[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Voyager 1

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Voyager 1
Uzaydaki Voyager sondasının bir sanatçı tarafından tasviri
Görev türüDış gezegenler, helyosfer ve yıldızlararası ortam araştırması
UygulayıcıNASA / Jet İtki Laboratuvarı
COSPAR kimliği1977-084A Bunu Vikiveri'de düzenleyin
SATCAT no.10321[1]
Web sitesivoyager.jpl.nasa.gov
Görev süresi
  • 47 yıl, 2 ay, 6 gün geçti
  • Gezegen görevi: 3 yıl, 3 ay, 9 gün
  • Yıldızlararası görev: 43 yıl, 10 ay, 29 gün geçti
Uzay aracı özellikleri
Uzay aracı tipiMariner Jüpiter-Satürn
ÜreticiJet İtki Laboratuvarı
Fırlatma ağırlığı721,9 kg (1.592 lb)[2]
Güç470 watt (fırlatılışta)
Görev başlangıcı
Fırlatma tarihi5 Eylül 1977, 12:56:00 (5 Eylül 1977, 12:56:00) UTC
RoketTitan IIIE
Fırlatma yeriCape Canaveral LC-41
Görev sonu
Son temasdaha sonra belirlenecek
Jüpiter uçuşu
En yakın yaklaşım5 Mart 1979
Mesafe349.000 km (217.000 mi)
Satürn uçuşu
En yakın yaklaşım12 Kasım 1980
Mesafe124.000 km (77.000 mi)
Titan uçuşu (atmosfer araştırması)
En yakın yaklaşım12 Kasım 1980
Mesafe6.490 km (4.030 mi)
 
Voyager 1, Jüpiter'e yaklaşırken. Animasyonu oluşturan her bir görüntü her Jüpiter gününde (yani yaklaşık 10 saatte bir) çekilmiştir.

Voyager 1, Voyager programı kapsamında NASA tarafından dış Güneş Sistemi’ni ve Güneş'in heliosferinin ötesindeki yıldızlararası uzayı araştırmak için 5 Eylül 1977'de fırlatılan uzay sondasıdır. İkizi Voyager 2'den 16 gün sonra fırlatılan 722 kilogram ağırlığındaki Voyager 1, NASA tarafından fırlatıldığı 5 Eylül 1977'den bu yana hizmet vermek, düzenli komutları almak ve Dünya'ya veri iletmek için Derin Uzay Ağı ile iletişim kurmaya devam etmektedir. Jüpiter ve Satürn'ü ziyaret etmiş, bu gezegenlere ait uyduların detaylı fotoğraflarını elde eden ilk sonda olmuştur. Görevi hâlâ devam etmektedir. 15 Aralık 2023 itibarıyla sinyal alımı yapılamadığı iddia edilmektedir.[3]

Güneş'ten ve Dünya'dan diğer uzay sondalarından daha hızlı bir şekilde uzaklaşmakta olan Voyager 1, Dünya'dan en uzakta bulunan insan yapımı nesnedir. New Horizons Dünya'dan Voyager 1'e oranla daha büyük bir hızla fırlatılmış olmasına rağmen, Voyager 1'in yolu üzerinde yararlandığı kütle itiminden yararlanamayacağı için hiçbir zaman onu geçmeyi başaramayacaktır.

22 Eylül 2018 tarihinde Voyager, Güneş'ten 21,447 milyar km (13,329 milyar mil) uzaklıktadır ve Heliosfer'e girmiştir. Heliosfer'i geçtiği zaman Voyager 1 fonksiyonlarını hâlâ sürdürürse bilim insanları onun yıldızlar arası uzaydaki (astronomların, gaz ve tozun kapladığı interstellar space verdikleri isim) konumunun doğru ölçüsünü alacaklardır. Bu mesafeden Voyager 1'den sinyalin Jet İtki Laboratuvarı merkezine ulaşması 13 saat sürmektedir. 25 Ağustos 2012 tarihinde Voyager 1, heliosferi aşarak yıldızlar arası uzaya ulaşmıştır.

