste druk.

De pomp kan de druk in de vormholte 44 beïnvloeden totdat de achterrand 54 van de 10 vormholte-opening 44 voorbij de achterrand 52 van de afgiftemond 36 beweegt (zie figuur 3e). Daarna is immers geen verbinding meer tussen de afgiftemond 36 en de vormholte-opening 46 aanwezig en zijn de afgiftemond 36 en de vormholte 44 weer ten opzichte van elkaar afgedicht door de afdichtende aansluiting tussen de flexibele aansluitplaat 40 en het vormoppervlak 45 van de vormwals 44.

15 De uitvinding is niet beperkt tot het hierboven beschreven uitvoeringsvoorbeeld. De vakman kan verschillende aanpassingen aanbrengen die binnen de reikwijdte van de uitvinding liggen. Het vullen van de vormholte zoals hierboven beschreven kan bijvoorbeeld ook worden toegepast bij een vormorgaan dat vormplaten omvat die rechtlijnig heen en weer beweegbaar zijn ten opzichte van elkaar.

20 De uitvinding heeft volgens een tweede aspect betrekking op een vorminrichting voor het vormen van driedimensionale producten uit een massa van verpompbaar voedingsmateriaal, bijvoorbeeld een vleesmassa, omvattende: - een vormorgaan met een vormoppervlak waarin ten minste een vormholte voor het vormen van de producten uit het voedingsmateriaal is aangebracht, welke vormholte aan 25 het vormoppervlak is voorzien van een vormholte-opening, - een vulinrichting voor het vullen van de vormholte van het vormorgaan met het voedingsmateriaal, welke vulinrichting is voorzien van een afgiftemond, en een pomp voor het verplaatsen van een volume van het voedingsmateriaal uit de afgiftemond, waarbij de vormholte-opening van de vormholte van het vormorgaan en de afgiftemond van 30 de vulinrichting door een aandrijfinrichting ten opzichte van elkaar beweegbaar zijn langs een bewegingsbaan, en waarbij de afgiftemond en de vormholte-opening elk, gezien in de richting van de bewegingsbaan, een voorrand en een op een vaste afstand daarvan gelegen achterrand omvatten, en waarbij de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de afgiftemond in die richting kleiner is dan de afstand tussen de voorrand en de 35 achterrand van de vormholte-opening in die richting, met het kenmerk, dat de vorminrichting is voorzien van: -16- - een positie bepalende inrichting, bijvoorbeeld een positiesensor, voor het bepalen en/of waarnemen van de positie van de voorrand van de vormholte-opening van de vormholte ten opzichte van de voorrand van de afgiftemond van de vulinrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de 5 vulinrichting ten opzichte van elkaar, en - een regeleenheid die is verbonden met de positie bepalende inrichting en de pomp, welke regeleenheid is uitgevoerd voor het zodanig regelen van de pomp op basis van de positie bepalende inrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat de pomp in 10 hoofdzaak geen voedingsmateriaal uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst vanaf een onderlinge positie van de vormholte-opening en de afgiftemond waarin de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond ten opzichte van elkaar zijn uitgelijnd en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar raken en/of elkaar gedeeltelijk beginnen te overlappen tot een onderlinge vulbeginpositie van de vormholte-opening en de 15 afgiftemond waarin de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond op een voorafbepaalde afstand die is ingevoerd in de regeleenheid voorbij elkaar zijn bewogen en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar gedeeltelijk overlappen, en de pomp een volume van het voedingsmateriaal uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte nadat 20 de onderlinge vulbeginpositie is bereikt.

Volgens dit tweede aspect is het mogelijk dat de regeleenheid is uitgevoerd voor het zodanig regelen van de pomp op basis van de positie bepalende inrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat de pomp het volume van het voedingsmateriaal dat 25 in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst terwijl de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond vanaf de onderlinge vulbeginpositie, gezien in de richting van de bewegingsbaan, over een voorafbepaalde vullengte die is ingevoerd in de regeleenheid ten opzichte van elkaar bewegen, welke vullengte kleiner is dan de afstand, gezien in de richting 30 van de bewegingsbaan, tussen de achterrand van de afgiftemond en de achterrand van de vormholte-opening in de onderlinge vulbeginpositie.

