Ray Liotta

Ray Liotta

Ray Liotta (2012)
Imię i nazwisko	Raymond Allen Liotta
Data i miejsce urodzenia	18 grudnia 1954 Newark
Data i miejsce śmierci	26 maja 2022 Santo Domingo
Zawód	aktor, producent filmowy
Współmałżonek	Michelle Grace (1997–2004; rozwód)
Lata aktywności	1978–2022
Multimedia w Wikimedia Commons

Ray Liotta, właśc. Raymond Allen Liotta^[1] (ur. 18 grudnia 1954 w Newark, zm. 26 maja 2022 w Santo Domingo^[2][3]) – amerykański aktor i producent filmowy.

24 lutego 2023 został pośmiertnie uhonorowany gwiazdą w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6201 Hollywood Boulevard^[4], a odznaczenie odebrała w jego imieniu jego córka Karsen^[5].

Urodził się w Newark^[6] w stanie New Jersey. Gdy miał sześć miesięcy, został adoptowany z sierocińca w Newark przez właścicieli sieci sklepów motoryzacyjnych – Mary Miller (z domu Edgar), urzędniczkę obszaru wydzielonego, i Alfreda Liottę, przewodniczącego lokalnego klubu demokratów^[7][8]. Jednym z jego najwcześniejszych wspomnień była pomoc rodzicom w odnalezieniu swojej siostry Lindy w sierocińcu, gdy miał 3 lata^[9]. Dorastał w wierze rzymskokatolickiej w Union w New Jersey, chociaż jego rodzina nie była szczególnie religijna. W 1973 ukończył Union High School^[10]. W 1982 podjął pracę w supermarkecie A & P. Studiował aktorstwo na Uniwersytecie w Miami na Florydzie i występował w studenckim teatrze Jerry Herman Ring Theatre w musicalach: Oklahoma!, Dźwięki muzyki i Cabaret^[11]. Kiedy był na studiach, pracował na cmentarzu^[9].

Po studiach Liotta przeprowadził się do Nowego Jorku i dostał pracę jako barman na Broadwayu^[12]. Od 4 kwietnia 1978 do 9 listopada 1981 grał postać Josepha Anthony’ego „Joeya” Perriniego w operze mydlanej NBC Inny świat (Another World)^[13][14]. Następnie wystąpił w filmach telewizyjnych – komediodramacie CBS Hardhat and Legs (1980) z Kevinem Dobsonem i dramacie ABC Szalone czasy (Crazy Times, 1981) u boku Michaela Paré, a także pojawiał się gościnnie w serialach: NBC St. Elsewhere (1983), NBC Casablanca (1983), CBS Mike Hammer (1984) i ABC Poza rodzinny honor (Our Family Honor, 1985).

Na dużym ekranie zadebiutował w roli uzależnionego od marihuany Joego Herona w dramacie Kobieta samotna (The Lonely Lady, 1983) z Pią Zadorą i Lloydem Bochnerem. Za drugoplanową kreację byłego więźnia Raya Sinclaira w komediodramacie kryminalnym Jonathana Demme’a Dzika namiętność (Something Wild, 1986) z Melanie Griffith otrzymał nagrodę krytyków w Bostonie i zdobył nominację do nagrody Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego^[15]. W dramacie Roberta M. Younga Dominick i Eugene (Dominick and Eugene, 1988)^[16] zagrał rolę Eugene’a „Gino” Luciano, dobrze zapowiadającego się lekarza, który roztacza opiekę nad niepełnosprawnym intelektualnie bratem bliźniakiem (Tom Hulce). Odrzucił propozycję zagrania roli Harveya Denta filmie Tima Burtona Batman (1989)^[16], którą ostatecznie przyjął Billy Dee Williams. W nominowanym do Oscara dramacie sportowym fantasy Pole marzeń (Field of Dreams, 1989) u boku Kevina Costnera zagrał postać legendy amerykańskiego baseballa – Bosonogiego Joe Jacksona^[17].