Voyager 1'in birinci görevi Jüpiter ve Satürn gezegenleri ve onların ortak ayları ve halkalarıydı. Güncellenmiş görevi ise Güneş fasılası ve Güneş rüzgâr partikül ölçümü ve interstellar medium'dur. İki Voyager roketi de üç radyo izotop termoelektrik jeneratörler ile güçlendirilmiştir. Dünya ile olan haberleşmeyi en az 2020 yılına kadar tutacak gücü oluşturması bekleniyor. Üzerinde bulunan altın kaplama plakada (Voyager Altın Plakları) Güneş Sistemi'nin bulunduğu yer ve Dünya üzerindeki tüm dillerden oluşan bir selamlama ses kaydı bulunmaktadır.

Görev arka planı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış gezegenleri incelemek için 1960'larda önerilen Grand Tour programı, NASA'nın 1970'lerin başında bir görev üzerinde çalışmaya başlamasına yol açtı.[4] Pioneer 10 uzay aracı tarafından toplanan bilgiler, mühendislerin Voyager'ı Jüpiter çevresindeki yoğun radyasyona daha iyi dayanacak şekilde tasarlamasına yardımcı oldu.[5] Yine de fırlatmadan kısa bir süre önce radyasyon kalkanını iyileştirmek için bazı kabloların etrafına mutfak tipi alüminyum folyo şeritler uygulandı.[6]

Voyager 1 başlangıçta Mariner programının bir parçası olan Mariner 11 olarak planlandı. Bütçe kesintileri nedeniyle görev, Jüpiter ve Satürn'ün yanından geçilmesi olarak sınırlandırıldı ve Mariner Jüpiter-Satürn sondaları olarak yeniden adlandırıldı. Sondanın tasarımları Mariner görevlerinden önemli ölçüde farklılaşmaya başladığında adı Voyager olarak değiştirildi.[7]

Uzay aracının bileşenleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Voyager programı § Uzay aracı tasarımı
Voyager gemisinde kullanılan 3,7 m (12 ft) çapında yüksek kazançlı çanak anten

Voyager 1, Jet İtki Laboratuvarı tarafından inşa edildi. 16 hidrazin iticisi, üç eksenli stabilizasyon jiroskopu ve sondanın radyo antenini Dünya'ya doğru bakacak şekilde tutmak için referans cihazları bulunur. Toplu olarak bu aletler, çoğu aletin yedek birimleri ve sekiz yedek iticiyle birlikte Yönlendirme ve Hareketli Kontrol Alt Sisteminin (AACS) bir parçasıdır.[8] Uzay aracı ayrıca, uzayda yolculuk yaparken gezegenler gibi gök cisimlerini incelemek için 11 bilimsel araç içerir.[9]

İletişim sistemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Voyager 1in radyo iletişim sistemi, Güneş Sistemi'nin sınırlarına kadar ve ötesinde kullanılmak üzere tasarlandı. Dünya üzerindeki üç Derin Uzay Ağı istasyonu aracılığıyla radyo dalgaları gönderip almak için 3,7-metre (12 ft) çapında yüksek kazançlı Cassegrain antenine sahiptir.[10] Uzay aracı normalde verileri 2,3 GHz veya 8,4 GHz frekansını kullanarak Derin Uzay Ağ Kanalı 18 üzerinden Dünya'ya iletirken, Dünya'dan Voyager'a sinyaller 2,1 GHz'de iletilir.[11]

Voyager 1, Dünya ile iletişim kuramadığında, dijital kayıt cihazı (DTR), daha sonra iletilmek üzere yaklaşık 67 megabayt veri kaydedebilir.[12] 2023 itibarıyla Voyager 1 'den gelen sinyallerin Dünya'ya ulaşması 22 saatten fazla sürmektedir.[13]

Güç

[değiştir | kaynağı değiştir]

Voyager 1'de bir bom üzerine monte edilmiş üç radyoizotop termoelektrik jeneratör (RTG) bulunur. Her bir MHW-RTG, 24 adet preslenmiş plütonyum-238 oksit küresi içerir.[14] RTG'ler fırlatma sırasında yaklaşık 470 W elektrik gücü üretti ve geri kalanı atık ısı olarak dağıtıldı.[15] RTG'lerin güç çıkışı, yakıtın 87,7 yıllık yarı ömrü ve termokuplların bozulması nedeniyle zamanla azalıyor, ancak en az 2025 yılına kadar bazı operasyonlarını desteklemeye devam edeceklerdir.[9][14]

