Epulon

Epulon (tresviri epulones, septemviri epulones, septemviri epulonum) – członek kapłańskiego kolegium w starożytnym Rzymie odpowiedzialny za urządzanie biesiad kultowych.

Epulonowie należeli do jednego z czterech wielkich kolegiów kapłańskich starożytnego Rzymu, obok pontyfików, augurów i kwindecemwirów. W 196 p.n.e. na wniosek trybuna ludowego Gajusza Licyniusza Lukullusa powołano nowe kolegium kapłańskie w postaci trzech kapłanów (tresviri epulones)^[1]. Pierwszy skład kolegium stanowili: sam wnioskodawca, czyli Gajusz Licyniusz Lukullus oraz Publiusz Manliusz i Publiusz Porcjusz Leka. Po śmierci Publiusza Manliusza w 180 p.n.e. jego miejsce zajął młodziutki Kwintus Fulwiusz^[2].

Do obowiązków epulonów należało urządzanie uczt (epulae) ku czci bóstw (lectisternium), szczególnie dla Jowisza (Iovis epulonum) na Kapitolu w czasie świąt i uroczystości publicznych (ludi Romani, 13 września i ludi Plebei, 15 listopada). Wcześniej obowiązki te wypełniali pontyfikowie. Za czasów Sulli liczbę epulonów zwiększono do siedmiu (septemviri epulones). Następnie Cezar powiększył ich liczbę do dziesięciu, choć nie zmieniono wtedy nazwy tego kolegium^[3]. Jednakże po śmierci Cezara powrócono do siedmioosobowego składu.

Epulonom, podobnie jak pontyfikom, przysługiwała toga praetexta, czyli toga bramowana szerokim purpurowym brzegiem^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b Liwusz, Dzieje Rzymu, XXXIII 42 Liwiusz 1976 ↓, s. 323, 324.
↑ Liwusz, Dzieje Rzymu, XL 42 Liwiusz 1981 ↓, s. 372.
↑ Dion, Historia rzymska, XLIII 51 Dion 2008 ↓, s. 158.

Bibliografia

Andrzej Gillmeister, Danuta Musiał: W cieniu Kapitolu. Religia starożytnych Rzymian. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica", 2012, s. 52, 53. ISBN 978-83-62261-53-6.
Oktawiusz Jurewicz, Lidia Winniczuk: Starożytni Grecy i Rzymianie w życiu prywatnym i państwowym. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 196.
Lidia Winniczuk: Ludzie, zwyczaje, obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 494. ISBN 83-01-06735-7.
Mała encyklopedia kultury antycznej A-Z. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 234. ISBN 83-01-03529-3.
Kasjusz Dion: Historia rzymska. Księgi XLI-L. Wstępem poprzedził, przełożył i komentarzami opatrzył Ireneusz Ptaszek. Kraków: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, 2008. ISBN 978-83-60100-23-3.
Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia miasta. Księgi XXVII-XXXIV. Przełożył i opracował Mieczysław Brożek. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich i Wydawnictwo PAN, 1976.
Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia miasta. Księgi XXXV-XL. Przełożył Mieczysław Brożek. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich i Wydawnictwo PAN, 1981. ISBN 83-04-00748-7.

[liwiusz30_42-1] Liwusz, Dzieje Rzymu, XXXIII 42 Liwiusz 1976 ↓, s. 323, 324.

[liwiusz40_42-2] Liwusz, Dzieje Rzymu, XL 42 Liwiusz 1981 ↓, s. 372.

[dion43_51-3] Dion, Historia rzymska, XLIII 51 Dion 2008 ↓, s. 158.

[1]

[2]

[3]

Główni bogowie	Apollo Ceres Diana Fortuna Janus Junona Jupiter Kwiryn Luna Mars Merkury Minerwa Neptun Pluton Roma Sol Wenus Westa Wulkan
Inni bogowie i pomniejsze bóstwa	Acca Larentia Adranus Angerona Anna Perenna Averruncus Aurora Bachus Bellona Bona Dea Caeculus Clitumnus Cloacina Coelus Consus Dis Pater Edulica Eskulap Fatum Faunus Ferentina Feronia Flora Geniusz Glykon Inuus Juturna Karmenta Kastor i Polluks Kupidyn Lactans Lacturnus Lary Lawerna Liber Libertas Libitina Limentinus Lua Lucina Luperkus Maja Majus Mana Genita Many Mater Matuta Momus Mutunus Tutunus Natio Nox Ops Orkus Pales Pax Penaty Picumnus Picus Pilumnus Pomona Portunus Prozerpina Salus Saturn Salacja Sancus Sator Segetia Silvanus Somnus Soranus Sterquillinus Summanus Sol Invictus Tages Talassius Tellus Terminus Tiberinus Veiovis Volturnus Wertumnus Wiktoria
Personifkacje	Abudantia Aequitas Aeternitas Aius Locutius Alacritas Annona Bonus Eventus Canens Caritas Claritas Clementia Concordia Constantia Copia Discordia Disciplina Fama Fames Fecunditas Felicitas Fides Gloria Hilaritas Honos Indulgentia Iucunditas Iustitia Iuventas Iuventus Laetitia Liberalitas Mens Moneta Mors Necessitas Nobilitas Patientia Perpetuitas Pietas Providentia Pudicitia Religio Roma Aeterna Quies Securitas Spes Tranquilitas Ubertas Veritas Virtus
Legendarni założyciele	Ankus Marcjusz Egeria Eneasz Numa Pompiliusz Romulus i Remus Serwiusz Tuliusz
Kapłani	augur Bractwo Arwalskie epulon flamen haruspik lituus pontifex maximus pontyfik przybory kapłańskie quindecemviri sacris faciundis rex Nemorensis rex sacrorum saliowie sodales Augustales Titii sodales westalka
Wierzenia i praktyki	Agonalia Ambarvalia auspicjum Bachanalia Caristia Carmentalia Carnalia Cerealia Compitalia Concordiae Consualia Decennalia Dies sanguinis Divalia Epulum Iovis Faunalia Feralia Floralia Fornacalia Genius loci hieromancja homo sacer Idy marcowe indigetes Iunonalia Księgi sybillińskie Larentalia Lucaria Ludi Apollinares Ludi Plebeii Ludi Romani Ludi saeculares Ludi Taurei Luperkalia lustrum Matronalia Merkuralia kult cezarów mitologia mit założycielski Nemoralia Neptunalia numen obnuntiatio Ofiary argejskie Paganalia Parilia pomerium Portunalia Quinquatria Robigalia Saturnalia świątynie rzymskie święto Herkulesa święta Terminalia Tubilustrium Vinalia Veneralia Vertumnalia Vestalia Vortumnalia Vulcanalia