Stretajo di Malaka
La Stretajo di Malaka esas stretajo de aquo di longeso 930 km inter la Malay-Peninsulo (Peninsulala Malaizia, Malaizia) e la indoneziana insulo Sumatra.
Ol nomizesas pro la Malaka-sultanio quo regnis la arkipelago inter 1400 e 1511.
Ekonomiala importo
[redaktar | redaktar fonto]De ekonomiala e strategiala perspektivo, la Stretajo di Malaka esas un ek la maxim importanta navo-voyi en la mondo.
La stretajo esas la precipua navo-kanalo inter la Indiana Oceano e la Pacifika Oceano, konektanta granda aziana ekonomii quala India, Chinia, Japonia, Taiwan, e Sud-Korea. Plu kam 94.000 navi trapasas la stretajo singlayare, portanta cirkume quarimo del vari dil mondo, inkluzanta oleo, chiniana fabrikaji, ed indoneziana kafeo.
Cirkume quarimo de omna oleo maro-transportata trapasas la stretajo, grandaparte de la Persiana Gulfo ad aziana merkati. En 2007, evaluita 13,7 milion bareli diale transportesas tra la stretajo, e 15,2 milion bareli diale en 2011.
La maxima grandeso di navo qua povas trapasar la stretajo referesas kom la Malaccamax. Por la maxim granda navi (precipue oleo-navegi) la minima profundeso dil stretajo (25 metri) ne esas sat profunda. Pluse, la maxim proxima kanalo (la Sunda-Stretajo inter Sumatra e Java) esas mem min profunda e streta kam Malaka. Do, granda navi mustas cirkumirar pluramil kilometri ed uzar la Lombok-Stretajo, Makassar-Stretajo, Sibutu Passage o Mindoro-Stretajo vicee.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]Frua komercisti de Arabia, Afrika, Persia e la Suda Indiana rejii atingis Kedah ante arivir en Guangzhou. Kedah servis kom westala portuo sur la Malay-Peninsulo. Li komercis vitraji, kamforo, kotonaji, brokati, ivoro, santalo, parfumo e precoza stoni. Ica komercisti segliris a Kedah per la musonventi inter junio e novembro. Li retrovenis inter decembro e mayo. Kedah provizis lojeyi, portisti, naveti, bambu-rafti, elefanti, ed anke imposto-kolekti por vari transportenda surlande vers la estala portui dil Malay-Peninsulo quala Langkasuka e Kelantan. Navi de Chinia venis por komercar che ca estala komerceyi e portui. Kedah e Funan esis famoza portui dum la 6ma yarcento, ante ke navi uzeskis la Stretajo di Malaka ipsa.
En la 7ma yarcento la marala imperio Srivijaya fondita sur Palembang, Sumatra regneskis, ed olua influo expansis a la Malay-peninsulo e Java. La imperio dominacis la Stretajo di Malacca e la Sunda-Stretajo. Per serio de konquesti ed inkursi ye rivala portui, Srivijaya dominacis ekonomiale e militale la regiono dum 700 yari. Srivijaya profitegis per la spico-komerco, komerco kun Chinia, indiana ed araba komercanti. La Stretajo di Malaka divenis importanta marala voyo inter India e Chinia. La importo dil Stretajo di Malaka en globala komerco-reti duris aden posa yarcenti pro la Malaka-sultanio en la 15ma yarcento, la Johor-sultanio, e la emerso di la moderna urbo-stato Singapur.