Үчимбэр
| Үчимбэр Оршин байсан хугацаа: Хожуу Плиоценоос одоо хүртэл | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Ховордолтын зэрэглэл | ||||||||||||||||||
| Биологийн ангилал | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Латин нэр | ||||||||||||||||||
| Acinonyx jubatus (Шребер, 1775) | ||||||||||||||||||
 Үчимбэрийн тархалт
|
Үчимбэр (Acinonyx jubatus) асар хурдтай мөртлөө авирах чадваргүйгээрээ онцлог, мийнхэн овгийн содон гишүүн. Тиймээс ч үчимбэрийг өөрийнх нь төрөл Acinonyx-д ангилдаг. Хуурай газрын хамгийн хурдан амьтан бөгөөд 460 м хүртэл богино зайд цагт 112-120 км/цаг хурдалж чадна[2]. Гурван секундын дотор 110 км/цаг хүртэл хурдаа авч чаддаг.[3]
Дэд зүйлүүд
[засварлах | кодоор засварлах]
Олон эх сурвалж зургаа буюу түүнээс олон дэд зүйл жагсаадаг боловч ихэнхийнх нь таксономийн статус шийдэгдээгүй юм. Acinonyx rex - хаан үчимбэр (доорхи зургийг үзнэ үү) - энэ дэд зүйл рецессив ген байсан нь илэрсэн тул няцаагдсан. Acinonyx jubatus guttatus - ноосорхог үчимбэр - мөн л рецессив гентэй холбоотой байсан нь тогтоогдсон. Хамгийн түгээмэл хүлээн зөвшөөрөгдсөн дэд зүйлүүдээс доор жагсаав:
- Азийн үчимбэр (Acinonyx jubatus venaticus): хойд Африк (Алжир, Жибути, Египет, Мали, Мавритани, Марокко, Нигер, Тунис, Баруун Сахаар) ба Ази (Афганистан, Энэтхэг, Иран, Ирак, Израил, Йордан, Оман, Пакистан, Саудын Араб, Сири, Орос)
- Баруун Хойд Африкийн үчимбэр (Acinonyx jubatus hecki): баруун Африк (Бенин, Буркина-Фасо, Гана, Мали, Мавритани, Нигер, Сенегал)
- Acinonyx jubatus raineyii: зүүн Африк (Кени, Сомали, Танзани, Уганда)
- Acinonyx jubatus jubatus: өмнөд Африк (Ангол, Ботсвана, Бүгд Найрамдах Ардчилсан Конго Улс, Мозамбик, Малави, Өмнөд Африк, Танзани, Замби, Зимбабве, Намиби)
- Acinonyx jubatus soemmeringii: төв Африк (Камерун, Чад, Төв Африкийн Бүгд Найрамдах Улс, Этиоп, Нигери, Нигер, Судан)
- Acinonyx jubatus velox
Эшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ Bauer, H., Belbachir, F., Durant, S., Hunter, L., Marker, L., Packer, K. & Purchase, N. (2008). Acinonyx jubatus. IUCN 2008. IUCN ховордсон зүйлүүдийн улаан ном. 9 October 2008-д авсан.
- ↑ Milton Hildebrand (1959). "Motions of Cheetah and Horse". Journal of Mammalogy. Татаж авсан: 2007-10-30. Although according to Cheetah, Luke Hunter and Dave Hamman, (Struik Publishers, 2003), pp. 37–38, the cheetah's fastest recorded speed was 110 km/h (68 mph).
- ↑ Kruszelnicki, Karl S. (1999). "Fake Flies and Cheating Cheetahs". Australian Broadcasting Corporation. Татаж авсан: 2007-12-07.
Ерөнхий лавлах материал
[засварлах | кодоор засварлах]- Great Cats, Majestic Creatures of the Wild, ed. John Seidensticker, illus. Frank Knight, (Rodale Press, 1991), ISBN 0-87857-965-6
- Cheetah, Katherine (or Kathrine) & Karl Ammann, Arco Pub, (1985), ISBN 0-668-06259-2.
- Cheetah (Big Cat Diary), Jonathan Scott, Angela Scott, (HarperCollins, 2005), ISBN 0-00-714920-4
- Science (vol 311, p 73)
- Cheetah, Luke Hunter and Dave Hamman, (Struik Publishers, 2003), ISBN 1-86872-719-X
- Allsen, Thomas T. (2006). "Natural History and Cultural History: The Circulation of Hunting Leopards in Eurasia, Seventh-Seventeenth Centuries." In: Contact and Exchange in the Ancient World. Ed. Victor H. Mair. University of Hawai'i Press. Pp. 116–135. ISBN-13: ISBN 978-0-8248-2884-4; ISBN-10: ISBN 0-8248-2884-4
Гадны холбоос
[засварлах | кодоор засварлах]
Commons: Acinonyx jubatus – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан- 110km/h Cheetah attack gazelle Video showing cheetah's speed, running mechanics, and hyenas stealing a cheetah's prey.
- Biodiversity Heritage Library bibliography for Acinonyx jubatus
- Cheetah Conservation Fund
- De Wildt Cheetah and Wildlife Trust
- Fake Flies and Cheating Cheetahs: measuring the speed of a cheetah
- Mutant Cheetahs: information on color variants of cheetahs