José Oliver y Hurtado

José Oliver y Hurtado
Irudi gehiago
elizbarrutiko apezpiku 1875eko abuztuaren 17a - 1886ko irailaren 3a ← Pedro Cirilo Uritz - Antonio Ruiz-Cabal → Elizbarrutia: Iruñea eta Tuterako artxidiozesia
Bizitza
Jaiotza	Málaga, 1827ko uztailaren 28a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	1887ko urriaren 31 (60 urte)
Familia
Haurrideak	ikusi Manuel Oliver y Hurtado (en)
Hezkuntza
Heziketa	Granadako Unibertsitatea Unibertsitate Zentrala
Jarduerak
Jarduerak	apaiz katolikoa, historialaria, liburuzaina eta apezpiku katolikoa
Enplegatzailea(k)	Espainiako Liburutegi Nazionala
Kidetza	Historiaren Errege Akademia Artxibozain, Liburuzain eta Arkeologoen Kidego Fakultatiboa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa

José Oliver y Hurtado (Málaga, 1827-Madril, 1887) historialari, arkeologo eta apaiz katoliko espainiarra izan zen. 1875tik 1886ra Iruñeako apezpikua izan zen. Haurrei doktrina irakasteko euskarazko eskuliburuak prestatzea agindu zuen. Haren ustez haurrek erakusbideak haien ama-hizkuntzan jaso behar zituzten. Gaixotasun bat zela eta, kargua utzi behar izan zuen.

Oliverren ustez haurrek erakusbideak haien ama-hizkuntzan jaso behar zituzten. Horregatik, herri euskaldunetan, katixima euskaraz irakasteko agindua eman zuen, horretarako liburuxka erabilena «y sea más conforme al vascuence que se hable en el país». Esaten zuen haurrek haren berezko hizkuntzan erlijioaren kontzeptuak hobeto ulertuko zituztela. Helburu horrekin, Iruñeko apezpikua izan zen urtetan Garpar Asteteren liburuxkaren hiru edizio egin ziren eta horietatik bi euskaraz egin ziren. Euskarazko itzulpena Damaso Legazek prestatu zuen, Cristauaren Ikasbidea izenburuaz. (Jose Lordaren moldiztegia, 1880).

Guztiak, Viaje arqueológico izan ezik, Manuel Oliver y Hurtado anaiarekin sinatuta:

• Munda Pompeiana, Memoria premiada por voto unánime de la Real Academia de la Historia en el concurso de 1860, Madril, Manuel Galiano, 1861.^[1]
• Viaje arqueológico emprendido en el mes de mayo de 1864 de orden de la Real Academia de la Historia por su individuo de número don José Oliver y Hurtado, [Segunda parte de Munda Pompeyana: dictamen de Aureliano Fernández Guerra y Orbe], Madrid, M. Rivadeneyra, 1864.^[2]
• Iliberi y Granada, El Arte en España, Madril, Rivadeneyra, 1870.^[3]
• Granada y sus monumentos árabes, Málaga, M. Oliver Navarro inprimategia, 1875.^[4]
• De la batalla de Vejer o del lago de la Janda, comúnmente llamada del Guadalete, Granada, 1879 [16 orriko liburuxka].

• (Gaztelaniaz):Historiaren Errege Akademiaren webguneko biografia.
• (Gaztelaniaz):Jose Goñi Gaztambideren artikulua Príncipe de Viana aldizkarian, ISSN 0032-8472, 36.urte, 138-139 zk., 1975, 253-366 or.