Europa
Europa – zachodnia część największego z kontynentów – Eurazji. Obejmuje obszar 10 400 000 km², rozciągający się od Azji na wschodzie po Ocean Atlantycki na zachodzie, oraz od Afryki na południu po Arktykę na północy.
Charakterystyka
Najdłuższą europejską rzeką jest Wołga (3530 km), mająca źródła w Rosji i wpływa do Morza Kaspijskiego. Najwyższym europejskim szczytem po stronie wschodniej jest Elbrus (5642 m n.p.m.), zaś po stronie Europy Zachodniej Mont Blanc w Alpach Francuskich (4807 m n.p.m.).
Klimat
Klimat europejski: od subtropikalnego nad Morzem Śródziemnym (na południu) do subarktycznego nad Morzem Barentsa i Oceanem Arktycznym.
Regiony
Europę można podzielić na pięć głównych regionów. Jest to podział umowny i wynika z położenia geograficznego, a także wspólnej historii, kultury.
- Europa Zachodnia – Belgia, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania, Irlandia i Francja.
- Europa Środkowa – Austria, Czechy, Niemcy, Węgry, Liechtenstein, Polska, Słowacja, Słowenia i Szwajcaria.
- Europa Północna – Finlandia, Islandia, Norwegia, Szwecja i Dania.
- Europa Wschodnia – Białoruś, Bułgaria, Estonia, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Rumunia, Rosja, Ukraina, Gruzja, Azerbejdżan i Kazachstan .
- Europa Śródziemnomorska – Albania, Andora, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Grecja, Hiszpania, Macedonia, Malta, Monako, Portugalia, San Marino, Serbia, Czarnogóra, Turcja, Watykan i Włochy.
Zobacz też
- Unia Europejska – 28 krajów Europy we wspólnocie gospodarczej i politycznej.
Państwa
Państwo | Domena | Waluta | Członek UE | Członek Schengen | Strefa czasowa | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Albania | AL,.al | ALL | nie | nie | CET | ||
Andora | AND,.ad | EUR | nie | nie | CET | ||
Austria | A,.at | EUR | tak | tak | CET | ||
Białoruś | BY,.by | BYR | nie | nie | EET | ||
Belgia | B,.be | EUR | tak | tak | CET | ||
Bośnia i Hercegowina | BIH,.ba | BAM | nie | nie | CET | ||
Bułgaria | BG,.bg | BGN | tak | nie | EET | ||
Chorwacja | HR,.hr | HRK | tak | nie | CET | ||
Czechy | CZ,.cz | CZK | tak | tak | CET | ||
Dania | DK,.dk | DKK | tak | tak | CET | ||
Estonia | EST,.ee | EUR | tak | tak | EET | ||
Finlandia | FIN,.fi | EUR | tak | tak | EET | ||
Francja | F,.fr | EUR | tak | tak | CET | ||
Niemcy | D,.de | EUR | tak | tak | CET | ||
Grecja | GR,.gr | EUR | tak | tak | EET | ||
Węgry | H,.hu | HUF | tak | tak | CET | ||
Islandia | IS,.is | ISK | nie | tak | WET | ||
Irlandia | IRL,.ie | EUR | tak | nie | WET | ||
Łotwa | LV,.lv | EUR | tak | tak | EET | ||
Liechtenstein | FL,.li | CHF | nie | nie | CET | ||
Litwa | LT,.lt | LTL | tak | tak | EET | ||
Luksemburg | L,.lu | EUR | tak | tak | CET | ||
Macedonia | MK,.mk | MKD | nie | nie | CET | ||
Malta | M,.mt | EUR | tak | tak | CET | ||
Mołdawia | MD,.md | MDL | nie | nie | EET | ||
Monako | MC,.mc | EUR | nie | nie | CET | ||
Czarnogóra | SCG,.yu (.cs) | EUR | nie | nie | CET | ||
Holandia | NL,.nl | EUR | tak | tak | CET | ||
Norwegia | N,.no | NOK | nie | tak | CET | ||
Polska | PL,.pl | PLN | tak | tak | CET | ||
Portugalia | P,.pt | EUR | tak | tak | WET | ||
Rumunia | RO,.ro | RON | tak | nie | EET | ||
Rosja | RU,.ru (.su) | RUB | nie | nie | MSK | ||
San Marino | RSM,.sm | EUR | nie | nie | CET | ||
Serbia | SCG,.yu (.cs) | CSD | nie | nie | CET | ||
Słowacja | SK,.sk | EUR | tak | tak | CET | ||
Słowenia | SLO,.si | EUR | tak | tak | CET | ||
Hiszpania | E,.es | EUR | tak | tak | CET | ||
Szwecja | S,.se | SEK | tak | tak | CET | ||
Szwajcaria | CH,.ch | CHF | nie | tak/z wyłączeniem odprawy lotniczej | CET | ||
Turcja | TR,.tr | TRY | nie | nie | EET | ||
Ukraina | UA,.ua | UAH | nie | nie | EET | ||
Watykan | V,.va | EUR | nie | nie | CET | ||
Wielka Brytania | GB,.uk | GBP | nie | nie | WET | ||
Włochy | I,.it | EUR | tak | tak | CET |
Terytoria zależne
Uwaga: Uważa się, że część Rosji (Kaukaz) należą do Azji.