Daarbij kan volgens het tweede aspect de vorminrichting een druksensor voor het waarnemen van de druk van het voedingsmateriaal in de vormholte omvatten, waarbij de regeleenheid is uitgevoerd voor het zodanig regelen van de pomp op basis van de positie 35 bepalende inrichting en de druksensor tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat, nadat de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond over de vullengte -17- ten opzichte van elkaar zijn bewogen en de pomp het volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte heeft verplaatst, de pomp het voedingsmateriaal dat zich in de vormholte bevindt op een voorafbepaalde druk die is ingevoerd in de regeleenheid brengt.

5 De vorminrichting volgens het tweede aspect kan worden gecombineerd met een of meer van de maatregelen volgens een of meer van conclusies 4-11 en/of met een of meer van de maatregelen uit de bovenstaande beschrijving. De uitvinding volgens het tweede aspect heeft eveneens betrekking op een werkwijze voor het vormen van driedimensionale producten uit een massa van verpompbaar voedingsmateriaal, bijvoorbeeld een 10 vleesmassa, omvattende: - het door een aandrijfinrichting ten opzichte van elkaar bewegen van een vormholte-opening van ten minste een vormholte van een vormorgaan en een afgiftemond van een vulinrichting langs een bewegingsbaan, waarbij het vormorgaan een vormoppervlak heeft waarin de vormholte voor het vormen van de producten uit het voedingsmateriaal is 15 aangebracht, welke vormholte aan het vormoppervlak is voorzien van de vormholte-opening, en waarbij de vulinrichting is uitgevoerd voor het vullen van de vormholte van het vormorgaan met het voedingsmateriaal, welke vulinrichting is voorzien van de afgiftemond, en een pomp voor het verplaatsen van een volume van het voedingsmateriaal uit de afgiftemond, en waarbij de afgiftemond en de vormholte-opening elk, gezien in de richting 20 van de bewegingsbaan, een voorrand en een op een vaste afstand daarvan gelegen achterrand omvatten, en waarbij de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de afgiftemond in die richting kleiner is dan de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte-opening in die richting, - het door middel van een positie bepalende inrichting, bijvoorbeeld een 25 positiesensor, bepalen en/of waarnemen van de positie van de voorrand van de vormholte-opening van de vormholte ten opzichte van de voorrand van de afgiftemond van de vulinrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar, en - het invoeren van een voorafbepaalde afstand in een regeleenheid, 30 - het door middel van de regeleenheid zodanig regelen van de pomp op basis van de positie bepalende inrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat de pomp in hoofdzaak geen voedingsmateriaal uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst vanaf een onderlinge positie van de vormholte-opening en de afgiftemond waarin de voorrand van de 35 vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond ten opzichte van elkaar zijn uitgelijnd en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar raken en/of elkaar gedeeltelijk beginnen te overlappen tot een onderlinge vulbeginpositie van de vormholte-opening en de -18- afgiftemond waarin de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond op de voorafbepaalde afstand die is ingevoerd in de regeleenheid voorbij elkaar zijn bewogen en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar gedeeltelijk overlappen, en de pomp een volume van het voedingsmateriaal uit de afgiftemond in de vormholte 5 verplaatst dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte nadat de onderlinge vulbeginpositie is bereikt.

Bij de werkwijze volgens dit tweede aspect is het mogelijk dat een voorafbepaalde vullengte in de regeleenheid wordt ingevoerd, en waarbij de pomp door middel van de regeleenheid op basis van de positie bepalende inrichting zodanig wordt geregeld tijdens 10 het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat de pomp het volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst terwijl de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond vanaf de onderlinge vulbeginpositie, gezien in de richting van de 15 bewegingsbaan, over de voorafbepaalde vullengte die is ingevoerd in de regeleenheid ten opzichte van elkaar bewegen, welke vullengte kleiner is dan de afstand, gezien in de richting van de bewegingsbaan, tussen de achterrand van de afgiftemond en de achterrand van de vormholte-opening in de onderlinge vulbeginpositie.

