Rybołówstwo

Rybołówstwo – gałąź gospodarki obejmująca pozyskiwanie (połów) ryb i innych zwierząt oprócz wielorybów (wielorybnictwo), między innymi skorupiaków i mięczaków (frutti di mare – owoce morza) oraz roślin wodnych w celach spożywczych. Organizmy te wydobywa się zarówno na morzach i oceanach, jak i w rzekach i jeziorach, w celu ich spożycia lub dalszego przetworzenia (przemysł rybny). Rybołówstwo dzieli się na przybrzeżne i pełnomorskie. Pierwotnie obok zbieractwa i łowiectwa stanowiło podstawę utrzymania się społeczeństw (mezolit).

Główne akweny morskie, wykorzystywane do działalności rybackiej, to rejony mieszania się wód o różnej temperaturze i zasoleniu. Są to przede wszystkim wody:

• Pacyfiku, oblewające Kamczatkę, Japonię i Chiny (zimny prąd morski Oja-siwo spotyka się tutaj z ciepłym Kuro-siwo)
• Pacyfiku u zachodnich wybrzeży Ameryki Południowej (rejon intensywnego upwellingu, czyli pionowej cyrkulacji mas wody)
• północnego Atlantyku, gdzie ciepły Golfsztrom spotyka się z prądem Labradorskim i Grenlandzkim
• szelfowego Morza Arabskiego i Zatoki Bengalskiej, gdzie kierunek prądów morskich zależy od pory roku
• zimne wody Antarktyki oraz mórz szelfowych półkuli północnej, w tym Morza Bałtyckiego.

Dane obejmują połowy ryb morskich, słodkowodnych, skorupiaków i innych bezkręgowców^[1]; nie uwzględniają połowów ssaków morskich, roślin wodnych, korali, pereł, gąbek i krokodyli.

Lp.	Kraj	tys. ton	% prod. św.
1.	Chiny	17 159	18,0
2.	Peru	9 389	10,1
3.	Stany Zjednoczone	4 889	5,3
4.	Indonezja	4 381	4,7
5.	Chile	4 330	4,6
6.	Japonia	4 073	4,4
7.	Indie	3 481	3,8
8.	Rosja	3 191	3,4
9.	Tajlandia	2 599	2,8
10.	Norwegia	2 392	2,6
...
64.	Polska	156	0,2
	ŚWIAT	92 787	100,0

W Polsce prace badawcze na użytek rybołówstwa morskiego prowadzą: Morski Instytut Rybacki w Gdyni oraz Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Nadzór nad tym sektorem gospodarki pełnią Okręgowe Inspektoraty Rybołówstwa Morskiego w Gdyni, Słupsku i Szczecinie. Główne polskie porty rybackie znajdują się w:

Ogółem na polskim wybrzeżu znajduje się 59 portów i przystani rybackich. W portach wymienionych powyżej można dokonywać rozładunku dorsza, jeśli jego łączna masa wynosi powyżej 750 kg. W pozostałych jest to zabronione.

Główne gatunki, poławianie w polskiej strefie ekonomicznej na Bałtyku to: szproty (59 430 ton w 2007), dorsze, śledzie (22 088 ton w 2007), łososie i trocie (140 tys. sztuk w 2007), flądry (7 479 ton) i inne (głównie ryby słodkowodne, takie jak sandacz, leszcz, okoń, płoć). Połowy wykonuje 1,5 tysiąca łodzi i kutrów rybackich.

Na dalekich akwenach udział Polski w ogólnej liczbie połowów znacznie zmalał w ciągu ostatnich 20 lat, głównie z powodu zamknięcia 2 z 3 największych państwowych przedsiębiorstw połowowych: szczecińskiego „Gryfu” i „Odry” ze Świnoujścia oraz zaprzestania działalności połowowej przez trzecie z nich – gdyński „Dalmor”. Obecnie ilość połowów dalekomorskich wykonywanych przez polskie jednostki kształtuje się na poziomie 50 tys. ton. Największy udział mają tu sardynki, kryl antarktyczny, sardynele atlantyckie i dorsze^[2].

• załamanie się niektórych populacji szprota i śledzia oraz obu bałtyckich populacji dorsza^[3];
• zbyt niskie limity połowowe na dorsza (przynajmniej w opinii rybaków);
• zbyt duży potencjał połowowy jednostek;
• rozdrobnienie floty połowowej;
• zaawansowany wiek jednostek;
• zbyt niski udział rybołówstwa dalekomorskiego w ogólnej ilości połowów, wykonywanych przez jednostki polskie;
• nieprecyzyjne i niekorzystne prawodawstwo.

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Definicje słownikowe w Wikisłowniku

• rybactwo śródlądowe
• Muzeum Rybołówstwa Morskiego
• Dzień Ryby
• Gospodarka Rybna

• Tomasz Kulikowski. Połowy ryb na świecie. „Magazyn Przemysłu Rybnego”, marzec 2006. ISSN 1428-362X. brak numeru strony
• Rybołówstwo Morskie: Dane za 2007 rok. „Rynek Rybny”. 2 (126), 2008. ISSN 1428-362X. brak numeru strony

• Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa
• Morski Instytut Rybacki w Gdyni
• Stowarzyszenie Rozwoju Rynku Rybnego w Gdyni
• Komisja Europejska – Rybołówstwo i Gospodarka Morska. europa.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-13)].
• Departament Rybołówstwa FAO
• Elżbieta Berkowska (red.): Polityka rybołówstwa w Polsce – stan i przyszłość. Materiały z konferencji Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [w:] Kancelaria Sejmu [on-line]. 2012. [dostęp 2013-06-26].
• Ustawa z 7 marca 1932 r. o rybołówstwie (Dz.U. z 1932 r. nr 35, poz. 357) (uchylona)
• Ustawa z 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 883)