Xem mã nguồn của Sri Lanka

Bạn không được quyền sửa đổi trang này, vì lý do sau:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪Hasley‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Start of block: 16:21, ngày 18 tháng 12 năm 2022
Expiry of block: 16:21, ngày 18 tháng 12 năm 2025

Your current IP address is 62.210.185.4. The blocked range is 62.210.0.0/16.

Xin hãy cung cấp tất cả các thông tin trên vào thư yêu cầu của bạn. Nếu bạn bị cấm do sự nhầm lẫn, bạn có thể xem thêm thông tin và hướng dẫn tại quy định toàn cục Không cho phép các proxy mở.

Để thảo luận về vụ cấm này, xin vui lòng yêu cầu kiểm tra lại tại Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Bạn vẫn có thể xem và chép xuống mã nguồn của trang này:

{{Thông tin quốc gia |
 Tên bản địa 1 = {{small|{{nobold|{{native name|si|ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජය|italics=off}}}}<br/>''Srī Lankā Prajātāntrika Samājavādī Janarajaya''<br/>{{nobold|{{native name|ta|இலங்கை ஜனநாயக சோசலிச குடியரசு|italics=off}}}}}}<br/>''Ilaṅkai jaṉanāyaka sosalisa Kudi Arasu'' |
 Tên chính = {{nowrap|Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa}} {{nowrap|Dân chủ Sri Lanka}} |
 Tên ngắn = Sri Lanka |
 Lá cờ = Flag of Sri Lanka.svg |
 Huy hiệu = Coat of arms of Sri Lanka.svg| 
 Khẩu hiệu = không có |
 Bản đồ = Sri Lanka (orthographic projection).svg |
 Quốc ca = "[[Sri Lanka Matha]]"<br />{{small|''Người mẹ Sri Lanka''}}<br />[[Tập tin:Sri Lankan national anthem, performed by the United States Navy Band.oga|center]] |
 Ngôn ngữ chính thức = [[tiếng Sinhala]] và [[tiếng Tamil]] |
 Thủ đô = {{nowrap|[[Sri Jayawardenepura Kotte]]<br />{{small|(lập pháp)}}}}<br />{{nowrap|[[Colombo]] {{small|(hành pháp và tư pháp)}}}} |
 Tọa độ thủ đô = {{Coord|6|56|N|79|52|E|type:city}} |
 Thành phố lớn nhất = [[Colombo]] |
 Loại chính phủ = [[Tổng thống chế|Cộng hòa bán tổng thống]] |
 Chức vụ 1 = [[Tổng thống Sri Lanka|Tổng thống]] |
 Viên chức 1 = [[:si:අනුර කුමාර දිසානායක|Anura Kumara Dissanayake]] (අනුර කුමාර දිසානායක)|
 Chức vụ 2= [[Thủ tướng Sri Lanka|Thủ tướng]] |
 Viên chức 2= vacant |
 Dân tộc = Năm 2012<ref name="CIATONGA">{{chú thích web|url= https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ce.html|title= South Asia::SRI LANKA|publisher= CIA The World Factbook|ngày truy cập= 2017-09-17|archive-date= 2018-12-24|archive-url= https://web.archive.org/web/20181224211303/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ce.html|url-status= dead}}</ref>: {{nowrap|74,9% [[người Sinhala]]<br/>11,2% người Tamil Sri Lanka<br/>9,2% người Moor Sri Lankan <br/>4,2% người Tamil Ấn Độ<br/>0,5% khác}} |
 Tôn giáo = {{ublist |item_style=white-space:nowrap; |70,2% [[Phật giáo]] |12,6% [[Ấn Độ giáo]] |9,7% [[Hồi giáo]] |7,4% [[Cơ Đốc giáo]] |0,1% khác/không<ref name="CPH2011_2">{{chú thích web |url=http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/Pages/Activities/Reports/cph2011Pub/pop43.pdf |title=Sri Lanka Census of Population and Housing, 2011 – Population by Religion |publisher=Department of Census and Statistics, Sri Lanka |date=ngày 20 tháng 4 năm 2012 |ngày truy cập=2017-09-17 |archive-date=2013-01-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130124033657/http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/Pages/Activities/Reports/cph2011Pub/pop43.pdf |url-status=dead }}</ref> }} |
 Diện tích = 65.610 |
 Đứng hàng diện tích = 120 |
 Độ lớn diện tích = 1 E10 |
 Phần nước = 4,4 |
 Dân số ước lượng = 21,362,986<ref>{{Chú thích web |url=http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/VitalStatistics/MidYearPopulation/Mid-year%20population%20by%20age%20group.pdf |ngày truy cập=2017-09-17 |tựa đề=Department of Census and Statistics Sri Lanka |archive-date=2017-11-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171117022357/http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/VitalStatistics/MidYearPopulation/Mid-year%20population%20by%20age%20group.pdf |url-status=dead }}</ref>
