Dawid IV van Georgië

Dawid IV
Koning van Georgië
Koning Dawid IV van Georgië
Periode	1089–1125
Voorganger	Giorgi II
Opvolger	Demetrius I
Huis	Bagrationi-dinastie
Gade	Roesoedan van Armenië
Kinders	Demetrius I Wachtang George Tamar Kata
Vader	Giorgi II
Moeder	Elene
Gebore	1073
Oorlede	24 Januarie 1125

Dawid IV (1073 – 24 Januarie 1125), ook bekend as Dawid die Bouer^[1] (Georgies: დავით აღმაშენებელი, Dawit Aghmasjenebeli), van die Bagrationi-dinastie was ’n koning van Georgië van 1089 tot met sy dood in 1125.^[2]

Hy word algemeen beskou as die grootste en suksesvolste leier in die geskiedenis van Georgië. Hy het die Turke in 1121 uit die land gedryf, die land herenig en die grootste deel van die Kaukasus onder Georgiese beheer gebring. Hy was ’n vriend van die kerk wat die Christelike kultuur bevorder het, en word deur die Georgies-Ortodokse Kerk as ’n heilige vereer.

Die naam aghmashenebeli (აღმაშენებელი), wat vertaal word as "die Bouer" (in die sin van "die Herbouer"^[3]) of "die Hervormer",^[4][5] is in 1452 die eerste keer vir hom gebruik en het later algemeen onder historici geraak.^[6] Daar is ook bewyse dat hy Dawid die Grote genoem is.^[7]

Deur die geskiedenis is daar om die beurt na hom verwys as Dawid II, III en IV, en dit dui op die onreëlmatigheid waarmee nommers aan die Bagrationi-konings toegeken is, veral in die vroeë geskiedenis. Dit was weens die feit dat die nommering van heersers tussen die verskillende takke rondgespring het.^[8][9] Geleerders in Georgie verkies Dawid IV.^[8] Sy naamgenote is dan Dawid I Koeropalates (oorlede in 881), Dawid II Magistros (oorlede in 937) en Dawid III Koeropalates (oorlede in 1001) – hulle was almal lede van die hooftak van die dinastie.^[10]

Die jaar van Dawid se geboorte kan bereken word vanaf die datum van sy troonbestyging volgens Die Lewe van Koning van Konings Dawid (ცხორებაჲ მეფეთ-მეფისა დავითისი), wat omstreeks 1123–1126 geskryf is.^[11][12] Dit was in k'oronikon (Paassiklus) 309, dus 1089 toe hy omtrent 16 jaar oud was. Volgens dieselfde berekening is hy in omstreeks 1073 gebore en is hy op 52 of 53 oorlede. Prof. Cyril Toumanoff beskou 1070 en 24 Januarie 1125 as sy geboorte- en sterfdatum.^[13] Hy het die naam gehad van die Bybelse Dawid, van wie hy volgens die familie afstam.^[13]

Dawid se pa, Giorgi II, se Georgië is deur die Turke ingeval. Verskeie provinsies het ontvolk geraak en Giorgi moes noodgedwonge vrede maak. So het Georgië in 1083 onderhorig geraak aan Malik-Shah I. Giorgi het gesien hoe sy land in wanorde verval en het sy kroon in 1089 afgestaan aan sy 16-jarige seun, Dawid.

Tussen 1089 en 1100 het Dawid die orde in sy land herstel en geïsoleerde vyandelike troepe oorwin. Hy het die verlate provinsies herbevolk en groot stede laat herlewe. In 1101 het hy die fort Zedazeni, ’n strategiese punt, verower en binne die volgende drie jaar het hy die grootste deel van Oos-Georgië bevry.

Hy het die Turke geleidelik uit die land verdryf. Teen 1099 was Dawid se mag so groot dat hy geweier het om belasting aan die Turke te betaal. In 1104 het ondersteuners van Dawid in die Oos-Georgiese provinsie Kacheti die plaaslike koning, Aghsartan II (1102–1104), gevange geneem en die gebied met die res van Georgië herenig.

Moslem-heersers in die gebied het al hoe onrustiger geraak oor die opkomende Christelike mag in die Kaukasus en in 1121 het ’n koalisie van Moslem-state Georgië binnegeval. Moderne ramings is dat sowat 250 000 tot 400 000 Turke die Georgiese leër van 56 000 man aangeval het. Desondanks het Dawid sukses behaal in wat dikwels beskou word as die grootste militêre oorwinning in Georgië se geskiedenis. Dit het die land gevestig as ’n groot militêre mag met kulturele en politieke oorheersing in die Kaukasus.

In 1122 het Dawid Tbilisi, die laaste oorblywende Moslem-beheerde gebied, van die Arabiere bevry en dit sy hoofstad gemaak. As ’n goed opgevoede man het hy verdraagsaamheid teenoor ander godsdienste voorgestaan. Later het hy Dmanisi, Shirvan en die Armeense stad Ani verower en die koninkryk so vergroot.

Dawid die Bouer is op 24 Januarie 1125 oorlede. Hy het sewe kinders gehad, onder andere Demetrius, wat hom opgevolg het en sy sukses voortgesit het.