[go: up one dir, main page]
Jump to content

Jobi

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Jobi
Jobi nga Léon Bonnat (1880)
Prophet, Righteous
Nderuar nëJudaizmi
Krishterimi
Islam
Vend i shenjtëVarri i Jobi
Festa
AtributeShpesh përshkruhet si një njeri i testuar nga Zoti
Patronazhi
Vepra të konsiderueshmeLibri i Jobit

Jobi (hebraisht: אִיּוֹב – 'Īyyōḇ; greqisht: Ἰώβ – Iṓb) është figura qendrore e Librit të Jobit në Bibël. Në literaturën rabinike, Jobi quhet një nga profetët joçifut.[1] Në Islam, Jobi (arabisht: أيوب, romanizuar: Ayyūb) konsiderohet gjithashtu një profet.

Jobi paraqitet si një familjar i mirë dhe i begatë, i cili befas përfshihet nga katastrofa të tmerrshme që i heqin gjithçka që ai ka për të — një skenar që synon të testojë besimin e Jobit te Perëndia. Duke luftuar fuqishëm për të kuptuar këtë situatë, Jobi reflekton mbi dëshpërimin e tij, por vazhdimisht mbetet i devotshëm.

Në Librin Hebraik të Jobit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Jobi dhe Shokët e Tij nga Ilja Repin (1869)
Artikulli kryesor: Libri i Jobit

Libri Hebraik i Jobit është pjesë e Ketuvim ("Shkrimet") të Biblës Hebraike. Nuk dihet shumë për Jobin bazuar në Tekstin Masoretik.

Personazhet në Librin e Jobit përbëhen nga Jobi, gruaja e tij, tre miqtë e tij (Bildadi, Elifazi dhe Zofar), një burrë i quajtur Elihu, Perëndia dhe engjëj (njëri prej të cilëve quhet Satan, që do të thotë 'Kundërshtar').

Fillon me një hyrje në karakterin e Jobit—ai përshkruhet si një njeri i bekuar që jeton me drejtësi në Tokën e Uzit. Lavdërimi i Zotit për Jobin e shtyn një engjëll me titullin "satan" ("Kundërshtar") të sugjerojë se Jobi i shërbeu Perëndisë thjesht sepse Perëndia e mbrojti atë. Perëndia ia heq mbrojtjen Jobit dhe i jep leje engjëllit që t'i marrë pasurinë, fëmijët dhe shëndetin e tij fizik (por jo jetën). Pavarësisht nga rrethanat e tij të vështira, ai nuk mallkon Perëndinë, por mallkon ditën e lindjes së tij. Dhe ndonëse ai ankohet për gjendjen e tij të vështirë, ai nuk e akuzon Perëndinë për padrejtësi. Gjendja e mjerueshme tokësore e Jobit është thjesht vullneti i Perëndisë.

Në vijim, Jobi debaton me tre shokë lidhur me gjendjen e tij. Ata argumentojnë nëse ishte e justifikuar dhe debatojnë për zgjidhjet e problemeve të tij. Jobi përfundimisht dënon të gjitha këshillat, besimet dhe kritikat e tyre ndaj tij si të rreme. Pastaj Perëndia i shfaqet Jobit dhe miqve të tij nga një shakullimë, duke mos iu përgjigjur pyetjeve kryesore të Jobit. Jobi, duke qëndruar i heshtur përpara Perëndisë, thekson pikën se ai e kupton se vuajtja e tij është vullneti i Perëndisë edhe pse dëshpërohet duke mos ditur pse. Jobi shfaqet besnik pa njohjen e drejtpërdrejtë të Perëndisë dhe pa kërkesa për vëmendje të veçantë nga Perëndia, madje edhe për një kauzë që të gjithë të tjerët do ta shpallnin të drejtë. Dhe teksti jep një aludim për Jobin 28:28: dhe i tha njeriut: "Ja, të kesh frikë nga Zoti, kjo është dituri, dhe t’i largohesh së keqes është zgjuarsi".

Perëndia i qorton tre miqtë dhe u jep udhëzime për heqjen e mëkatit, e ndjekur nga kthimi i Jobit në një gjendje edhe më të mirë se gjendja e tij e mëparshme e pasur (Jobi 42:10–17). Jobi është i bekuar të ketë shtatë djem dhe tre vajza të quajtura Jemimah (që do të thotë "pëllumb"), Ketsiah ("kanellë") dhe Keren-hapuk ("briri i grimit të syve"). Vajzat e tij thuhej se ishin gratë më të bukura në vend.[2]

Në Jahudizëm

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Një shumicë e qartë e rabinëve e panë Jobin që në fakt ekzistonte si një figurë faktike historike.