W biograficznym dramacie kryminalnym Martina Scorsese’a Chłopcy z ferajny (Goodfellas, 1990) z Robertem De Niro stworzył kreację gangstera Henry’ego Hilla. Rola samotnego, psychopatycznego policjanta Pete’a Davisa w dreszczowcu Jonathana Kaplana Obsesja namiętności (Unlawful Entry, 1992) przyniosła mu nominację do MTV Movie Awards 1993 w kategorii najlepszy czarny charakter^[18]. W melodramacie Corrina, Corrina (1994) z Whoopi Goldberg wystąpił w roli wdowca Manny’ego Singera, który ma problem z 7–letnią córką (Tina Majorino). W filmie fantastycznonaukowym Martina Campbella Kolonia karna (No Escape, 1994) zagrał postać pilota wojskowego śmigłowca – kapitana Johna T. Robbinsa, który zostaje skazany na wieloletnie więzienie. W dramacie kryminalnym Jamesa Mangolda Cop Land (1997) ze Sylvestrem Stallone został obsadzony w roli detektywa Gary’ego „Figgsy” Figgisa. Za rolę Franka Sinatry w telewizyjnym dramacie HBO Ludzie rozrywki (The Rat Pack, 1998) był nominowany do nagrody Gildii Aktorów Ekranowych^[19].

Był na okładkach magazynów takich jak „GQ” (w listopadzie 1991, w październiku 1994), „Arena” (lato 1992), „L.A. Style” (w sierpniu 1992), „TV Guide” (w lutym 2017), „The Rake” (w październiku 2018)^[20] i „Cigar & Spirits” (we wrześniu 2021).

Odrzucił propozycję zagrania roli Ralphiego Cifaretto w Rodzinie Soprano (2001), którą w końcu zagrał Joe Pantoliano^[21]. W 2002 podkładał głos Tommy’emu Vercettiemu, głównemu bohaterowi gry komputerowej Grand Theft Auto: Vice City, zdobywając nagrodę Glow. Za rolę Charliego Metcalfa w serialu NBC Ostry dyżur (ER, 2004) został uhonorowany nagrodami – Prism i Emmy. W komedii Walta Beckera Gang dzikich wieprzy (Wild Hogs, 2007) zagrał przywódcę motocyklowego gangu Del Fuegos – Jacka Blade’a. W serialu młodzieżowym Disney Channel Hannah Montana (2010) wystąpił jako dyrektor Luger. W dramacie Noaha Baumbacha Historia małżeńska (Marriage Story, 2019) zagrał prawnika Jaya Marottę.

Liotta był także narratorem serialu dokumentalnego AMC The Making of the Mob (2015) i wystąpił w teledyskach, w tym jako czarny charakter do przeboju Davida Guetty „Lovers on the Sun” (2014) oraz piosenki Eda Sheerana i grupy Rudimental „Bloodstream” (2015).

W 2004 wystąpił na Broadwayu w roli Mike’a w przedstawieniu Match^[22] z Frankiem Langellą.

15 lutego 1997 ożenił się z Michelle Grace, z którą miał córkę Karsen (ur. 1998)^[23]. W 2004 doszło do rozwodu^[24].

Zmarł we śnie 26 maja 2022 podczas pobytu na Dominikanie w wieku 67 lat^[25], podczas kręcenia nowego filmu Dangerous Waters (Niebezpieczne wody)^[26]. W chwili śmierci był zaręczony z Jacy Nittolo^[27]. Przed śmiercią zakończył zdjęcia do serialu kryminalnego Black Bird i dreszczowca Elizabeth Banks Cocaine Bear^[28]. W raporcie z sekcji zwłok opublikowanym w 2023 roku stwierdzono, że przyczyną śmierci była niewydolność oddechowa, obrzęk płuc i niewydolność serca, a jako przyczynę podano miażdżycę^[29].

• Ray Liotta w bazie IMDb (ang.)
• Ray Liotta w bazie Filmweb
• Ray Liotta w bazie Notable Names Database (ang.)
• Ray Liotta w bazie Discogs.com (ang.)