Najważniejsze miasta
- Amsterdam – kanały, które porównywane są do weneckich i jedne z nielicznych w Europie czerwone latarnie.
- Barcelona – miasto na wybrzeżu Morza Śródziemnego ze słynnym kościołem Antonia Gaudiego, Sagrada Familia.
- Berlin – stolica Niemiec od 1990 roku, miasto międzynarodowej kultury i II wojny światowej.
- Praga – miasto ze słynnymi mostami i równie znaną Złotą Uliczką na Hradczanach.
- Paryż – powszechnie uważane za najbardziej romantyczne miejsce na Starym Kontynencie, znane głównie z Wieży Eiffla.
- Moskwa – 20-milionowe miasto, uważane za jedno z najbardziej interesujących i największe w Europie; szczyci się olbrzymią siecią metra.
- Rzym – historia miasta ma 2700 lat, na Watykanie jest siedziba papieża.
- Londyn – stolica Wielkiej Brytanii – tam rezyduje królowa angielska Elżbieta II.
- Warszawa – Pałac Królewski, Łazienki i Syrenka, dwumilionowa stolica Polski.
Inne ciekawe miejsca
Europa jest kontynentem, w którym każdy znajdzie coś dla siebie:
- miłośnikom gór spodobają się Alpy i Karpaty;
- osoby, które lubią morze zasmakują z pewnością wybrzeża Adriatyku (Czarnogóra, Albania, Chorwacja, Słowenia, Włochy);
- enoturystom będzie się podobać we Francji, Hiszpanii i na Węgrzech;
- biroturyści uznają za godne polecenia Niemcy i zachodnie Węgry.
Oczywiście są to tylko stereotypy – wszystko zależy od indywidualnych preferencji.
Dojazd
Transport
Porozumiewanie się
Język „uniwersalny”: dawniej język łaciński, obecnie język angielski.
Pomocne języki: niemiecki (Europa Zachodnia), francuski (Europa Zachodnia, Rumunia), rosyjski (Bałkany, kraje byłego ZSRR) i hiszpański (Włochy, południe Francji, Półwysep Iberyjski)
Pozostałe języki: albański, białoruski, bośniacki, bułgarski, chorwacki, czarnogórski, czeski, duński, estoński, fiński, flamandzki, grecki, irlandzki, islandzki, kazachski, litewski, luksemburski, łotewski, macedoński, maltański, mołdawski, norweski, polski, portugalski, retoromański, rumuński, serbski, słowacki, słoweński, turecki, ukraiński, węgierski i włoski.
Waluty
- Euro – EUR,
- Lek albański – ALL,
- Rubel białoruski – BYR,
- Marka transferowa (także marka zamienna) – BAM,
- Lew bułgarski – BGN,
- Kuna (chorwacka) – HRK,
- Korona czeska – CZK,
- Korona duńska – DKK,
- Forint (węgierski) – HUF,
- Korona islandzka – ISK,
- Frank szwajcarski – CHF,
- Denar macedoński – MKD,
- Złoty (polski) – PLN,
- Lej rumuński – RON,
- Korona norweska – NOK,
- Rubel rosyjski – RUB,
- Dinar serbski – RSD,
- Korona szwedzka – SEK,
- Frank szwajcarski – CHF,
- Lira turecka – TRY,
- Hrywna (ukraińska) – UAH,
- Funt brytyjski – GBP,
- Lej Mołdawii – MDL,
- Rubel naddniestrzański (brak kodu, waluta niewymienialna poza Naddniestrzem i Rosją),
- Tenge kazachskie – KZT.
Najpopularniejsze atrakcje turystyczne
- Wielki Bazar w Stambule – w prawdziwym labiryncie straganów, fontann i kafejek co roku gubi się 15 000 000 przyjezdnych (Turcja).
- Katedra Notre Dame w Paryżu – to gotyckie arcydzieło rocznie odwiedza 13 650 000 turystów (Francja).
