Cosworth 4WD

Cosworth 4WD

Cosworth 4WD w Donington Collection Museum w Leicestershire w Wielkiej Brytanii
Kategoria	Formuła 1
Konstruktor	Cosworth
Projektant	Robin Herd
Dane techniczne
Nadwozie	monocoque z mallite'u
Zawieszenie przednie	podwójne wahacze, popychacze
Zawieszenie tylne	podwójne wahacze, popychacze
Silnik	Ford DFV 3.0 V8
Skrzynia biegów	Cosworth, manualna, 5 biegów + wsteczny
Opony	Dunlop
Historia
Kierowcy	Trevor Taylor Mike Costin Jackie Stewart
Wyścigi	0
Wygrane	0
Pole position	0
Najszybsze okrążenie	0
brak brak
Multimedia w Wikimedia Commons

Cosworth 4WD^[1] – samochód Formuły 1, zaprojektowany w 1969 roku przez Robina Herda dla firmy Cosworth. Nigdy nie wziął udziału w wyścigu, a jego głównym przeznaczeniem było przeprowadzanie testów przez Trevora Taylora i Mike'a Costina w celu poprawienia trakcji samochodów napędzanych przez silniki Cosworth DFV. Jedyny samochód Formuły 1 zbudowany przez Coswortha.

Firma Cosworth dostarczała silniki dla zespołów Formuły 1 od sezonu 1963, a od sezonu 1967 rozwijała jednostki DFV^[2]. W sezonie 1968 wyszło na jaw, że samochody napędzane silnikami Coswortha mimo ogromnej przewagi nad konkurencją mają problemy przy skręcaniu^[3]. Cosworth chciał rozwiązać ten problem. W tym celu zatrudniono byłego inżyniera i projektanta McLarena, Robina Herda, by zaprojektował pierwszy w historii Formuły 1 samochód konstrukcji Coswortha, dzięki któremu firma zamierzała znaleźć i wyeliminować przyczyny problemów ze skręcaniem^[3]. Cosworth otrzymał finansowe wsparcie firmy Ford i przystąpił do konstruowania samochodu^[3]. Herd zaznaczył później, że innym powodem próby skonstruowania własnego samochodu była chęć Coswortha do znalezienia się w centrum uwagi^[4].

Podstawowym założeniem firmy Cosworth było wykorzystanie technologii pozyskanej przy budowie silników i zastosowanie jej przy budowie samochodu^[4].

Herd założył, że samochód będzie lepiej skręcał, jeśli będzie miał napęd na cztery koła^[3]. Po raz ostatni rozwiązanie to zastosowano w BRM P67 z roku 1964^[5]. Poza zastosowaniem rzadko spotykanego w Formule 1 napędu zdecydowano również, że nadwozie będzie miało radykalny, kanciasty kształt, a do jego budowy zastosuje się mallite – rodzaj laminatów. Uznano, że kształty samochodu poprawią jego aerodynamikę. W przeciwieństwie do pozostałych samochodów Formuły 1 z napędem na cztery koła, Cosworth nie korzystał z układu przeniesienia napędu Fergusona, a zastosował swój (projekt Keitha Duckwortha), wyprodukował również nową skrzynię biegów^[3]. Odlew silnika DFV wykonano z magnezu, co firma chciała przetestować, widząc w tym "przyszłość" Formuły 1^[6]. Odlanie silnika z magnezu miało na celu także zmniejszyć jego wagę, a zyski z tego tytułu zostały wykorzystane do wstawienia dodatkowych części do układu przeniesienia napędu^[4]. By polepszyć zachowanie centralnego dyferencjału, silnik był umieszczony odwrotnie niż w przypadku innych samochodów napędzanych przez silniki DFV^[7]. Silnik V8 o pojemności 2993 cm³ rozwijał moc około 410 KM przy 9000 rpm^[8]. Sprzęgło było umieszczone z przodu, podobnie jak w innych samochodach Formuły 1 z napędem 4WD^[3]. Charakterystyczne dla samochodu były długie sekcje boczne^[9].