Bij de werkwijze volgens dit tweede aspect kan ook een voorafbepaalde druk in de 20 regeleenheid worden ingevoerd, waarbij de vorminrichting is voorzien van een druksensor voor het waarnemen van de druk van het voedingsmateriaal in de vormholte, en waarbij de pomp op basis van de positie bepalende inrichting en de druksensor zodanig wordt geregeld tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte en de afgiftemond van de vulinrichting ten opzichte van elkaar dat, nadat de voorrand van de vormholte-opening en de 25 voorrand van de afgiftemond over de vullengte ten opzichte van elkaar zijn bewogen en de pomp het volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte heeft verplaatst, de pomp het voedingsmateriaal dat zich in de vormholte bevindt op de voorafbepaalde druk die is ingevoerd in de regeleenheid brengt.

30 De maatregelen uit deze beschrijving kunnen afzonderlijk en/of in elke willekeurige combinatie worden toegepast bij een of meer van de maatregelen volgens een of meer van de conclusies.

35

Claims (14)

1. Vorminrichting (10) voor het vormen van driedimensionale producten (46) uit een massa van verpompbaar voedingsmateriaal, bijvoorbeeld een vleesmassa, omvattende: - een vormorgaan (16) met een vormoppervlak waarin ten minste een vormholte (44) voor het vormen van de producten (46) uit het voedingsmateriaal is aangebracht, welke 5 vormholte (44) aan het vormoppervlak is voorzien van een vormholte-opening, - een vulinrichting (18) voor het vullen van de vormholte (44) van het vormorgaan (16) met het voedingsmateriaal, welke vulinrichting (18) is voorzien van een afgiftemond (36), en een pomp voor het verplaatsen van een volume van het voedingsmateriaal uit de afgiftemond (36), 10 waarbij de vormholte-opening van de vormholte (44) van het vormorgaan (16) en de afgiftemond (36) van de vulinrichting (18) door een aandrijfinrichting ten opzichte van elkaar beweegbaar zijn langs een bewegingsbaan, en waarbij de afgiftemond en de vormholte-opening elk, gezien in de richting van de bewegingsbaan, een voorrand en een op een vaste afstand daarvan gelegen achterrand omvatten, en waarbij de afstand tussen de 15 voorrand en de achterrand van de afgiftemond in die richting kleiner is dan de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte-opening in die richting, met het kenmerk, dat de vorminrichting is voorzien van: - een positie bepalende inrichting, bijvoorbeeld een positiesensor, voor het bepalen en/of waarnemen van de positie van de voorrand van de vormholte-opening van de 20 vormholte (44) ten opzichte van de voorrand van de afgiftemond van de vulinrichting (18) tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte (44) en de afgiftemond (36) van de vulinrichting (18) ten opzichte van elkaar, en - een regeleenheid die is verbonden met de positie bepalende inrichting en de pomp, welke regeleenheid is uitgevoerd voor het zodanig regelen van de pomp op basis van de 25 positie bepalende inrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte (44) en de afgiftemond (36) van de vulinrichting (18) ten opzichte van elkaar dat de pomp een volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst terwijl de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond, gezien in de richting van de 30 bewegingsbaan, over een voorafbepaalde vullengte die is ingevoerd in de regeleenheid ten opzichte van elkaar bewegen, welke vullengte kleiner is dan de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte-opening, gezien in de richting van de bewegingsbaan. -20-

2. Vorminrichting volgens conclusie 1, waarbij de regeleenheid is uitgevoerd voor het zodanig regelen van de pomp op basis van de positie bepalende inrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte (44) en de afgiftemond (36) van de vulinrichting (18) ten opzichte van elkaar dat de pomp in hoofdzaak geen voedingsmateriaal 5 uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst vanaf een onderlinge positie van de vormholte-opening en de afgiftemond waarin de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond ten opzichte van elkaar zijn uitgelijnd en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar raken en/of elkaar gedeeltelijk beginnen te overlappen tot een onderlinge vulbeginpositie van de vormholte-opening en de afgiftemond waarin de voorrand van de 10 vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond op een voorafbepaalde afstand die is ingevoerd in de regeleenheid voorbij elkaar zijn bewogen en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar gedeeltelijk overlappen, en de pomp het volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst nadat de onderlinge vulbeginpositie is bereikt. 15