|population_census = 20,277,597<ref name="popsl">{{chú thích web |url=http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/Pages/sm/CPH%202011_R1.pdf | archive-url=https://web.archive.org/web/20131206021926/http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/Pages/sm/CPH%202011_R1.pdf| format=PDF |title=Census of Population and Housing 2011 Enumeration Stage February – March 2012 |work=Department of Census and Statistics – Sri Lanka |access-date =ngày 15 tháng 7 năm 2014|archive-date=ngày 6 tháng 12 năm 2013 }}</ref> |
 Năm ước lượng dân số = 2018 |
 Đứng hàng dân số ước lượng = 58 |
 Dân số = |
 Năm thống kê dân số = |
 Mật độ dân số = 309 |
 Đứng hàng mật độ dân số = 40 |
 Thành thị = |
 Nông thôn = |
 Năm tính GDP PPP = 2017 |
 GDP PPP = 278,415 tỉ USD<ref name="imfsl">{{chú thích web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?sy=2015&ey=2022&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=58&pr1.y=8&c=512%2C672%2C914%2C946%2C612%2C137%2C614%2C546%2C311%2C962%2C213%2C674%2C911%2C676%2C193%2C548%2C122%2C556%2C912%2C678%2C313%2C181%2C419%2C867%2C513%2C682%2C316%2C684%2C913%2C273%2C124%2C868%2C339%2C921%2C638%2C948%2C514%2C943%2C218%2C686%2C963%2C688%2C616%2C518%2C223%2C728%2C516%2C836%2C918%2C558%2C748%2C138%2C618%2C196%2C624%2C278%2C522%2C692%2C622%2C694%2C156%2C142%2C626%2C449%2C628%2C564%2C228%2C565%2C924%2C283%2C233%2C853%2C632%2C288%2C636%2C293%2C634%2C566%2C238%2C964%2C662%2C182%2C960%2C359%2C423%2C453%2C935%2C968%2C128%2C922%2C611%2C714%2C321%2C862%2C243%2C135%2C248%2C716%2C469%2C456%2C253%2C722%2C642%2C942%2C643%2C718%2C939%2C724%2C644%2C576%2C819%2C936%2C172%2C961%2C132%2C813%2C646%2C199%2C648%2C733%2C915%2C184%2C134%2C524%2C652%2C361%2C174%2C362%2C328%2C364%2C258%2C732%2C656%2C366%2C654%2C734%2C336%2C144%2C263%2C146%2C268%2C463%2C532%2C528%2C944%2C923%2C176%2C738%2C534%2C578%2C536%2C537%2C429%2C742%2C433%2C866%2C178%2C369%2C436%2C744%2C136%2C186%2C343%2C925%2C158%2C869%2C439%2C746%2C916%2C926%2C664%2C466%2C826%2C112%2C542%2C111%2C967%2C298%2C443%2C927%2C917%2C846%2C544%2C299%2C941%2C582%2C446%2C474%2C666%2C754%2C668%2C698&s=NGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|title=World Economic Outlook Database, October 2016 |work=[[International Monetary Fund]] |access-date =ngày 20 tháng 5 năm 2017}}</ref> |
 Xếp hạng GDP PPP = |
 GDP PPP bình quân đầu người = 13.012 USD <ref name="imfsl"/> |
 Xếp hạng GDP PPP bình quân đầu người = | 
 Năm tính GDP danh nghĩa = 2017 |
 GDP danh nghĩa = 84,023 tỉ USD<ref name="imfsl"/> |
 Xếp hạng GDP danh nghĩa = |
 GDP danh nghĩa bình quân đầu người = 3.927 USD<ref name="imfsl"/> |
 Xếp hạng GDP danh nghĩa bình quân đầu người = |
 Gini = 36,4 <ref name="wb-gini">{{chú thích web |url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ |title=Gini Index |publisher=World Bank |access-date =ngày 2 tháng 3 năm 2011}}</ref> |
 Xếp hạng Gini = |
 Năm Gini = 2010 |
 Loại Gini = trung bình |
 Năm tính HDI = 2016 |
 HDI = 0,766<ref name="HDI">{{chú thích web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2016_statistical_annex.pdf|title=2016 Human Development Report Statistical Annex |date=2016 |access-date =ngày 12 tháng 8 năm 2016 |publisher=United Nations Development Programme|page=211}}</ref> |
 Đứng hàng HDI = 73 |
 Cấp HDI = cao |
 Loại chủ quyền = Độc lập từ [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Anh]] |
 Sự kiện 1 = Quốc gia tự trị |
 Ngày 1 = 4 tháng 2 năm 1948 |
 Sự kiện 2 = Cộng hoà |
 Ngày 2 = 22 tháng 5 năm 1972 |
 Sự kiện 3 = Hiến pháp hiện hành |
 Ngày 3 = 7 tháng 9 năm 1978 |
 Đơn vị tiền tệ = [[Rupee Sri Lanka]] |
 Dấu đơn vị tiền tệ = |
 Mã đơn vị tiền tệ = LKR |
 Múi giờ = |
 UTC = +5:30 |
 Múi giờ DST =|
 UTC DST =|
 Tên vùng Internet = [[.lk]] |
 Mã điện thoại = +94 |
 Lái xe bên = trái |
 Ghi chú = 
}}