Sipas një pikëpamjeje të pakicës, Jobi nuk ka ekzistuar kurrë.[3] Në këtë këndvështrim, Jobi ishte një krijim letrar nga një profet që përdori këtë formë shkrimi për të përcjellë një mesazh hyjnor. Nga ana tjetër, Talmudi (në Traktat Baba Batra 15a–16b) shkon shumë në përpjekje për të përcaktuar se kur Jobi jetoi në të vërtetë, duke cituar shumë mendime dhe interpretime nga të urtët kryesorë.

Jobi përmendet më tej në Talmud si vijon:[4]

  • Dorëheqja e Jobit për fatin e tij.[5]
  • Kur Jobi ishte i begatë, kushdo që shoqërohej me të edhe për të blerë ose shitur tek ai, bekohej.[6]
  • Shpërblimi i Jobit për të qenë bujar[7]
  • Davidi, Jobi dhe Ezekiel e përshkruan gjatësinë e Teuratit pa i vënë një numër.[8]
  • Jobi ishte në fakt një nga tre këshilltarët me të cilët u konsultua faraoni, përpara se të ndërmerrte veprime kundër izraelitëve që po shtoheshin gjithnjë e më shumë në Librin e Eksodit. Siç përshkruhet në Talmud:[9] Balaami e nxiti Faraonin të vriste djemtë e porsalindur hebre; Jethro e kundërshtoi këtë dekret; dhe Jobi, megjithëse personalisht e kundërshtoi dekretin, heshti dhe nuk e kundërshtoi. Pikërisht për heshtjen e Jobit, Zoti e ndëshkon më pas me mundimet e tij të hidhura.[10] Megjithatë, vetë Libri i Jobit nuk përmban asnjë tregues për këtë, dhe profetit Ezekiel, Jahveh i referohet Jobit si një njeri të drejtë të të njëjtit kalibër si Noeu dhe Danieli.[11]

Pikëpamjet e krishtera

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Krishterimi e pranon Librin e Jobit si kanun në Dhiatën e Vjetër. Përveç kësaj, Jobi përmendet në Dhiatën e Re të Biblës së Krishterë: Letra e Jakobit (Jakobi 5:11]) e parafrazon Jobin si një shembull të durimit në vuajtje.

Deklarata e Jobit, "Unë e di që Shpëtimtari im jeton" (Jobi 19:25), konsiderohet nga disa krishterë si një referencë proto-krishterë për Krishtin si Shpëtimtari dhe është baza e disa himneve të krishtera, si dhe hapja, skena e Pjesës III të Mesisë së Handelit. Megjithatë, komentuesit dhe studiuesit hebrenj të Biblës theksojnë se Jobi "insiston në një dëgjim hyjnor gjatë jetës së tij" (krh. Jobi 16:19–22).[12]

Ai përkujtohet nga Kisha Luterane – Sinodi i Misurit në kalendarin e tyre të Shenjtorëve më 9 maj, nga Kisha Katolike Romake më 10 maj dhe nga Kishat Katolike Lindore dhe Bizantine më 6 maj.

Ai gjithashtu përkujtohet nga Kisha Apostolike Armene më 6 maj dhe 26 dhjetor dhe nga Kisha Ortodokse Kopte më 27 prill dhe 29 gusht. Kisha Apostolike Armene përkujton Jobin së bashku me Gjon Pagëzorin të enjten pas të dielës së tretë të festës i Supozimit.[13]

Pikëpamjet islame

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Artikulli kryesor: Ejubi

Në Kuran, Jobi (arabisht: أيوب, romanizuar: Ayyūb) konsiderohet si profet në Islam. Korniza narrative e historisë së Jobit në Islam është e ngjashme me tregimin biblik hebraik, por, në Islam, theksi i kushtohet Jobit që të qëndrojë i palëkundur ndaj Zotit dhe nuk ka asnjë shënim për hidhërimin ose kundërshtimin e tij,[14] ose përmendjen e diskutimeve të gjata me miq. Disa komentues myslimanë folën gjithashtu për Jobin si paraardhës të romakëve.[15] Literatura myslimane komenton gjithashtu kohën dhe vendin e profecisë së Jobit, duke thënë se ai erdhi pas Jozefit në serinë profetike dhe se ai u predikoi njerëzve të tij në vend që të dërgohej në një komunitet të caktuar. Tradita tregon më tej se Jobi do të jetë udhëheqësi i grupit të "ata që duruan" në Parajsë.[16] Philip K. Hitti pohoi se subjekti ishte një arab dhe mjedisi ishte Arabia Veriore.[17]

Kurani e përmend rrëfimin e Jobit në mënyrë të përmbledhur. Ngjashëm me tregimin e Biblës Hebraike, tradita islame përmend se Satani i dëgjoi engjëjt e Perëndisë të flisnin për Jobin si njeriun më besnik të brezit të tij.[18] Jobi, duke qenë një profet i zgjedhur i Zotit, do të qëndronte i përkushtuar në lutjet e përditshme dhe do t'i thërriste shpesh Perëndisë, duke e falënderuar Zotin që e bekoi me pasuri të bollshme dhe një familje të madhe. Por Satani planifikoi ta largonte Jobin që i frikësohej Zotit nga Zoti dhe donte që Jobi të binte në mosbesim dhe korrupsion.[18] Prandaj, Zoti e lejoi Satanain ta godiste Jobin me ankth, sëmundje dhe vuajtje të forta,[18] pasi Zoti e dinte se Jobi nuk do të largohej kurrë nga Zoti i tij.