Samochód był wyposażony w dwa "pływaki" między kołami, połączone obciążonymi warstwami podłogi i przegrodami z magnezu^[10]. W przednim "pływaku" znajdował się dyferencjał^[10]. Skrzynia biegów była wyposażona w wał napędowy doprowadzający napęd do centralnego dyferencjału, umieszczonego pod ukosem i znajdującego się po prawej stronie kierowcy^[3]; z tego powodu kokpit był przesunięty nieco w lewo^[10]. Przedni i środkowy wał biegły przed długość rozstawu osi, a tylny znajdował się z tyłu silnika^[3]. Skrzynia biegów przenosiła moc do tylnego dyferencjału^[3]. Dzięki umieszczeniu półosi wewnątrz samochodu można było użyć tarcz hamulcowych tak z przodu, jak i z tyłu^[3]. Mimo takiego rozwiązania układu napędowego Herd powiedział później:

Samochód miał dwa kształty. Pierwotna wersja miała wąskie kliny, tylny spojler w kształcie tacy do herbaty oraz chłodnicę oleju na szczycie silnika^[10]. Późniejsza wersja była wyposażona w mniejszy tylny spojler, a kliny z przodu samochodu zostały rozszerzone na całą jego szerokość^[10].

W 1969 roku nastąpił boom na samochody 4WD w Formule 1; poza Cosworthem 4WD w tamtym roku pojazdami z napędem na cztery koła były także McLaren M9A, Lotus 63 i Matra MS84^[10].

W 1968 roku Cosworth nakłonił Jima Clarka, by po zakończeniu sezonu testował dla nich samochód^[4]. Clark zginął jednak w wypadku na torze Hockenheimring. Mimo tego faktu Cosworth kontynuował rozwijanie projektu^[4]. Testerami Coswortha 4WD zostali zatem Trevor Taylor oraz współzałożyciel Coswortha, Mike Costin^[6]. Pierwszym problemem okazało się umieszczenia zbiornika oleju. W celu poprawy rozkładu masy został on umieszczony z tyłu, bezpośrednio za kierowcą, co powodowało znaczny dyskomfort^[3]. Zbiornik został zatem przeniesiony za silnik, przeprojektowano również przedni wał^[3]. Samochód był stosunkowo przyczepny^[7], ale jego głównym problemem, charakterystycznym jak się okazało dla samochodów 4WD Formuły 1, pozostawała podsterowność^[3]. Robin Herd zauważył ten problem, o czym mówił później:

Próbowano w związku z tym stosować przedni dyferencjał o ograniczonym poślizgu, co nie dało jednak oczekiwanych rezultatów^[3]. Jackie Stewart po przejechaniu tym samochodem kilkunastu okrążeń powiedział o nim: "jest tak ciężki z przodu, że kiedy wchodzisz w zakręt, całość skręca tobą; samochód przejmuje nad tobą kontrolę", co potwierdziło fakt, że problemów nie udało się wyeliminować^[3]. Chociaż początkowo planowano wystawić samochód do Grand Prix Wielkiej Brytanii, to jednak przed tymże Grand Prix na skutek problemów z modelem oraz odejścia Herda do Marcha zarzucono dalsze projektowanie i testowanie samochodu^[6][10].

W 1971 roku Cosworth przekazał model wraz z częściami muzeum znajdującemu się przy torze Donington, Donington Grand Prix Collection^[7]. Następnie pojazd zakupiło australijskie York Motor Museum^[7]. W 2009 roku samochód wystawiono na aukcję, jednakże nie został on sprzedany^[7].

Zastosowany w modelu 4WD, odlany z magnezu silnik jest opisywany przez dziennikarzy Formuły 1 jako prezentujący przyszłościowy jak na 1969 rok tok myślenia, co jednak nie szło w parze z toporną techniką budowy nadwozia^[4]. Podkreślano, iż głównym problemem samochodu był napęd 4WD^[4]. Robin Herd uważał, iż samochód pod pewnymi warunkami mógł mieć potencjał, a nawet być przełomem w Formule 1:

Sezon	Zespół	Silnik	Kierowcy	Wyniki w poszczególnych eliminacjach											Wyniki kierowców		Wyniki konstruktora
1969	Mike Costin	Ford	Trevor Taylor	ZAF	ESP	MCO	NED	FRA	GBR	DEU	ITA	CAN	USA	MEX	Punkty	Pozycja	Punkty	Pozycja
				-	-	-	-	-	WD	-	-	-	-	-	0	NS	0	NS

• Oficjalna strona Coswortha. cosworth.com. [dostęp 2011-04-07]. (ang.).