Oryza sativa

Oryza sativa
	Zrele glavice semena
	Inflorescencija
Naučna klasifikacija
Carstvo:	Plantae
Kladus:	Tracheophytes
Kladus:	Angiospermae
Kladus:	Monocotyledones
Kladus:	Commelinids
Red:	Poales
Porodica:	Poaceae
Rod:	Oryza
Vrsta:	O. sativa
Binomno ime
	Oryza sativa; L.
Sinonimi
	Spisak Oryza aristata Blanco; Oryza communissima Lour.; Oryza denudata (Desv.) Steud.; Oryza elongata (Desv.) Steud.; Oryza formosana Masam. & Suzuki; Oryza glutinosa Lour.; Oryza marginata (Desv.) Steud.; Oryza montana Lour.; Oryza mutica Steud.; Oryza palustris Salisb.; Oryza parviflora P.Beauv.; Oryza perennis Moench; Oryza plena (Prain) N.P.Chowdhury; Oryza praecox Lour.; Oryza pubescens (Desv.) Steud.; Oryza pumila Steud.; Oryza repens Buch.-Ham. ex Steud.; Oryza rubribarbis (Desv.) Steud.; Oryza sativa subsp. indica Shig.Kato; Oryza sativa subsp. japonica Shig.Kato; Oryza segetalis Russell ex Steud.; ;

Oryza sativa je mnogo češća od dve vrste pirinča, koja se uzgaja kao žitarica, a druga vrsta je O. glaberrima, afrički pirinač. Prvi put je pripitomljen u slivu reke Jangce u Kini pre 13.500 do 8.200 godina.^[2]^[3]^[4]^[5]

Oryza sativa pripada rodu Oryza i BOP kladi u porodici trava Poaceae. Sa genomom koji se sastoji od 430 Mbp preko 12 hromozoma, poznat je po tome što ga je lako genetski modifikovati i predstavlja modelski organizam za proučavanje biologije žitarica i monokota.^[6]

Opis

O. sativa ima uspravnu stabljiku koja naraste 80—120 cm (31—47 in) u visinu, sa glatkom površinom. List je kopljast, dugačak 15—30 cm (5 ⁷⁄₈—11 ³⁄₄ in) i raste iz jezička dugačkog 10—20 mm (³⁄₈—³⁄₄ in).^[7]

Vodeni bivo ore pirinčano polje, Java
Džumli Marši, smeđi pirinač iz Nepala
Tradicionalni pirinač brda Nijamgiri, Indija
Iz Čatisgara
Presek stabljike uvećan 400 puta

Reference

^ „Oryza sativa L.”. Plants of the World Online. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. 2017. Приступљено 21. 12. 2020.
^ Normile, Dennis (1997). „Yangtze seen as earliest rice site”. Science. 275 (5298): 309—310. S2CID 140691699. doi:10.1126/science.275.5298.309.
^ Vaughan, D.A.; Lu, B.; Tomooka, N. (2008). „The evolving story of rice evolution”. Plant Science. 174 (4): 394—408. doi:10.1016/j.plantsci.2008.01.016.
^ Harris, David R. (1996). The Origins and Spread of Agriculture and Pastoralism in Eurasia. Psychology Press. стр. 565. ISBN 978-1-85728-538-3.
^ Zhang, Jianping; Lu, Houyuan; Gu, Wanfa; Wu, Naiqin; Zhou, Kunshu; Hu, Yayi; Xin, Yingjun; Wang, Can; Kashkush, Khalil (17. 12. 2012). „Early Mixed Farming of Millet and Rice 7800 Years Ago in the Middle Yellow River Region, China”. PLOS ONE. 7 (12): e52146. Bibcode:2012PLoSO...752146Z. PMC 3524165 . PMID 23284907. doi:10.1371/journal.pone.0052146 .
^ Haberer, Georg; Mayer, Klaus F.X.; Spannagl, Manuel (2016-04-01). „The big five of the monocot genomes”. Current Opinion in Plant Biology. SI: 30: Genome studies and molecular genetics. 30: 33—40. ISSN 1369-5266. doi:10.1016/j.pbi.2016.01.004.
^ Catindig, J.L.A.; Lubigan, R.T.; Johnson, D. (n.d). „Oryza sativa”. Rice Knowledge Bank. International Rice Research Institute. Приступљено 29. 6. 2023.

Spoljašnje veze

{{ Podaci vezani za članak Oryza sativa na Vikivrstama }}
{{ Mediji vezani za članak Oryza sativa na Vikimedijinoj ostavi}}

[316812-2-1] „Oryza sativa L.”. Plants of the World Online. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. 2017. Приступљено 21. 12. 2020.

[Normile-2] Normile, Dennis (1997). „Yangtze seen as earliest rice site”. Science. 275 (5298): 309—310. S2CID 140691699. doi:10.1126/science.275.5298.309.

[Vaughanetal2008-3] Vaughan, D.A.; Lu, B.; Tomooka, N. (2008). „The evolving story of rice evolution”. Plant Science. 174 (4): 394—408. doi:10.1016/j.plantsci.2008.01.016.

[harris-4] Harris, David R. (1996). The Origins and Spread of Agriculture and Pastoralism in Eurasia. Psychology Press. стр. 565. ISBN 978-1-85728-538-3.

[Zhang2012-5] Zhang, Jianping; Lu, Houyuan; Gu, Wanfa; Wu, Naiqin; Zhou, Kunshu; Hu, Yayi; Xin, Yingjun; Wang, Can; Kashkush, Khalil (17. 12. 2012). „Early Mixed Farming of Millet and Rice 7800 Years Ago in the Middle Yellow River Region, China”. PLOS ONE. 7 (12): e52146. Bibcode:2012PLoSO...752146Z. PMC 3524165 . PMID 23284907. doi:10.1371/journal.pone.0052146 .

[6] Haberer, Georg; Mayer, Klaus F.X.; Spannagl, Manuel (2016-04-01). „The big five of the monocot genomes”. Current Opinion in Plant Biology. SI: 30: Genome studies and molecular genetics. 30: 33—40. ISSN 1369-5266. doi:10.1016/j.pbi.2016.01.004.

[7] Catindig, J.L.A.; Lubigan, R.T.; Johnson, D. (n.d). „Oryza sativa”. Rice Knowledge Bank. International Rice Research Institute. Приступљено 29. 6. 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]