Kurani e përshkruan Jobin si një shërbëtor të drejtë të Allahut, i cili u godit nga vuajtjet për një periudhë të gjatë kohore. Megjithatë, ajo thotë qartë se Jobi nuk e humbi kurrë besimin te Zoti dhe i thirri përgjithmonë Perëndisë në lutje, duke i kërkuar që t'ia largonte mundimin:

dhe (kujtoje) Ejubin kur iu lut Zotit të vet: “Mua, më ka goditur mjerimi, e Ti je më i mëshirshmi prje mëshiruesve!”

— Kurani, surja 21 (Profetët), ajeti 83[19]

Rrëfimi vazhdon duke thënë se pas shumë vitesh vuajtjesh, Zoti e urdhëroi Jobin të “Bjeri me këmbën tënde!”.[20] Menjëherë, Jobi goditi tokën me këmbën e tij dhe Perëndia bëri që nga toka të buronte një burim i freskët uji, nga i cili Jobi mund të rimbushej. Kurani thotë se pikërisht atëherë Zoti ia hoqi dhimbjen dhe vuajtjet dhe ia ktheu familjen e Jobit, e bekoi me shumë breza pasardhësish dhe i dhuroi pasuri të madhe. Përveç përshkrimeve të shkurtra të rrëfimit të Jobit, Kurani më tej e përmend Jobin dy herë në listat e atyre të cilëve Zoti u kishte dhënë udhëzim, urtësi dhe frymëzim të veçantë (IV: 163) dhe si një nga njerëzit që mori autoritet, Librin dhe dhuntia e profetësisë (VI:84).

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "JOB – In Rabbinical Literature". The unedited full-text of the 1906 Jewish Encyclopedia (në anglisht). JewishEncyclopedia.com. Marrë më 16 shtator 2013.
  2. ^ Coogan, Michael B. (2009). Job's Wife and Daughters. Oxford University Press. p. 388.
  3. ^ Talmudi babilonas, Bava Batra 15a
  4. ^ "Iyyov – Job WEBSHAS Index to the Talmud" (në anglisht). Aishdas.org. Marrë më 2012-04-06.
  5. ^ Pesachim 2b
  6. ^ Pesachim 112a
  7. ^ Megillah 28a
  8. ^ Eruvin 21a
  9. ^ Sotah 11a
  10. ^ "Rabbi Yehudah Prero "The Passover Hagadah Maggid – Relating the Chain of Events Part 2"" (në anglisht). Torah.org. 7 qershor 2002. Marrë më 2012-04-06.
  11. ^ Ezekiel 14:14
  12. ^ Cf. "But I know that my Vindicator lives; In the end He will testify on earth – this, after my skin will have been peeled off." (Job, 19:25 Berlin, Adele; Brettler, Marc Zvi (2014). The Jewish Study Bible (në anglisht). [S.l.]: Oxford University Press. fq. 1523. ISBN 978-0-19-997846-5. Marrë më 2 janar 2017. – Vindicator, Hebrew "go'el", a person, usually a relative, who stood up for his kinsman's rights; also used of God in his relationship with Israel.
  13. ^ "Job the Righteous and John the Forerunner" (në anglisht). 2 shtator 2021. Arkivuar nga origjinali më 4 shtator 2021. Marrë më 4 shtator 2021.
  14. ^ "Story of Job in Bible and Quran - Gohar Mukhtar's Weblog". goharmukhtar.wordpress.com (në anglisht).
  15. ^ Brandon M. Wheeler, Historical Dictionary of Prophets in Islam and Judaism, Job, p. 171
  16. ^ Encyclopedia of Islam, A. Jefferey, Ayyub
  17. ^ Hitti, Philip K. (1970). History of the Arabs: From the earliest time to the present. London: Macmillan Education LTD, 10th edition. pp. 42-43. ISBN 0-333-06152-7 Internet Archives website
  18. ^ a b c Ibn Kathir, Stories of the Prophets, The Story of the Prophet Job
  19. ^ Kuran 21:83
  20. ^ Kuran 38:42
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Jobi&oldid=2549906"