Misterium męki Pańskiej

Misterium męki Pańskiej lub pasja, sztuka pasyjna – misterium religijne o męce i śmierci Jezusa Chrystusa.

Misterium to widowisko teatralne powstałe na gruncie dramatu liturgicznego w Europie w XII wieku^[1].

Inscenizacją misteriów zajmowały się przede wszystkim miejskie organizacje cechowe, a także specjalne bractwa (np. słynne Bractwo Męki Pańskiej, działające od 1380 w Paryżu)^[2].

Najbardziej znane misteria odbywają się w Sewilli.

 Osobny artykuł: Wielki Tydzień w Sewilli.

W Polsce misteria męki Pańskiej były reprezentowane m.in. przez średniowieczną Historyję o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim złożoną przez Mikołaja z Wilkowiecka. Z początku XVII w. zachowały się dwa scenariusze widowisk autorstwa Abrahama Rożniatowskiego, przeznaczone dla sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej^[3]. Misteria zanikły w okresie reformacji, a odrodziły się w XX wieku.

Aktualnie w Polsce misteria pasyjne są grane m.in. w następujących miejscach:

• Misterium męki Pańskiej w Poznaniu – od 1998 r. największe widowisko pasyjne w Europie^[4], od 2011 także w Warszawie^[5]
• Misterium męki Pańskiej w Bydgoszczy – od 2001 odbywające się przy Dolinie Śmierci i Sanktuarium Królowej Męczenników Kalwarii Bydgoskiej-Golgocie XX wieku^[6]
• Chwalebne Misterium Męki Pańskiej na Kalwarii w Piekarach Śląskich. Reaktywowane po 100 latach przerwy w 2015 roku. Odbywa się w Wielkim Tygodniu.
• Kałkowie-Godowie, od 1973 r., jedno z najstarszych widowisk pasyjnych, wystawiane przez amatorski Teatr Dramatyczny im. Księdza Czesława Wali^[7],
• Kalwarii Wejherowskiej wystawiane przez Misterników Kaszubskich od 2002 roku,
• Misterium Męki Pańskiej w Grębocinie k. Torunia (od 2008 roku)^[8]
• Górze Kalwarii (zw. Kalwarią mazowsza) – Tradycja misteryjna wznowiona w 2010 roku po dwustu latach przerwy. Patrz: Misterium męki Pańskiej w Górze Kalwarii
• Kalwarii Zebrzydowskiej,
• Przeworsku (od 2014),
• Katowice-Panewniki (Kalwaria Śląska)^[9]
• Cieszynie (elżbietanki, teatr miejski)
• Kurzętniku
• Piekary Śląskie – Sanktuarium Matki Bożej Piekarskiej – Tradycja Chwalebnego Misterium Męki Pańskiej wznowiona po stu latach przerwy w 2014 roku.
• Kalwarii Pacławskiej,
• Stadnikach (województwo Małopolskie)^[10],
• Ołtarzewie przez tamtejszy pallotyński Teatr Seminaryjny,
• Górce Klasztornej^[11]
• Lubawie
• Węglówce
• Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Nasutowie,
• Warcie.
• Czerwińsku nad Wisłą
• Alwernii^[12]

Galeria

• 
  Misterium Męki Pańskiej w Grajewie
• 
  Misterium w Kalwarii Pacławskiej
• 
  Misterium męki Pańskiej w Bydgoszczy (2009)
• 
  Misterium w Węglówce