Gastroenteriti

La gastroenteriti (ò gastro-enteriti^[1]) es una malautiá infecciosa caracterizada per una inflammacion dau sistèma digestiu. Entraïna de nausèas, de vòmits, de rampas abdominalas, de flatuléncias, de diarrèas, una desidratacion, de cefalèas e una fèbre. Es causada per divèrsei patogèns (virús, bacteria e parasits) que son presents dins d'aliments crus ò mau cuechs e dins d'aiga contaminada. La manca d'infrastructuras sanitàrias es tanben una causa de contaminacion.

La gastroenteriti es una malautiá relativament frequenta en l'òme. Dins lo cas d'un individú adult en bòna santat, regressa normalament d'un biais espontanèu après un a tres jorns. Pasmens, lei diarrèas e lei vòmits pòdon entraïnar una grèva desidratacion. Dins aquela situacion, una espitalizacion pòu èsser necessària car lei complicacions pòdon menar au decès dau malaut. Dins lo cas d'un noirisson, d'un ancian ò d'una persona immunodeprimida, la gastroenteriti es una infeccion de susvelhar car lei complicacions perilhosas son pus frequentas. D'efiech, en 2015, la malautiá foguèt responsabla de la mòrt d'au mens 1,3 milion de personas dins lo monde.

La màger part dei gastroenteritis son entraïnadas per de virús (rotavirús, norovirús) ò per de bacterias (Escherichia coli, Campylobacter). Pasmens, d'autreis agents patogèns pòdon tanben menar au desvolopament de la malautiá.

Lei virús son la causa de 20 % a 40 % dei cas de gastroenteriti enregistrats dins lei país desvolopats^[2]. Au mens quatre familhas d'agents viraus, lei rotavirús, lei norovirús, leis adenovirús e leis astrovirús, son capables d'entraïnar una gastroenteriti en l'òme^[3]. Lei rotavirús son la causa pus frequenta de gastroenteriti en l'enfant^[4]. Pasmens, coma son somés a de mecanismes d'immunizacion, engendran mens de cas au sen de la populacion adulta^[5]. En aquela populacion, son lei norovirús que causan la màger part dei gastroenteritis viralas^[6]. Lei gastroenteritis engendradas per d'adenovirús e d'astrovirús son pus raras.

Plusors bacterias pòdon èsser la causa d'una gastroenteriti, mai que mai Escherichia coli e divèrsei bacterias dau genre Campylobacter. En leis enfants, lei bacterias dei genres Salmonella e Shigella an tanben un ròtle important dins l'aparicion de la malautiá^[7]. Aquelei patogèns son generalament presents dins la norridura. Son capablas de s'i reprodurre rapidament quand lei condicions son favorablas (aliments mau cuechs ò non esterilizats, rompedura de la cadena dau frech, etc.)^[8].

Divèrsei bacterias pòdon entraïnar de cas particulars de gastroenteriti, generalament associats amb la presa d'antibiotics ò de medicaments destinats a redurre l'aciditat de l'estomac^[9]. Per exemple, es lo cas de Clostridium difficile, una bacteria sovent portada per leis enfants, qu'es una causa frequenta de diarrèa en leis ancians aguent seguit un tractament antibiotic^[8]. Un fenomèn similar s'obsèrva amb Staphylococcus aureus^[10].

Lei gastroenteritis parasitàrias pòdon representar 10 % dei cas observats en leis enfants^[11]. Giardia duodenalis, un protozoari, es lo responsable principau d'aqueu tipe de gastroenteriti, mai d'autrei microorganismes son de còps implicats (Entamoeba histolytica, Cryptosporidium, etc.). Lei gastroenteritis parasitàrias son pus frequentas dins lei país en desvolopament^[12].

D'inflamacions dau sistèma digestiu pòdon engendrar de gastroenteritis. Aquò es lo resultat d'una reaccion entraïnada per una substància quimica coma de medicaments, especialament leis antiinflamatòris non esteroïdians, la lactòsa, lo glutèn ò de toxinas.

La contaminacion e la contagion son mai que mai liadas a la consumacion d'aiga contaminada ò au partiment d'objèctes personaus^[13]. La sason umida dins lei regions tropicalas e l'ivèrn dins lei regions temperadas son lei periòdes de l'annada pus favorables a la malautiá^[8]. Lei zònas onte l'accès a l'aiga potabla es incertan son tanben pus tocadas per la gastroenteriti. Enfin, en certanei país, lei populacions umanas adultas immunizadas e divèrsei populacions de mamifèrs son naturalament portairitz de certaneis agents patogèns^[8].

La gastroenteriti se caracteriza generalament per una inflamacion dei mucosas qu'entraïna de diarrèas e de vòmits importants. Una fèbre, de cefalèas, una pèrda d'apetit e de rampas intestinalas son tanben frequentament presentas. Lei diarrèas pòdon engendrar una desidratacion, una pèrda de saus mineralas e una denutricion. De lorditges, un lassitge e una ipotension pòdon acompanhar la desidratacion. Se de vòmits empachan l'absorpcion d'aiga, aqueleis simptòmas pòdon èsser pus marcats.

