Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Sarong halimbawa nin metal na rutenyo
An rutenyo (Ingles: ruthenium) iyo sarong elementong kimikal na may simbolong Ru asin atomikong bilang na 44. Saro ining bihirang transisyon na metal na kabali sa grupong platino kan peryodikong tableta. Arug kan iba pang mga metal sa grupong platino, an rutenyo iyo inert (dae nagkakaigwa nin reaksyong kimikal) sa kadaklan nin mga kimikal. An pinangaking Rusong siyentista nin Baltikong-Alemang ansestridad na si Karl Ernst Claus an nakadiskobre kan elemento kaidtong 1844 sa Kazan State University asin pigpangaranan an "rutenyo" bilang onra sa Rusya.
An rutenyo iyo harus mahihiling bilang sarong menor na komposisyon nin mga platinong ore; an anwal na produksyon iyo naglangkaw gikan sa harus 19 na tonelada kan 2009[1] pasiring sa harus 35.5 na tonelada kaidtong 2017.[2] An kadaklan nin rutenyo na nahihimo iyo ginagamit sa mga elektrikal na kontakt (na may resistansya sa pagkanipis) sagkod sa mga resistor na mahibog na film. An menor na aplikasyon para sa rutenyo iyo yaon sa mga platinong alloy asin bilang katalista sa kimika. Sarong bagong aplikasyon nin rutenyo iyo bilang capping layer para sa labing ultraviolet photomasks. An rutenyo iyo heneral na nahihiling sa mga ore kaiba an iba pang mga metal nin grupong platino sa Kabukidan nin Ural sagkod sa Norte asin Sur na Amerika. Kadikit pero importante sa komersyo na kantidad iyo mahihiling man sa pentlandite na maguguno gikan sa Sudbury, Ontario asin sa mga pyroxenite na deposito sa Sur na Aprika.[3]