- Bazylika Sacré-Coeur oraz Disneyland w Marne-la-Vallée we Francji (to tutaj kilka pokoleń jednoczy się we wspólnej zabawie) – z liczbą odwiedzin 10 500 000 rocznie (Francja).
- Luwr – co roku gości 8 500 000 odwiedzających, skupisko dzieł na przestrzeni od starożytności do XIX wieku nie ma sobie równych (Francja).
- Bazylika św. Piotra – w pierwszej piątce, liczba 7 000 000 odwiedzin rocznie robi wrażenie (Watykan).
- Koloseum – jedna z najwspanialszych budowli antycznych odwiedzana jest co roku przez 6 900 000 osób (Włochy).
- Popularna w Europie wieża Eiffla z kolei cieszy się 6 700 000 odwiedzinami rocznie. (Francja)
- Sanktuarium św. Ojca Pio w San Giovanni Rotondo odwiedza 6 000 000 osób rocznie. Tyle samo odwiedzin co roku zarejestrowało Sanktuarium Matki Bożej z Lourdes we Francji. Gotycka Bazylika stanowi jedno z ważniejszych punktów turystyki pielgrzymkowej na świecie. 6 mln frekwencją może poszczycić się także Katedra w Kolonii, która budowana przez 632 lata w chwili otwarcia była najwyższą budowlą na Ziemi. (Włochy, Francja, Niemcy)
- Pałac wersalski – od lat wzbudza zainteresowanie i nikogo nie powinien dziwić wynik 5 900 000 odwiedzin rocznie. (Francja)
- Londyńskie British Museum – w którego zbiorach znajdziemy ponad 7 milionów eksponatów dotyczących historii starożytnej, co roku przyjeżdża tutaj 5 842 138 pasjonatów zdobyczy kultury antycznej. (Wielka Brytania)
- Bazylika św. Marka w Wenecji – co roku przyciąga 5–6 milionów turystów. (Włochy)
- Bazylika św. Franciszka z Asyżu – zaliczana do najpiękniejszych zdobyczy chrześcijaństwa odwiedzana jest co roku przez 5 500 000 osób. (Włochy)
- Forum Romanum – serce starożytnego Rzymu, 5 100 000 odwiedzinami rocznie. (Włochy)
- Muzeum międzynarodowej sztuki nowoczesnej Tate Modern z Londynu – 5 061 172 odwiedzin rocznie. (Wielka Brytania)
- Błękitny Meczet w Stambule – mimo iż wznosi się naprzeciwko Hagi Sofii cieszy się większym zainteresowaniem, co potwierdza 5 000 000 odwiedzających. (Turcja)
- National Gallery w Londynie – to tutaj znajdują się dzieła Leonarda da Vinci, Rembrandta, van Gogha, Moneta, Velasqueza, Renoaira, Cezanna i innych. Ta światowej sławy galeria odwiedzana jest co roku przez 4 954 914 osób. (Wielka Brytania)
- Kolekcja rzymskiej sztuki klasycznej wraz z dorobkiem wszystkich papieży znajdują się w zbiorach Muzeów Watykańskich w Rzymie, co roku przyciąga 4 676 179 odwiedzających. (Watykan)
- Muzeum Historii Naturalnej w Londynie – 4 647 613 odwiedzin rocznie. (Wielka Brytania)
- Kaplica Sykstyńska w Watykanie – to kolejna architektoniczna zdobycz stuleci. Rocznie odwiedza ją 4 000 000 turystów. (Watykan)
- Jasna Góra – jest jednym z ważniejszych miejsc kultu maryjnego i od setek lat, najważniejszym centrum pielgrzymkowym w Polsce. Na Jasnej Górze znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, oraz zbiór wielu innych dzieł sztuki, najczęściej sakralnej, stanowiących w większości dary wotywne wiernych. W 2011 odwiedziło ją 3 200 000 pielgrzymów z 80 krajów świata.
- Paryskie Centre Pompidou – ośrodek kulturalny wraz z muzeum sztuki oraz biblioteką. Oryginalna konstrukcja budynku przyciąga 3 130 000 odwiedzających rocznie. (Francja)
- Nigdzie indziej nie zobaczymy tylu płócien wytrawnych impresjonistów jak w Musée d’Orsay w Paryżu. Miejsce co roku odwiedza 2 985 510 turystów. (Francja)
- Hagia Sofia w Stambule – monument powstał w VI wieku. Początkowo pełnił rolę kościoła dla dwóch religii. Obecnie jest to muzeum, odwiedzane przez 2 952 768 osób rocznie. (Turcja)