Goprsoudard
| Iskevrennad eus | brezelour  |
|---|---|
| Rann eus | aozadur goprsoudard |
| Anvet diwar | military pay |
| Tachenn vicherel | brezel |
| Stumm gourel an dikedenn | mercenário, платеник, najemnik |
| Category for eponymous categories | Q59522212 |
Ur goprsoudard zo ur soudard paeet evit brezeliñ pe en em gannañ en un arme ha n'eo ket hini e vro. Paeet e vez gant arc'hant pe ur gounid all bennak (douaroù, profoù, ur c'heodedourelezh).
Istor
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]En Henamzer
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ar faraon Ramses II a implije goprsoudarded evit e vrezelioù.
Er Grennamzer hag en Azginivelezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Er Grennamzer e oa kalz soudarded gopret gant ar briñsed evit brezelekaat evito. Gérard d'Athée a oa ur goprsoudard gall eus an XIIvet kantved hag a oa e servij roue Bro-Saoz e Bro-Gembre ha Bro-Normandi. Graet e oa da High Sheriff gant ar roue saoz evit e drugarekaat.
E-pad Emgann an Alre, d'an 29 a viz Gwengolo 1364, e oa meur a vagad meur bep tu.
Er XIVvet kantved e oa Beltram Gwesklin goprsoudard evit roue Bro-C'hall Charlez V. Eñ hag e vagad en em ganne evit gwizien pe gevredidi ar roue gall (Aovergn, Kastilha...) pe a-enep gwizien roue Bro-Saoz (Gwienna, Normandi...), hag e Breizh zoken, e vro orin. Graet e oa da gonestabl Bro-C'hall gant ar roue gall ha roet e oa dezhañ douaroù hag arc'hant. Charlez V a c'hopre soudarded all evel ar c'hembreat Owain Lawgoch da vrezeliñ a-enep ar Saozon e Normandi, Kastilha pe c'hoazh Poatev.
Da vare an Azginivelezh e oa condottieri o vrezeliñ evit rouantelezhioù Italia, evel Giovanni dalle Bande Nere ha John Hawkwood. Ar c'hoprsoudarded suis a oa brudet ivez.
En amzer a-vremañ
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Da vare ar brezel yen e klaske ar stadoù brasaat o c'hrog war ar broioù all, hep digeriñ brezel avat. Ar c'hopradouriezh a oa talvoudus evit emellout e aferioù diabarzh ar vro. N'eo ket bet anavezet gant Kenemglevioù Geneva ar c'hoprsoudarded evel soudarded reizhwiriek a dle bezañ gwarezet hervez lezennoù etrebroadel ar brezel.
Kalz goprsoudarded a zo bet en Afrika, ha dreist pep tra e Republik Demokratel Kongo, er Reter-Nesañ hag en Amerika ar Su. Brudet eo ar goprsoudard gall Bob Denard hag e vandennad da vezañ bet oberiant e kalz broioù bet trevadennoù Bro-C'hall alies : ar Gomorez, Aod-an-Olifant, korn-bro ar Biafra, Benin hag all.
Goprsoudard Afrika ar Su a zo brudet evit bezañ strolladoù stourm dammheñvel diouzh reoù armeoù ofisiel (dafar, kadoniezhoù...)[1],[2].
Ar c'hoprsoudarded a vremañ a vez gopret alies dre kevredigezhioù milourel prevez. At stadunanat Academi, bet anvet Blackwater araok, zo e-touez ar re brudetañ, ar strollad Wagner rusian ivez.
En holl brezelioù e vez implijet goprsoudarded, evel e Brezel Libia 2011, Brezel "diabarzh" Siria... Evit taolioù-Stad ivez : d'an 3 ha 4 a viz Mae 2020 e Venezuela e klask ur strollad tud armet, anezho Venezuelaiz divroet ha goprsoudarded stadunanat dilestrañ war aod La Guaira da ziskar renad Nicolás Maduro. Harzet int gant arme Venezuela avat.
Er sevenadur hag er sport
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Dre astenn-ster hiziv e reer goprsoudarded eus sportourien zo hag a c'hoari evit ur vro pe ur c'hlub evit arc'hant.
Penn ar goprsoudard a gaver e kalz romantoù, filmoù ha c'hoarioù video.
- Levrioù
- Les Mercenaires (titl kentañ « Du sang sur les collines »), Les Chimères noires, Les Centurions au Katanga gant Jean Lartéguy (bloavezhioù 1960)
- The Dogs of War (1974) gant Frederick Forsyth
- The Black Company, heuliad romantoù dark fantasy gant Glen Cook
- Par le fer gant Mercedes Lackey
- Berserk (manga) gant Kentaro Miura
- Filmoù
- Ar seizh samourai gant Akira Kurosawa, 1954
- The Magnificent Seven, azasaat an hini kent gant John Sturges, 1960
- El mercenario gant Sergio Corbucci, 1968
- Dark of the Sun gant Jack Cardiff, 1968 (goprsoudarded e Kongo)
- The Wild Geese gant Andrew V. McLaglen, 1978
- Flesh and Blood, gant Paul Verhoeven, 1985
- Il mestiere delle armi gant Ermanno Olmi, 2002 (un istor en Italia e deroù ar XVIvet kantved)
- The Expendables gant Sylvester Stallone, 2010
- Mister Bob gant Thomas Vincent, 2011, un telefilm diwar-benn Bob Denard
- Elysium gant Neill Blomkamp, 2013, ur film skiant-faltazi stadunanat
- Mercenaire, gant Sacha Wolff, 2016, diwar-benn ar sport
- C'hoarioù video
- Battlefield: Bad Company war Xbox 360 et PS3
- an heuliad Resident Evil, war an holl letrinoù
- Far Cry 2 : Xbox 360, PS3, PC
- Kanaouennoù ha barzhonegoù
- Le Mercenaire, cheñchet e Le Volontaire, kan hengounel an arme gall,
- Le Loup de guerre, kanaouenn gant Jean-Pax Méfret,
- Les Reîtres, chanson barbare, barzhoneg gant Victor Hugo e La Légende des siècles,
- Les Mercenaires, kanaouenn gant Jean Ferrat.
Gwelet ivez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Notennooù ha daveennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ "According to those who have hired or worked alongside them, they are highly professional, skilled and battle-hardened by the South African border wars, in which they often fought alongside black comrades".
- ↑ https://www.theguardian.com/world/2015/apr/14/south-africas-ageing-white-mercenaries-who-helped-turn-tide-on-boko-haram
