Waldemar Wielki (margrabia brandenburski)

Waldemar Wielki

Max Unger, Pomnik Waldemara Wielkiego w Berlinie, 1894
margrabia Brandenburgii-Stendal
Okres	od 1304 do 1319
Poprzednik	Jan IV
Następca	Henryk II Dziecię
margrabia Brandenburgii-Salzwedel
Okres	od 1317 do 1319
Poprzednik	Jan V
Następca	Henryk II Dziecię
Dane biograficzne
Dynastia	askańska
Data urodzenia	ok. 1280
Data i miejsce śmierci	14 sierpnia 1319 Mieszkowice
Ojciec	Konrad
Matka	Konstancja Przemysłówna
Żona	Agnieszka brandenburska

Ten artykuł od 2024-07 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Waldemar Wielki (ur. ok. 1280; zm. 14 sierpnia 1319 w Mieszkowicach) – w latach 1309–1319 margrabia brandenburski, od 1302 współrządca, od 1309 opiekun kuzyna Henryka II.

Waldemar był synem Konrada I i Konstancji wielkopolskiej, córki księcia Przemysła I.

W 1306 zajął ziemię sławieńską na Pomorzu. Na początku sierpnia 1308, razem z Ottonem IV, zbrojnie najechał Pomorze Gdańskie, spalił Chmielno i obległ Gdańsk, spod którego został wyparty przez Krzyżaków. Na mocy układu w Myśliborzu w 1309 zrezygnował z roszczeń do Pomorza Gdańskiego na rzecz zakonu krzyżackiego w zamian za 10 tys. srebrnych marek. Pozostawił sobie Słupsk i Sławno. W 1317 przekazał te tereny wraz z Darłowem księciu Warcisławowi IV.

W 1312 prowadził wojnę z margrabią Miśni Fryderykiem I, wziął go do niewoli i zmusił do podpisania 14 kwietnia 1312 układu w Tangermünde. W 1316 zajął Drezno, a w 1319 Sulechów i Świebodzin.

W 1315 zdobył ziemię stargardzką. Przegrał jednak bitwę pod Gransee z Henrykiem II meklemburskim i musiał na mocy pokoju w Templin 25 listopada 1317 zwrócić mu zajęty obszar.

W 1317, po śmierci Jana V – ostatniego przedstawiciela drugiej linii brandenburskich Askańczyków, margrabiów na Salzwedel – przejął dziedzictwo po nim.

W 1309 Waldemar poślubił Agnieszkę brandenburską (1297-1334), córkę margrabiego Hermana. Małżeństwo było bezpotomne. Jego następcą został kuzyn Henryk II Dziecię, który zmarł już w 1320. Na nim wygasła askańska linia margrabiów brandenburskich.

 Osobny artykuł: Fałszywy Waldemar.

Hochsztapler, podający się za zmarłego w 1319 margrabiego Waldemara, pojawił się w 1348 na dworze arcybiskupa Magdeburga Ottona z Hesji jako pielgrzym powracający z Ziemi Świętej. Uzyskał on poparcie arcybiskupa oraz wkrótce licznych sprzymierzeńców włączając króla Karola IV. W celu uzyskania władzy rozpętał wojnę domową, która ogarnęła całą Marchię Brandenburską. Po początkowych sukcesach militarnych, został zmuszony do odwrotu, głównie po tym, gdy w 1350 Karol IV oficjalnie uznał go za oszusta, a Wittelsbachowie zawiązali koalicję z królem duńskim Waldemarem IV i książętami pomorskimi. Konsekwentna i kompromisowa polityka Ludwika Rzymskiego doprowadziła w 1358 do zupełnej likwidacji sprawy Samozwańca, czego ostatecznym wyrazem było zawarcie pokoju z książętami anhalckimi, najwytrwalszymi sprzymierzeńcami pseudo-Waldemara.

• Uta Lehnert: Der Kaiser und die Siegesallee: Réclame Royale. Berlin: Dietrich Reimer Verlag, 1998. ISBN 3-496-01189-0. Brak numerów stron w książce

• Biogram Waldemara Wielkiego