Uydunun geleceği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Voyager 1'in teorik Oort bulutuna yaklaşık 300 yıl içinde ulaşması beklenmektedir.[16] Oort bulutu'nun içinden geçmesi ise yaklaşık 30.000 yıl sürecektir.[17] Herhangi bir yıldıza yönelmemesine rağmen yaklaşık 40.000 yılda, şu anda takımyıldızı Camelopardalis'teki Gliese 445 yıldızının 1,6 ışık yılı içinde geçecektir.[18] Bu yıldız genellikle Güneş Sistemine doğru yaklaşık 119 km/sn'de (430.000 km/sa, 270.000 mil/sa) hareket etmektedir. NASA, “Voyager'lar -belki de sonsuza dek- Samanyolu'nu dolaşmaya mahkûm edildi” demektedir.[18]

New Horizons uzay sondası, her ne kadar Dünya'dan her iki Voyager uzay aracından daha hızlı bir şekilde fırlatılsa da bu uzay araçlarını asla geçemeyecektir.[19] Voyager uzay aracı, heliosentrik hızlarını artırmak için birçok gezegensel kütle çekim gücünden yararlanırken, New Horizons sadece Jüpiter uçuşundan böyle bir destek almıştır. 2018 itibarıyla, New Horizons yaklaşık 14 km/sn hızla yani Voyager 1'den 3 km/sn daha yavaş ilerlemekte ve hâlâ yavaşlamaktadır.[20]

Aralık 2017’de, NASA’nın Voyager 1’in yörünge düzeltme manevrasının (TCM) iticilerinin dördünü de başarıyla ateşlediği açıklandı. TCM iticileri, uydunun anteninin Dünya'ya doğru tutturulmasına yardımcı olmak için kullanılmış olan bozulmuş bir jet takımı yerine kullanılacaktır. TCM roketlerinin kullanılması Voyager 1'in iki veya üç yıl daha NASA'ya veri iletmeye devam etmesine izin verecek.[21][22]

yıl Mevcut elektrik gücü sınırlamaları ve uydunun ömrü[23]
2007 Plazma alt sisteminin sonlandırılması (PLS)
2008 Planet Radyo Astronomi Deneyini (PRA) kapatılması
2016[24] Tarama platformu ve Ultraviyole Spektrometre (UVS) gözlemlerinin kapatılması
2018 yaklaşık. Veri Teyp Kaydedici (DTR) işlemlerinin sonlandırılması (70 m / 34 m anten dizisi kullanarak 1.4 kbit / s veri yakalama yeteneği ile sınırlıdır; bu, DTR'nin verileri okuyabileceği minimum orandır). Mayıs 2019'dan itibaren, verilerin yakalanması için 70 m / 34 m / 34 'n / 34' n / 34 anten dizisi kullanılmıştır.[kaynak belirtilmeli]
2019–2020 yaklaşık. Jiroskopik operasyonların kapatılması (daha önce 2017; ancak jiroskopik operasyonların devamı için aktif olan yedek iticiler.)
2020 Bilimsel araçların kapatılmasının başlaması, sipariş kararsız; ancak Düşük Enerjili Şarjlı Parçacıklar, Kozmik Işın Alt Sistemi, Manyetometre ve Plazma Dalgalı Alt Sistem enstrümanları hâlâ çalışıyor olması bekleniyor)[25]
2025–2030 Artık tek bir enstrümana bile güç sağlayamayacak.

Voyager Altın Plakları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Voyager Altın Plakları
Voyager Altın Plakları

Görev profili

[değiştir | kaynağı değiştir]
Voyager 1'in Satürn'den 5.3 milyon kilometre uzaklıkta çektiği fotoğraf, en yakın geçişin dört gün sonrasında çekilmiştir.

