Abdicación

Abdicación é o feito de renunciar un cargo ou poder.^[1][2]

Aplícase fundamentalmente para referirse ao acto segundo o cal unha persoa renuncia e cede por si mesma o seu cargo antes de que expire o tempo para o cal se tomou o mesmo, especialmente ao dun monarca que renuncia ás súas funcións.

No dereito romano o termo aplicábase especialmente para desposuír e algo a un membro dunha familia, como deshredar a un fillo, pero en tempos máis recentes a palabra úsase raramente excepto no sentido de renunciar ao poder supremo dun Estado.

Un termo similar para unha persoa electa, ou un funcionario, é o de renuncia (ao cargo) que, con todo, ás veces úsase como sinónimo de abdicación (por exemplo, no caso dos papas).

O termo abdicación deriva do latín abdicātio, -ōnis, "renuncia", "acción de rexeitar", e tamén "desherdamento", que, á súa vez, deriva de abdicare, "rexeitar", "non recoñecer", "desherdar", e tamén "renuncia". O verbo abdicare, pola súa parte, deriva da preposición insaeparábel ab, que indica "afastamento", "privación", e o verbo dicare, "declaración" (especialmente nun xuízo ou unha causa).

Entre as máis notábeis abdicacions da Antigüidade están as do ditador Sila no ano 79 a.C., a do emperador Diocleciano en 305 e a do emperador Rómulo Augústulo en 476.

Nalgunhas culturas, a abdicación do monarca foi vista como un profundo e impactante abandoo do deber real. Como resultado, as abdicaciones modernas xeralmente só se produciron en circunstancias extremas de axitación política ou de violencia, ou no caso de enfermidade grave ou incapacidadre do monarca (caso da abdicación de Filipe V no seu fillo Lois I.

No Reino Unido e nos reinos da Commonwealth de Nacións aínda hoxe vese a abdicación como un feito particularmente grave, debido á crise comsecuencia da abdicación de Eduardo VIII.

Nas últimas décadas, os monarcas dos Países Baixos, Bélxica, Luxemburgo, Camboxa e España abdicaron como resultado da idade avanzada (entre outros motivos). Nos Países Baixos, os tres últimos monarcas Guillermina, Xuliana e Beatriz, abdicaron; nos tres casos, para ceder o trono ao herdeiro antes de tempo.

O 2 de xuño de 2014 o rei Xoán Carlos I de España manifestou a súa disposición a renunciar no seu fillo Filipe. A abdicación fíxose efectiva o 19 de xuño, momento en que se publicou a lei Orgánica 3/2014, de 18 de xuño, que regula a abdicación no Boletín Oficial del Estado,^[3] aprobada polas Cortes Xerais conforme ao disposto na Constitución española.^[4]

Trátase da sétima abdicación dun rei de España^[5] —cuarta de considerarse monarcas que estaban no trono e o fixeron de forma voluntaria—.^[6] A lei Orgánica aprobada polas Cortes foi sancionada polo rei Xoán Carlos I e refrendada polo presidente do Goberno Mariano Rajoy Brey. O acto da sinatura da norma produciuse o 18 de xuño ás 18:00 horas no Salón de Columnas do Palacio Real de Madrid, e a publicación tivo lugar o día 19 ás 00:00 horas, momento en que se fixo efectiva a abdicación e o príncipe de Asturias pasou a ser o novo rei Filipe VI.^[7]

• Abdication na Enciclopedia Británica, ed. 1911. (en inglés)
• Abdication na Catholic Encyclopedia, ed. de 1913. (en inglés)