Lanmérik di Nò

Lanmérik di Nò sa roun sibkontinan di Lanmérik. Li sa antouré pa loséyan Pasifik bò lwès, loséyan Argtik bò nò ké loséyan Atlantik bò lès. Lism di Lanmérik santral ka yannen li ké Lanmérik di Sid. Karayb-ya, réjyon ki tchèkfwè enkli annan Lanmérik di Nò, ka fronmen Gòlf-a di Mègsik.

Limit-ya di sa ki sa nonmen Lanmérik di Nò ka diféré soulon pwen di wè. Pou Organizasyon di sé Nasyonzini, Lanmérik di Nò ka konprann inikman Kannanda, Létazini, Bèrmoud ensi ki Sen Pierre ké Miquelon. Soupannan, Mègsik sa manm di Akò di libéchanj nò anmériken é kouminéman admèt annan sibkontinan.

Léritaj di diféran vag di limigrasyon ki té marké so listwè, Lanmérik di Nò ki ka prézanté dé group étno-kiltirèl ki byen diféransyé :

• Pronmyé annan nò, sa ansanm anglo-sagson, ki konpozé di Kannanda ké Létazini. Nativ di Lanmérik toujou prézan, men annan roun toupiti propòrsyon. Majorité-a di popilasyon-an sa di lorijin éropéyen (san néglijé apòr-ya di limigrasyon résan, Afro-anmériken). Lanng-an ki pi itilizé ka rété annglé, byen ki ka sibzisté roun fòrt minorité frankofonn atè Kannanda, don provens di Kébèk konstitchwé ké 80 % di frankofonn.

• Ségon annan sid, koté majorité-a di popilasyon-an sa métis, ki ka rézilté di mayaj ant kolon èspangnòl ké nativ anmériken. Pa di Nativ anmériken-yan sa bokou pi gran atè Mègsik, ké 6,7 % di popilasyon. Nou pouvé, malgré tou, soulignen prédominans-a dé lanng éropéyen (soutou èspangnòl-a), di krétchenté (protèstan ké katolik), ki an menm tan métisé ké kiltir anmérendjen é afriken, annan roun sèrten mizour.

Asou kontinan-an lanng prensipal-a sa annglé (atè Létazini épi Kannanda), swivi di èspangnòl (atè Létazini é atè Mègsik) ké Fransé (atè Kannanda é minoritèrman atè Létazini). Ròt lanng lokal, ki isou di sivilizasyon nativ anmériken-yan, ka sibzisté fèbman.

Lanmérik di Nò sa dézyenm kontinan ki pli rich di monn apré Léròp an tèrm di richès pa zabitan. An tèrm di richès total, Lanmérik di Nò ka klasé sokò trwézyenm apré Lazi ké Léròp.

Létazini ké Kannanda ka fè pati di péy-ya ki pi dévlopé annan monn-an.

Dispozisyon di rélyèf nò anmériken sa lonjitidinal : réjyon-an ka dékonpozé sokò an rounlo ansanm diféransyé ki ka siksédé yékò di lès an lwès.