'''Sri Lanka''' (phiên âm: "Xri Lan-ca", [[Tiếng Sinhala]]: ශ්‍රී ලංකා, [[tiếng Tamil]]: இலங்கை), tên chính thức '''Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Dân chủ Sri Lanka''' là một [[đảo quốc]] với đa số dân theo [[Phật giáo]] ở [[Nam Á]], nằm cách khoảng 53 [[km]] ngoài khơi bờ biển bang Tamil Nadu phía nam [[Ấn Độ]]. Quốc gia này thường được gọi là ''"Hòn ngọc Ấn Độ Dương"''. Dân số Sri Lanka rơi vào khoảng 20 triệu người.

Là một quốc gia nằm trên đường nối hàng hải chiến lược giữa [[Tây Nam Á|Tây Á]] và [[Đông Nam Á]], Sri Lanka từng là trung tâm tôn giáo và văn hóa Phật giáo thời cổ. Một số người dân nước này theo [[Ấn Độ giáo|Hindu]] giáo, [[Thiên Chúa giáo]], [[Hồi giáo]] và các tôn giáo thổ dân khác. [[Người Sinhala]] chiếm đa số (74,8%), ngoài ra còn có các cộng đồng người [[người Tamil]], [[người Moor Sri Lanka|người Moor]], [[người Burgher|Burgher]] và người thổ dân khác. Nổi tiếng về sản xuất và xuất khẩu [[chè]], [[cà phê]], [[cao su]] và [[dừa]], cũng có một nền kinh tế công nghiệp hiện đại và đang phát triển. Vẻ đẹp tự nhiên của những cánh rừng [[nhiệt đới]] Sri Lanka, các bãi biển và phong cảnh cũng như sự giàu có về các di sản văn hóa biến nước này thành điểm đến nổi tiếng với du khách thế giới.

Sau hơn một ngàn năm dưới quyền cai trị của các vương quốc độc lập và từng bị sáp nhập vào Đế chế Chola, Sri Lanka bị [[Bồ Đào Nha]] và [[Hà Lan]] chiếm làm thuộc địa trước khi bị chuyển qua tay [[Đế quốc Anh|Đế chế Anh]].Trong [[Chiến tranh thế giới thứ hai]] nước này là một căn cứ chiến đấu quan trọng chống lại [[Nhật Bản]]. Một phong trào chính trị đòi độc lập đã xuất hiện trong nước vào đầu [[thế kỷ XX]], cuối cùng Sri Lanka được trao trả độc lập năm 1948. Dù đã có một giai đoạn dân chủ ổn định và phát triển kinh tế, nước này đã bị tàn phá bởi cuộc [[nội chiến]] đẫm máu giữa [[người Sinhala]] nắm chính phủ và lực lượng ly khai của người Tamil do [[Những con Hổ giải phóng Tamil|LTTE]] lãnh đạo, lực lượng này yêu cầu thành lập một nhà nước Tamil độc lập ở phía đông bắc Sri Lanka. Những trận [[sóng thần]] do vụ [[động đất và sóng thần Ấn Độ Dương 2004|động đất Ấn Độ Dương 2004]] gây ra đã tàn phá các vùng phía nam và đông bắc nước này, khiến nhiều người thiệt mạng và rất nhiều người khác phải di chuyển nhà cửa.