3. Vorminrichting volgens conclusie 1 of 2, waarbij de vorminrichting is voorzien van een druksensor voor het waarnemen van de druk van het voedingsmateriaal in de vormholte en/of de afgiftemond, en waarbij de regeleenheid is uitgevoerd voor het zodanig regelen van de pomp op basis van de positie bepalende inrichting en de druksensor tijdens het bewegen 20 van de vormholte-opening van de vormholte (44) en de afgiftemond (36) van de vulinrichting (18) ten opzichte van elkaar dat, nadat de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond over de vullengte ten opzichte van elkaar zijn bewogen en de pomp het volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte heeft verplaatst, de pomp het 25 voedingsmateriaal dat zich in de vormholte bevindt op een voorafbepaalde druk die is ingevoerd in de regeleenheid brengt.

4. Vorminrichting volgens een van de voorgaande conclusies, waarbij de vullengte kleiner is dan 50% of 40% of 30% van de afstand tussen de voorrand en de achterrand van 30 de vormholte-opening, gezien in de richting van de bewegingsbaan (A).

5. Vorminrichting volgens een van de voorgaande conclusies , waarbij de vullengte kleiner is dan 20 mm, bijvoorbeeld kleiner dan 10 mm.

6. Vorminrichting volgens een van de voorgaande conclusies, waarbij de afgiftemond van de vulinrichting op een in hoofdzaak vaste positie is aangebracht, en waarbij de -21 - vormholte-opening langs de bewegingsbaan beweegbaar is ten opzichte van de afgiftemond.

7. Vorminrichting volgens een van de voorgaande conclusies, waarbij het vormorgaan 5 een vormwals omvat, die draaibaar is om een rotatiehartlijn, en waarbij de vormwals een vormwalsomtrekswand heeft die het vormoppervlak bepaalt, en waarbij de bewegingsbaan is bepaald door de rotatierichting van de vormwals om de rotatiehartlijn.

8. Vorminrichting volgens een van de voorgaande conclusies, waarbij de vormholte een 10 bodem en een omtrekswand omvat, en waarbij de omtrekswand zich uitstrekt vanaf de bodem en de vormholte-opening bepaalt.

9. Vorminrichting volgens een van de voorgaande conclusies, waarbij de vormholte-opening van de vormholte een in hoofdzaak ronde vorm heeft. 15

10. Vorminrichting volgens een van de voorgaande conclusies, waarbij de vormholte-opening van de vormholte een in hoofdzaak ovale vorm heeft, waarbij de vormholte-opening een lengte heeft die zich in de richting van de bewegingsbaan uitstrekt tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte-opening, en waarbij de vormholte-opening een breedte 20 heeft die zich in een richting dwars ten opzichte van de bewegingsbaan uitstrekt, en waarbij de lengte van de vormholte-opening ongelijk is aan de breedte van de vormholte-opening.

11. Vorminrichting volgens een van de voorgaande conclusies, waarbij de vulinrichting (18) een aansluitoppervlak omvat, waarin de afgiftemond (36) is aangebracht, en waarbij het 25 aansluitoppervlak tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte (44) en de afgiftemond (36) van de vulinrichting (18) ten opzichte van elkaar afdichtend aanligt tegen het vormoppervlak van het vormorgaan (16).

