Meuse

Meuse (55)

Departement van Frankrijk
Situering
Regio	Grand Est
Coördinaten	48°57'56"NB, 5°22'40"OL
Algemeen
Oppervlakte	6.211 km²
Inwoners (1-1-2020)	183.001 (29 inw./km²)
Prefectuur	Bar-le-Duc
Onderprefecturen	Commercy Verdun
Arrondissementen	3
Kantons	17
Gemeentes	501
Politiek
Raadsvoorzitter	Jérôme Dumont (DVD)
Website	www.meuse.pref.gouv.fr
Portaal    Frankrijk

Meuse (55) (Nederlands: Maas) is een Frans departement, vernoemd naar de rivier de Maas.

Het departement was een van de 83 departementen die werden gecreëerd tijdens de Franse Revolutie, op 4 maart 1790 door uitvoering van de wet van 22 december 1789, uitgaande van het meest westelijke deel van de provincie Lotharingen (Lorraine).

Het departement werd in 1870 tijdens de Frans-Duitse Oorlog bezet. Maar ook nadat de Vrede van Frankfurt (1871) getekend was, bleef Meuse tot de Franse staat alle overeengekomen herstelbetalingen had voldaan. Pas in de tweede helft van 1873 vertrokken de Duitsers uit het departement.^[1] Tijdens de Eerste Wereldoorlog was het departement het strijdtoneel van de Slag om Verdun (1916).

Meuse is omgeven door de departementen Ardennes, Marne, Haute-Marne, Vosges en Meurthe-et-Moselle, alsook België. Het departement behoort tot de regio Grand Est.

De belangrijkste rivieren zijn de Maas, die het departement van zuid naar noord doorstroomt, en haar zijrivier de Chiers die zelf de Othain en Loison opneemt. In het zuiden zijn er de Ornain en de Saulx, en in het westen de Aire, zijrivier van de Aisne die zijn bron heeft in het departement. Deze behoren alle tot het stroombekken van de Seine. Het hoogste punt van het departement ligt in het zuiden bij Vaudeville-le-Haut op 451 meter, het laagste punt ligt bij Rancourt-sur-Ornain in het zuidwesten op een hoogte van 124 meter. Het departement ligt aan de oostgrens van het Bekken van Parijs en wordt gekenmerkt door een aantal cuestahellingen waarvan het front oostwaarts gericht is. In het westen ligt de cuesta van de Argonne die gevolgd wordt door de Maasvallei. Ten oosten van de Maas ligt de cuesta van de Côtes de Meuse die overgaat in de ongeveer honderd meter lager gelegen Woëvrevlakte. Er zijn tevens een aantal getuigenheuvels zoals de Butte de Montsec nabij het Lac de Madine en de Côte Saint-Germain nabij Dun-sur-Meuse.

De belangrijkste steden zijn Verdun, Bar-le-Duc, Commercy, Saint-Mihiel, Ligny-en-Barrois, Étain, Montmédy en Stenay.

De inwoners van Meuse heten Meusiens.

Meuse is een erg landelijk departement en met minder dan 200.000 inwoners en zo'n 31 inwoners per km² komt het op de 88e plaats in de ranglijst naar bevolking en op de 91e plaats naar bevolkingsdichtheid. Het departement vormt het noordelijke uiteinde van de zogenaamde Diagonaal van de leegte, een zone met erg lage bevolkingsdichtheid die Frankrijk doorsnijdt van het noordoosten naar het zuidwesten.

Binnen de regio Grand Est is het ook het dunst bevolkte departement. Enkel Verdun en Bar-le-Duc komen als stad in de buurt van 20.000 inwoners. Het gemiddelde inwoneraantal per gemeente bedraagt slechts 390. Tot het midden van de 19e eeuw was er een bevolkingstoename; daarna begint een geleidelijke leegloop van het platteland naar steden, die veelal buiten het departement lagen. Als gevolg hiervan liep het inwoneraantal van 328.657 in 1851 terug tot 278.000 bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Deze oorlog joeg vele inwoners op de vlucht en door de langdurige bombardementen werden vele dorpen zwaar beschadigd of volledig vernield, waardoor bij het eind van de oorlog het departement nog eens een kwart minder inwoners overhield. Sindsdien daalt het aantal inwoners nog slechts licht om op het eind van de 20e eeuw beneden de 200.000 te zakken.

Meuse is het enige departement dat een aantal gemeenten zonder inwoners telt. Het gaat om zes van de negen gemeenten rond Verdun die tijdens de oorlog door de beschietingen volledig vernield werden en nooit heropgebouwd, maar die uit eerbetoon officieel blijven bestaan als gemeente Mort pour la France. Het gaat om Beaumont-en-Verdunois, Bezonvaux, Douaumont (6 inw. in 2009), Fleury-devant-Douaumont, Haumont-près-Samogneux, Louvemont-Côte-du-Poivre, Ornes (5 inw. in 2009), Vaux-devant-Damloup (70 inw. in 2009) en Cumières-le-Mort-Homme.

Frankrijk* = exclusief overzeese gebieden

Bron: Recensement Populaire INSEE - 1962 tot 1999 population sans doubles comptes, nadien Population Municipale

Op 1 januari 2021 had Meuse 181.919^[2] inwoners.

• Jules Bastien-Lepage, naturalistisch kunstschilder
• Nicolas-Joseph Cugnot, uitvinder van het eerste zelfrijdende voertuig
• Jean-Robert Ipoustéguy, schilder en beeldhouwer
• André Maginot, minister van landsverdediging bekend van de naar hem genoemde Maginotlinie
• Raymond Poincaré, Frans president tijdens Wereldoorlog I en eerste minister

• Lijst van gemeenten in het departement Meuse
• Lijst van voormalige gemeenten in Meuse
• gemeentes aan de Maas met Meuse in de naam:
  • departement Vogezen: Bazoilles-sur-Meuse, Maxey-sur-Meuse
  • departement Haute-Marne: Brainville-sur-Meuse, Le Châtelet-sur-Meuse, Dammartin-sur-Meuse, Doncourt-sur-Meuse, Malaincourt-sur-Meuse, Val-de-Meuse, Romain-sur-Meuse
  • departement Meuse: Ambly-sur-Meuse, Belleville-sur-Meuse, Boncourt-sur-Meuse, Brabant-sur-Meuse, Bras-sur-Meuse, Brieulles-sur-Meuse, Charny-sur-Meuse, Dieue-sur-Meuse, Dugny-sur-Meuse, Dun-sur-Meuse, Épiez-sur-Meuse, Forges-sur-Meuse, Génicourt-sur-Meuse, Han-sur-Meuse, Lacroix-sur-Meuse, Laneuville-sur-Meuse, Martincourt-sur-Meuse, Ourches-sur-Meuse, Pagny-sur-Meuse, Pont-sur-Meuse, Pouilly-sur-Meuse, Regnéville-sur-Meuse, Rouvrois-sur-Meuse, Saint-Germain-sur-Meuse, Sassey-sur-Meuse, Sivry-sur-Meuse, Thierville-sur-Meuse, Tilly-sur-Meuse, Ugny-sur-Meuse, Villers-sur-Meuse
  • departement Ardennes: Bogny-sur-Meuse, Ham-sur-Meuse, Joigny-sur-Meuse, Montigny-sur-Meuse, Nouvion-sur-Meuse, Vrigne-Meuse
  • in België: Saint-Georges-sur-Meuse

• 
  Bar-le-Duc
• 
  Gezicht op Verdun

• Préfecture
• Conseil général

Zie de categorie Meuse (department) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.