== Tên gọi ==
{{main|Tên gọi Sri Lanka}}
Sri Lanka là một thuộc địa hoàng gia do người Anh cai trị từ năm 1815, tên chính thức là "Ceylon", [[tiếng Trung Quốc]] phiên âm thành "Xī lán" (錫蘭 - Tích Lan). Tên tiếng Anh này có nguồn gốc từ tiếng Bồ Đào Nha "Ceilão". Từ năm 1972 thì Trung Quốc và Đài Loan gọi Sri Lanka bằng tên mới 斯里蘭卡 (Sīlǐlánkǎ) được lấy từ tiếng Anh Sri Lanka, phiên âm Hán Việt của 斯里蘭卡 là Tư Lý Lan Tạp.<ref>{{Chú thích web|url=https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%96%AF%E9%87%8C%E8%98%AD%E5%8D%A1|tiêu đề=Sri Lanka (tiếng Trung 斯里蘭卡)|ngày truy cập=ngày 08 tháng 12 năm 2017|website=https://zh.wikipedia.org}}</ref>

Năm 1972, [[tên gọi|tên]] chính thức của đất nước được đổi thành "[[Cộng hòa]] Sri Lanka [[Tự do]], [[Chủ quyền]] và [[Độc lập]] " (ශ්‍රී ලංකා ''śrī lankā'' trong [[tiếng Sinhala]] (trong khi chính hòn đảo này tự gọi mình là ලංකාව ''lankāva''), இலங்கை ''ilaṅkai'' trong [[tiếng Tamil]]). Năm 1978 nó được đổi thành "Cộng hòa Sri Lanka [[hệ thống xã hội chủ nghĩa|xã hội chủ nghĩa]] [[dân chủ]]". Trước năm 1972, Sri Lanka được gọi bằng nhiều cái tên khác nhau: các nhà địa lý học Hy Lạp cổ đại gọi nó là ''Taprobane'', người [[Ả rập]] gọi là ''Serendib'', ''Ceilão'' là tên chính thức do người Bồ Đào Nha đặt khi họ tới hòn đảo này, nhưng có lẽ tên nổi tiếng nhất là ''Ceylon''. "Sri Lanka" (nguyên gốc từ [[tiếng Phạn]]) được dịch thành "Lanka đáng kính", "śrī" nghĩa là "đáng kính trọng" và "laṃkā" là tên cổ của hòn đảo đã được kiểm chứng trong cuốn [[Mahabharata]] và sử thi [[Ramayana]].

== Lịch sử ==
{{chính|Lịch sử Sri Lanka}}
Những khu định cư của loài người từ [[thời đại đồ đá cũ|thời kỳ đồ đá cũ]] đã được phát hiện tại các điểm khai quật trong nhiều hang động tại vùng đồng bằng phía tây và phía tây nam vùng Đồi Trung tâm. Các [[nhân chủng học|nhà nhân loại học]] tin rằng một số kiểu nghi thức mai táng và những đồ trang trí cho thấy những sự tương đồng giữa những cư dân đầu tiên trên hòn đảo này và những cư dân sống tại [[nam Ấn Độ]]. Một trong những đoạn văn bản đầu tiên đề cập tới hòn đảo này đã được tìm thấy trong sử thi [[Ramayana]] của Ấn Độ, trong đó miêu tả hoàng đế [[Ravana]] là vua của vương quốc hùng mạnh ''[[Lanka]]''. Những đoạn văn quan trọng khác đề cập tới lịch sử đất nước cũng được tìm thấy trong các cuốn biên niên sử [[Mahavansa]] và [[Dipavamsa]].

