Neptunii

Neptunii (Np — neptunium latinan kelel) om 93nz' himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes, aktinoidoiden gruppaspäi (koumanz' grupp, seičemenz' period), vanhtunuden klassifikacijan mödhe sijazihe koumanden gruppan laptalagruppas (IIIB).

Voib löuta neptunijan penikašt verdad Mas vaiše, 237- i 239-izotopoiden jäl'ged uranan kivendos. Neptunii om ezmäine ratud transuranine element. Amerikaižed Edvin Mattison Makmillan- da Filipp Hauge Abel'son-himikad saiba puhtast neptunijad ezmäižen kerdan Berklin laboratorijas vl 1940. Element om nimitadud Neptun-planetan mödhe uran-elementan kartte.

Neptunii da sen ühtnendad oma radiotoksižed!

Neptunii om pehmed tagokaz jüžmak radioaktivine hobedakaz metall. Paramagnetik. Koume allotropišt modifikacijad oma olmas: α-Np rombiženke seglusenke kändase tetragonaližeks β-formaks 282 C° lämudel, se — γ-neptunijaks kubiženke seglusenke 583 C° lämudel.

Atommass — 237,048. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 20,25 g/sm³. Suladandlämuz — 912±3 K (639±3 C°). Kehundlämuz — 4447 K (4174 C°, ekstrapoliruidud).

Tetas 25 izotopad 219, 220, 222..244 atommassanke, i niiden nell' izomärad. Kaikiš hätkembad oma ²³⁷Np 2,14 mln vot pol'čihodamižen pordonke, ²³⁶Np (T_½=154 tuhad vozid) i ²³⁵Np (396,1 päivest). Kaikiš hätkemb eläi izomär om ^236mNp (T_½=22,5 časud). Izotopad hajetas α-čihodamižen (nomerad 219, 220, 222..226), α- i β-čihodamižen kal't (izotopad 227..233, 235, 236), neptunii-237 — α-, klasterčihodamižen i südäitukun spontanižen jagamižen kal't, izotopad 234, 238..244 — β-čihodamižen kal't. Izotopad 219, 220, 222..226 kändasoiš protaktinijaks (nomer 223 — sen kahteks izomäraks), izotopad 227, 229..233 i 235 — protaktinijaks i uranaks, neptunii-228 — uranaks, protaktinijaks i erasti erazvuiččikš elementoikš, izotop 234 — uranan kahteks izotopaks, izotop 236 — uranaks, plutonijaks i protaktinijaks, izotop 237 — protaktinijaks i harvoin erazvuiččikš elementoikš, izotopad 238..244 — plutonijaks.

Pind muigotub il'mas vitkos, heredamb huldutamižes. Muigotandmärad: +2..+7, tobjimalaz +4 i +5.

Tehtas plutonijad neptunijaspäi. Ottas kävutamižhe ühthesuladusiš.

Kaik neptunii tegese atomreaktoriš uranaspäi laptaližiden produktoiden keskes. Teoretižikš voib säta neptunijaspäi atombombad madalanke massanke.

• Neptunii webelements.com-saital. (angl.)
• Kirjutuz neptunijas Himižiden elementoiden populärižes n-t.ru-kirjištos. (ven.)

Neptunii Vikiaitas