Prokontsul

Artikulu hau Erromatar administrazioari buruzkoa da; primate generoari gaitzat duena beste hau da: «Proconsul»

Stephanos proconsularen eskultura, Efes Müzesi-n (Efesoko museoan), Turkian. Erretratua Justiniano enperadorearen garaikoa da, baina gorputzaren eskultura zaharragoa da. Ohikoa zen gorputz bat egin eta ondoren, norbaiten buruaren irudia erantsi.

Prokontsula, erromatar kontsularen delegazio bidez, probintzien administraziorako sortutako erromatar magistratura bat da. Prokontsul batek kontsul baten autoritatea (imperium) zuen, nahiz eta eginkizun hori ez bete, armada bat agintzeko edo probintzia bat gobernatzeko. Kontsul bat izaten zen, inperiuma luzatzen zitzaiona gerra bat amaitu ahal izateko.

Terminoa pro consule ("kontsularen ordez") esapidetik dator, zeinak adierazten baitu magistratu horrek inperiuma mantentzen zuela, legegintzaldi berrian bere gain hartu behar zuen kontsularen ordez. Lehen aldiz K.a. 326. urtean agertu zen, Publio Filonek bere kontsul-agintaritza luzatu zuenean (prorogatio imperii). Prorogatioa ohiko praktika bihurtu zen Inperioa gobernatzeko inperiuma zuten magistratuen eskasiari erantzuteko eta K.a. II. mendearen erditik aurrera, probintzia baten gobernua emateko. K.a. 146. urtearen ondoren, magistratu horiei probintzietako agintea luzatzeko ohiko prozedura bihurtu zen. L. Conelio Silaren ondoren, kontsulek eta pretoreek Erroma hirian egon behar zuten; probintziak, berriz, magistratu ohiek gobernatzen zituzten, prokontsul gisa. Augustok prokontsul bezala agintzen zituen bere probintziak, bere gobernadoreak propretore mailakoak zirelarik, probintzia "senatorialak" antzinako kontsul edo pretoreek prokontsul bezala gobernatzen zituzten bitartean.^[1]

Kontsul baten agintaldia amaitu ondoren, ohikoa zen Erromako Senatuak, denbora batez, probintzia bat gobernatzeko lana ematea. Kasu horretan, prokontsul kargua jasotzen zuen, horrekin, imperiuma eta zegokien probintziaren agintea zuelarik.