LD₅₀

De letale-dosismediaan afgekort LD50 of LD₅₀ (van median Lethal Dose for 50% of subjects) is de hoeveelheid van een stof die bij 50% van een populatie tot de dood leidt. De stof wordt in een keer toegediend en hierdoor is de LD₅₀ een maat voor de acute giftigheid en zegt niets over de langetermijntoxiciteit van de stof. De LD₅₀ wordt meestal opgegeven in μg of mg per kg levend weefsel.

Metingen van de LD₅₀ werden voor het eerst in 1927 door J. W. Trevan gebruikt om de potentiële toxiciteit van medicijnen en chemische stoffen te kunnen schatten.

De keuze van 50% mortaliteit als referentiepunt voorkomt het testen van individuen onder extreme omstandigheden en verkleint het aantal tests dat nodig is. Niet ieder individu is namelijk even gevoelig voor de stof. De giftigheid van een stof kan daarom ook worden gemeten bij een LD₁ of een LD₉₉, de hoeveelheid vergif die nodig is om respectievelijk 1% en 99% van de populatie te doden.

Het is van belang te vermelden voor welke soort en voor welke toedieningsweg dit getal geldt omdat er tussen soorten grote verschillen in gevoeligheid kunnen bestaan: een bij ratten gemeten waarde hoeft niet automatisch ook voor mensen op te gaan. Ook kan het een groot verschil maken of de stof wordt ingeademd, ingespoten, door de huid wordt opgenomen of opgegeten. De meest gebruikte toedieningswegen om de LD₅₀ te bepalen zijn dermaal (via huid) en oraal (via mond). De reden hiervoor is dat deze lichaamsoppervlakken het meest frequent in contact komen met stoffen.

Voor het bepalen van een LD₅₀ wordt een aantal dieren vergiftigd, dat is de reden waarom veel mensen deze experimenten afwijzen.

Een vergelijkbare meting is de LC₅₀ (van "median Lethal Concentration for 50% of subjects"). Hier wordt gekeken naar de mediane concentratie van een stof in voeding, lucht, water of bodems. De LC₅₀ wordt meestal opgegeven in mg/kg, µg/l of mg/m³.

Een logaritmische weergave vereenvoudigt de LD₅₀-waarden.

• (en) Website met meer LD₅₀-waarden