12. Werkwijze voor het vormen van driedimensionale producten (46) uit een massa van 30 verpompbaar voedingsmateriaal, bijvoorbeeld een vleesmassa, omvattende: - het door een aandrijfinrichting ten opzichte van elkaar bewegen van een vormholte-opening van ten minste een vormholte (44) van een vormorgaan (16) en een afgiftemond (36) van een vulinrichting (18) langs een bewegingsbaan, waarbij het vormorgaan (16) een vormoppervlak heeft waarin de vormholte (44) voor het vormen van de 35 producten (46) uit het voedingsmateriaal is aangebracht, welke vormholte (44) aan het vormoppervlak is voorzien van de vormholte-opening, en waarbij de vulinrichting (18) is uitgevoerd voor het vullen van de vormholte (44) van het vormorgaan (16) met het -22- voedingsmateriaal, welke vulinrichting (18) is voorzien van de afgiftemond (36), en een pomp voor het verplaatsen van een volume van het voedingsmateriaal uit de afgiftemond (36), en waarbij de afgiftemond en de vormholte-opening elk, gezien in de richting van de bewegingsbaan, een voorrand en een op een vaste afstand daarvan gelegen achterrand 5 omvatten, en waarbij de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de afgiftemond in die richting kleiner is dan de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte-opening in die richting, - het door middel van een positie bepalende inrichting, bijvoorbeeld een positiesensor, bepalen en/of waarnemen van de positie van de voorrand van de vormholte- 10 opening van de vormholte (44) ten opzichte van de voorrand van de afgiftemond van de vulinrichting (18) tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte (44) en de afgiftemond (36) van de vulinrichting (18) ten opzichte van elkaar, en - het invoeren van een voorafbepaalde vullengte in een regeleenheid, - het door middel van de regeleenheid zodanig regelen van de pomp op basis van de 15 positie bepalende inrichting tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte (44) en de afgiftemond (36) van de vulinrichting (18) ten opzichte van elkaar dat de pomp een volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst terwijl de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond, gezien in de richting van de 20 bewegingsbaan, over de voorafbepaalde vullengte die is ingevoerd in de regeleenheid ten opzichte van elkaar bewegen, welke vullengte kleiner is dan de afstand, gezien in de richting van de bewegingsbaan, welke vullengte kleiner is dan de afstand tussen de voorrand en de achterrand van de vormholte-opening, gezien in de richting van de bewegingsbaan.

13. Werkwijze volgens conclusie 12, waarbij een voorafbepaalde afstand in de regeleenheid wordt ingevoerd, en waarbij de pomp door middel van de regeleenheid op basis van de positie bepalende inrichting zodanig wordt geregeld tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte (44) en de afgiftemond (36) van de vulinrichting (18) ten opzichte van elkaar dat de pomp in hoofdzaak geen voedingsmateriaal uit de 30 afgiftemond in de vormholte verplaatst vanaf een onderlinge positie van de vormholte-opening en de afgiftemond waarin de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond ten opzichte van elkaar zijn uitgelijnd en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar raken en/of elkaar gedeeltelijk beginnen te overlappen tot een onderlinge vulbeginpositie van de vormholte-opening en de afgiftemond waarin de voorrand van de 35 vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond op de voorafbepaalde afstand die is ingevoerd in de regeleenheid voorbij elkaar zijn bewogen en de vormholte-opening en de afgiftemond elkaar gedeeltelijk overlappen, en de pomp het volume van het -23- voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte verplaatst nadat de onderlinge vulbeginpositie is bereikt.

14. Vorminrichting volgens conclusie 13, waarbij een voorafbepaalde druk in de 5 regeleenheid wordt ingevoerd, en waarbij de vorminrichting is voorzien van een druksensor voor het waarnemen van de druk van het voedingsmateriaal in de vormholte en/of de afgiftemond, en waarbij de pomp op basis van de positie bepalende inrichting en de druksensor zodanig wordt geregeld tijdens het bewegen van de vormholte-opening van de vormholte (44) en de afgiftemond (36) van de vulinrichting (18) ten opzichte van elkaar dat, 10 nadat de voorrand van de vormholte-opening en de voorrand van de afgiftemond over de vullengte ten opzichte van elkaar zijn bewogen en de pomp het volume van het voedingsmateriaal dat in hoofdzaak overeenkomt met het volume van de vormholte uit de afgiftemond in de vormholte heeft verplaatst, de pomp het voedingsmateriaal dat zich in de vormholte bevindt op de voorafbepaalde druk die is ingevoerd in de regeleenheid brengt.