La malautiá aparéis generalament subitament e lei simptòmas duran dos a tres jorns. Regressa normalament d'un biais espontanèu, mai lo malaut demòra contagiós durant tres jorns après la fin dei simptòmas^[14]. En certanei cas, la malautiá resistís e pòu prendre un caractèr que dura quauquei mes. Pasmens, lei complicacions pus grèvas de la gastroenteriti son liadas a la desidratacion e ai vòmits. Se la pèrda d'aiga vèn tròp importanta, de simptòmas de reduccion dei miccions, de secaressas dei mucosas e, en lei noirissons, de disparicion dei lagremas, aparéisson. Dins l'organisme, aquelei signes son acompanhats per de problemas electrolitics en causa de la demenicion de la concentracion d'ions potassi ò sòdi dins lo sang. Aqueu fenomèn es agravat per la consumacion de liquids contenent pauc d'ions (aiga, tè, etc.). Entraïna sovent de trèbols dins lo ritme cardiac. Se lei desequilibris contunian, lo volum sanguin pòu demenir e una insuffiséncia renala pòu aparéisser. Aquò pòu entraïnar la mòrt dau malaut.

La gastroenteriti es una malautiá normalament benigna per l'adult en bòna santat. Es pus perilhosa per lo noirisson, l'ancian ò l'individú immunodeprimit. En 2011, la mortalitat èra estimada a 0,04 % per leis enfants de mens de 5 ans. Pasmens, coma la malautiá es fòrça frequenta, lo nombre totau d'enfants defuntats èra de 700 000^[15].

Lei simptòmas e lo començament sobde de la malautiá son relativament caracteriscs. Pasmens, lei mètges dèvon normalament s'assegurar de l'abséncia de signes d'empoisonament (crustacèus, peis, bolets, etc.) e d'infeccions sistemicas (pneumonia, septicemia, etc.). Per aquò, un interrogatòri precís e l'estudi dau contèxte clinic son sovent necessaris. Dins lo cas d'una gastroenteriti bacteriana, es possible d'analizar lei matèrias fecalas per determinar lo gèrme a l'origina de la malautiá^[16]. Enfin, lo diagnostic dèu èsser completat per la cèrca de signes de complicacion.

La màger part dei malauts se restablisson d'un biais espontanèu après un periòde de repaus durant la fasa activa dei simptòmas. Es tanben conselhat de beure d'aiga leugierament sucrada ò salada per compensar lei pèrdas causadas per lei diarrèas. Per favorizar la recuperacion dau sistèma digestiu, es possible de redurre lo volum dei repàs e de manjar d'aliments aisats de digerir (ris, pastas, pastenargas cuechas, bananas, etc.)^[17].

Dins lei cas pus grèvas, es possible d'utilizar d'antibiotics ò d'antiparasitaris per redurre l'activitat dau patogèn, mai aquò necessita de l'identificar. L'usatge d'antidiarreïcs es tanben per arrestar lei diarrèas. Dins aquò, es totjorn necessari de perseguir leis accions de reïdratacion. Per lei personas vulnerablas, de solucions de reïdratacion pòdon èsser utilizadas per la facilitar. L'usatge d'aquelei solucions es obligatòri per leis enfants de mens de 18 mes car lei beures salats ò sucrats son pas adaptats a son sistèma digestiu^[18].

Lei metòdes de prevencion de basa se concentran sus l'igièna generala (netejatge dei mans e dei zònas contaminadas), sus l'igièna alimentària (respècte dei règlas sanitàrias, eliminacion deis aliments suspèctes) e sus la potabilitat de l'aiga. Lei malauts dèvon pas participar a la preparacion dei repàs. Dempuei lo començament dau sègle XXI, son tanben apareguts de vaccins permetent de luchar còntra lei rotavirús. Pasmens, an encara un còst important que limitan son usatge (150 € en 2006 en França^[19]).

La gastroenteriti es una malautiá frequenta, mai la prevalença èra pus importanta en Africa e en Asia dau Sud, mai totei lei país èra tocats. En 2015, lo nombre de cas èra estimat a dos miliards e lo nombre de mòrts a 1,3 milion^[20]. Pasmens, lo nombre de victimas es en demenicion. Per exemple, en 1980, lo nombre d'enfants tuats per la gastroenteriti èra de 4,6 milions d'enfants. Aquò es lo resultat de politicas de melhorament de l'accès a l'aiga potabla.

• (en) R. Dolin, G. L. Mandell e J. E. Bennett, Mandell, Douglas, and Bennett's principles and practice of infectious diseases (7th ed.), Filadèlfia, Churchill Livingstone/Elsevier, 2010, capítol 93.