13 Kasım 2015 tarihi itibarıyla, Voyager 1 dünyadan 20.035[26] milyar kilometre uzaklıkta bulunmaktadır (ve her saniye yaklaşık 17 kilometre uzaklaşmaktadır) ve 13 Eylül 2013 tarihinde NASA tarafından yapılan açıklamaya göre Voyager 1'in yıldızlar arası uzaya girdiği bildirilmiştir.[27] Voyager ve Pioneer uzay sondaları her ne kadar heliosferin dışına çıkarak Güneş Sistemi'nin gezegenlerinin ötesine gitseler de, henüz Güneş Sistemi'ni terk etmemişlerdir.[28] Bu uzay araçlarının Güneş Sistemimizden çıkmış olabilmeleri için Oort Bulutu'nu geçmiş olmaları gerekmektedir. Voyager 1'in Oort Bulutu'nun iç halkasına ulaşması tahmini olarak 300 yıl, içinden geçerek bilimsel tanıma göre Güneş Sistemi'ni terk etmeleri ise 30 bin yıl sürecektir.[28] Bu süreçte Güneş'ten kopan parçacıkların hareketlerinde bir değişim tespit edilmiştir. [kaynak belirtilmeli]

14 Temmuz 2022 tarihi itibarıyla, Voyager 1, Dünya'dan 23.381 milyar km (14.528 milyar mi; 156.29 AU) ve Güneş'ten 23.483 milyar km (14.592 milyar mi; 156.97 AU) uzaklıkta bulunmaktadır.[29]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Voyager 1". N2YO. 25 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013. 
  2. ^ "Voyager 1". NASA's Solar System Exploration website. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  3. ^ "46 yıl önce fırlatılan Voyager 1 ile iletişim kesildi". Cumhuriyet. 14 Aralık 2023. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
  4. ^ "1960s". JPL. 8 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2013. 
  5. ^ "The Pioneer missions". NASA. 2007. 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013. 
  6. ^ "Preview Screening: The Farthest – Voyager in Space". informal.jpl.nasa.gov. NASA Museum Alliance. Ağustos 2017. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2019. supermarket aluminum foil added at the last minute to protect the craft from radiation 
  7. ^ Mack, Pamela Etter (1998). "11". From Engineering Science to Big Science: The NACA and NASA Collier Trophy Research Project Winners (İngilizce). National Aeronautics and Space Administration, NASA Office of Policy and Plans, NASA History Office. s. 251. ISBN 978-0-16-049640-0. 
  8. ^ "Voyager 2: Voyager 2: Host Information". NASA. 1989. 20 Şubat 2017 tarihinde [https:// starbrite.jpl.nasa.gov/ds-view/pds/viewHostProfile.jsp?INSTRUMENT_HOST_ID=VG2 kaynağından] |url= değerini kontrol edin (yardım) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2011. 
  9. ^ a b "VOYAGER 1:Host Information". JPL. 1989. 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2015. 
  10. ^ "High Gain Antenna". JPL. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2013. 
  11. ^ Ludwig, Roger; Taylor, Jim (Mart 2002). "Voyager Telecommunications" (PDF). DESCANSO Design and Performance Summary Series. NASA/JPL. 15 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Eylül 2013. 
  12. ^ "NASA News Press Kit 77–136". JPL/NASA. 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2014. 
  13. ^ "Voyager – Mission Status". Jet Propulsion Laboratory. NASA. 1 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2023. 
  14. ^ a b Furlong, Richard R.; Wahlquist, Earl J. (1999). "U.S. space missions using radioisotope power systems" (PDF). Nuclear News. 42 (4). ss. 26-34. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2011. 
  15. ^ "Spacecraft Lifetime". JPL. 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2019. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2019. 
  18. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 27 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2019. 
  19. ^ "Voyager 1 has left the Solar System. Will we ever overtake it?". Big Think (İngilizce). 23 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2022. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2011. 
  21. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2019. 
  22. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2019. 
  23. ^ "Voyger: Spacecraft Lifetime". Jet Propulsion Laboratory. NASA. 3 Mart 2015. 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2015. 
  24. ^ "Voyager - Mission Status". voyager.jpl.nasa.gov. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  25. ^ "Voyager – Spacecraft – Spacecraft Lifetime". NASA Jet Propulsion Laboratory. 18 Ekim 2010. 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2011. shutdown order has not been determined 
  26. ^ "Where are the Voyagers - NASA Voyager". 16 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2013. 
  27. ^ "NASA Spacecraft Embarks on Historic Journey Into Interstellar Space". 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2013. 
  28. ^ a b "Voyager - Frequently Asked Questions". voyager.jpl.nasa.gov (İngilizce). 9 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2022. 
  29. ^ According to the Jet Propulsion Laboratory (JPL) status page [1] 1 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Voyager_1&oldid=33676854" sayfasından alınmıştır