Lesoto
Lesoto, signifante Sotujo/Sotlando, estas lando en Suda Afriko. Eks-protektorato de Britio (Basutolando), Lesoto gajnis sendependecon je 1966. Hodiaŭ ĝi estas konstitucia monarĥio, de kiu la reĝo estas Letsie la 3-a. Ĝia ĉefurbo kaj nura granda urbo estas Masereu. Lesoto havas proksimume 2 milionojn da loĝantoj; la sota etno, kiu donas sia nomo al la lando, formas proksimume 70% de la popolo. La plejparto estas kristanoj. La du oficialaj lingvoj estas la angla kaj la sud-sota.
Monta kaj sen aliro al la maro, ĝi estas enklavo en Sud-Afriko, de kiu ĝi dependas ekonomie. Kune kun Vatikanurbo kaj San-Marino, ĝi estas unu el nur tri sendependaj ŝtatoj, kies la teritorio estas tute ĉirkaŭata de nur unu alia lando, kaj la sola ekster la itala duoninsulo.
Historio
[redakti | redakti fonton]Prehistorie, la boŝmana gento loĝas en la areo. Je la 16-a jarcento, la sotoj alvenis al tiu regiono. La aktuala popolo estis mikso de tiuj du gentoj.
Dum la frua 19-a jarcento, unuaj eŭropaj komercantoj alvenis al la regionoj.
Je 1820, Moshoeshoe I-a, la regno de la sotoj, unuigis la sotajn tribojn por defendi kontraŭ atakoj de zuluoj, kaj sukcesis gardi la sendependecon de sia gento. Kvankam, ekde 1840, Lesoto renkontis novan minacon, la buroj, koloniistoj de Sud-Afriko de nederlanda origino, kiuj volis kaperi liajn landojn. La buroj de Oranĝo atakis ĝin pluraj foje (1858-1867) kaj kaperis teritoriojn en la okcidento. Je 1868, por protekti la lando kontraŭ la buroj, Moshoeshoe I-a petis helpon al Britio, kiu farigis Lesoton protektorato je 1868, nomita Basutolando.
Je 4 oktobro 1966, Lesoto iĝis sendependa de la Unuiĝinta Reĝlando, kaj restas en la Komunumo de Nacioj.
Geografio
[redakti | redakti fonton]La areo de Lesoto estas 30,355 km². La ĉefurbo kaj nura granda urbo estas Maseruo, kun 227,880 loĝantoj. Lesoto estas la nura lando en la mondo kies tuta tero estas super 1,000 m de alteco. Proksimume 12% de Lesoto estas kultivebla tero; kvankam, tiu grundo estas tre vundebla de erozio.[1]
Lesoto estas monta lando, kaj ĝi estas la ununura lando en la mondo, kies tuta teritorio estas je alteco de pli ol 1000 m super marnivelo, ĉi tiu fakto gajnis al Lesoto sian kromnomon "la regno en la ĉielo". Kelkaj pintoj en la oriento de la lando altiĝas al alteco de pli ol 3000 m, kies plej alta estas la pinto de Monto Tabna Natlaniana (kiu altas 3482 m). Ĝenerale, la okcidenta parto de Lesoto estas pli malalta ol la orienta parto, kie ankaŭ la plej multaj el la loĝantoj vivas.
La origino de la Rivero Oranĝo estas en la montoj en la nordoriento de Lesoto, kaj ĝi transiras la landon al la sudokcidento, ĝis sia vojo al Atlantiko, laŭ itinero de 2200 km.
Ekonomio
[redakti | redakti fonton]La ekonomio baziĝas sur agrikulturo, kio igas ĝin malstabila. En decembro 2019 la Unuiĝintaj Nacioj petis urĝan helpon por loĝantaro de la lando, kies kvarono pro malbona rikolto trafis sojlon de malsato.
La porkapa MEP estas 770 $. La valuto estas la lesota lotio.
Socio
[redakti | redakti fonton]Lesoto estas inter landoj, plej trafitaj de HIV. En 2019 infektitaj estis 25,6% de la loĝantaro.
Ekstera politiko
[redakti | redakti fonton]
Lesoto estas la sola lando en Afriko, kiu ankoraŭ havas diplomatiajn rilatojn kun Tajvano, ne kun la ĉeftera Ĉinio. La du ŝtatoj subtenas viglajn politikajn, kulturajn kaj aliajn rilatojn, Respubliko Ĉinio estas la dua laŭ graveco ekonomia partnero de Lesoto (post Sud-Afriko)[2].
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Y Lageat. 1999. L'érosion des sols au Lesotho. Les Cahiers d'Outre-Mer, 52:205, p.3-22. Konsultita 21 majo 2020.
- ↑ Сергей Карамаев, Анастасия Ломова (2023-12-15) Эсватини — последний африканский союзник Тайваня: вызовы для КНР и возможности для новых игроков (ruse). Rusia Konsilio pri Internaciaj Aferoj. Arkivita el la originalo je 2023-12-18. Alirita 2023-12-18.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]
| ||||
| ||||||||||||
