Vitruvije
Marcus Vitruvius Pollio (rođen oko 80.-70. p. n. e., umro oko 15. p. n. e. ) bio je rimski pisac, arhitekta i vojni inženjer. On je prvi poznati teoretičar arhitekture. Postaje relevantan tek u doba od renesanse pa do 19. vijeka Njegovo najpoznatije djelo 10 knjiga o arhitekturi (De architectura libri decem) nije originalno djelo već je sinteza brojnih ranijih autora. U djelu spominje grčke teoretičare čiji radovi nisu sačuvani, oni su mu uzori i autoriteti. Izrazito je konzervativan. Prenošenjem grčkih izraza u latinske nastaje jezička zbrka.
Vrlo malo je poznato iz njegovog života, osim onoga što se može zaključiti iz njegovog pisanja u traktatu. Iako Vitruvije nigdje ne identifikuje imperatora za kojeg je radio, mnogi smatraju da je riječ o Oktavijanu Augustu i da je traktat pisan oko 27. godine. Pošto Vitruvije u traktatu sebe opisuje kao starog čovjeka, neki autori su zaključili da je vrlo vjerovatno da je bio aktivan u vrijeme Julija Cezara. Vitruvije također kaže da je radio na gradnji bazilike u Fanomu (današnji Fano).
Traktat „O arhitekturi“, bazira se na njegovom ličnom iskustvu, ali i teoriji poznatih grčkih arhitekata, npr. na Hermogenu. Raspravlja o skoro svakom aspektu arhitekture, a podijeljen je u deset poglavlja: planiranje grada, građevinski materijali, izgradnja hramova i upotreba grčkih redova, civilno građevinarstvo (pozorišta, banje), privatne građevine, dekoracija poda i zidova, hidraulika i civilne i vojne mašine.
Vitruvijeva djela
[uredi | uredi izvor]Svaka od knjiga sastoji se od predgovora i teksta uz crteže.
- Uvod - školovanje arhitekata, podjela arhitekata, osnivanje gradova
- Građevinski materijali + konstrukcija zidova
- Tipovi vrste hramova - posebno jonski
- Nastanak jonskog i korintskog hrama, uvodi temu značenja (forme)
- Javne zgrade - forum, bazilika, pozorište...
- Privatna stambena arhitektura - prostori rimske kuće, grčka kuća
- Završni radovi
- Voda i vodovod - aquaeducti
- Gradnja sunčanih satova
- O građevinskoj i vojnoj mehanizaciji
Prevodi Vitruvijevog djela na bosanski, srpski ili hrvatski jezik
[uredi | uredi izvor]Vitruvijevo djelo Deset knjiga o arhitekturi prvi put je prevedeno na srpski 1951. godine. Prevodilac je bio Matija Lopac, a izdavač "Svjetlost" iz Sarajeva. Isti izdavač je objavio djelo i 1990. godine. Beogradski izdavač „Građevinska knjiga“ objavio je, u prevodu Renate Jadrešin-Milić, tri izdanja: 2000, 2003, i 2006., a beogradski Zavod za izdavanje udžbenika, u prevodu Zoje Bojić, svoje izdanje 2009. godine.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Vitruvius/home.html (sa tekstovima na latinskom i engleskom)
- http://www.palladiancenter.org/predecessors.html Arhivirano 17. 12. 2018. na Wayback Machine
- https://web.archive.org/web/20120121172933/http://en.history-of-physics.com/antike/griechenland_hodometer.htm
- http://architectura.cesr.univ-tours.fr/Traite/Auteur/Vitruve.asp?param= Arhivirano 18. 3. 2011. na Wayback Machine
- http://www.uh.edu/engines/epi580.htm