Những cư dân đầu tiên trên hòn đảo Sri Lanka ngày nay có thể là tổ tiên của người [[Wanniyala-Aetto]], cũng được gọi là ''Veddahs'' với dân số khoảng 3.000 người. Phân tích ngữ âm cho thấy có sự tương quan giữa [[tiếng Sinhala]] và các ngôn ngữ [[Sindh]] và [[Gujarat]], dù đa số các nhà sử học tin rằng cộng đồng Sinhala đã xuất hiện sau sự đồng hóa nhiều nhóm dân tộc khác. [[Người Dravidia]] có thể đã bắt đầu di cư tới hòn đảo này từ thời tiền sử. Một số điểm khảo cổ học đáng chú ý, gồm cả tàn tích [[Sigiriya]], được gọi là "Pháo đài trên bầu trời", và các công trình công cộng lớn có từ thời cổ đại. Trong số những công trình công cộng đó có những "bể nước" hay [[hồ chứa (nước)|hồ chứa]] nước lớn, đóng vai trò quan trọng trong việc tích trữ nước cho mùa khô, và các hệ thống [[cống dẫn nước]] tinh vi, với độ nghiêng được xác định chỉ là một inch trên mỗi dặm. Sri Lanka cổ đại cũng là một trong những đất nước đầu tiên trên thế giới đã thành lập một bệnh viện chuyên môn tại [[Mihintale]] từ thế kỷ thứ IV trước Công Nguyên. Sri Lanka cổ đại cũng là nhà xuất khẩu [[chi Quế|quế]] hàng đầu thế giới, quế đã được xuất khẩu sang [[Ai Cập]] ngay từ năm 1.400 trước Công Nguyên. Sri Lanka cũng là nước [[Châu Á]] đầu tiên có vua cai trị là nữ giới, [[Nữ hoàng Anula]] ([[47 TCN|47]]–[[42 TCN]]).

Sri Lanka cổ đại nằm dưới quyền quản lý của nhiều tiểu quốc, chia thành nhiều vùng khác nhau. Hòn đảo này thỉnh thoảng cũng phải chống trả các cuộc xâm lược từ phía các vương triều Nam Ấn và nhiều phần của nó cũng phải trải qua các giai đoạn cai trị của [[chola|triều đại Chola]], [[triều đại Pandya]], [[triều đại Chera]] và [[triều đại Pallava]]. Sri Lanka cũng từng bị các vương quốc [[Kalinga (Ấn Độ)|Kalinga]] ([[Orissa]] hiện đại) và các vương quốc từ [[Bán đảo Mã Lai|Bán đảo Malay]] xâm chiếm. [[Phật giáo]] từ Ấn Độ được [[Tỉ-khâu|Tỳ kheo]] [[Ma-hi-đà|Mahinda]], con trai của hoàng đế [[Maurya]] [[A-dục vương|Ashoka]], đưa tới đây từ [[thế kỷ thứ III TCN]]. Phái đoàn của Mahinda đã chiếm được lòng tin của vua Singhalese là [[Devanampiyatissa]] xứ [[Mihintale]], vị vua quyết định theo [[tôn giáo]] mới và truyền bá nó trong khắp dân cư Sinhala. Các vương quốc [[Phật giáo]] tại Sri Lanka xây dựng một số lượng lớn các trường Phật học và đền chùa, và hỗ trợ việc truyền bá đạo Phật vào vùng [[Đông Nam Á]].

Sri Lanka luôn là một cảng biển và đầu mối thương mại quan trọng của thế giới cổ đại, và các tàu buôn từ [[Trung Đông]], [[Iran|Ba Tư]], [[Myanmar]], [[Thái Lan]], [[Malaysia]], [[Indonesia]] cũng như các vùng khác ở [[Đông Nam Á]] ngày càng lui tới đây đông hơn. Các nhà thám hiểm [[Châu Âu]] đầu tiên tới vùng Đông Nam Á đã biết tới hòn đảo này và nhiều thương gia Ả rập cũng như Malaysia đã định cư ở nơi đây. Một sứ đoàn thực dân [[Bồ Đào Nha]] tới đây năm 1505. Ở thời điểm ấy, hòn đảo gồm ba vương quốc, là Yarlpanam (Anh hóa [[Jaffna]]) ở phía bắc, [[Kandy]] ở vùng Đồi Trung tâm và [[Sri Jayawardenepura Kotte|Kotte]] ở bờ biển phía tây. Người [[Công ty Đông Ấn Hà Lan|Hà Lan]] đã tới đây vào thế kỷ XVII. Dù phần lớn Sri Lanka bị các cường quốc châu Âu xâm chiếm làm thuộc địa, vùng phía trong, vùng đồi núi, với thủ đô là [[Kandy]] vẫn giữ được độc lập. [[Công ty Đông Ấn Anh]] đã hoàn thành việc xâm chiếm hòn đảo vào năm 1796, tuyên bố Sri Lanka là một [[thuộc địa hoàng gia]] năm 1802, dù Sri Lanka không được kết nối chính thức với [[Ấn Độ thuộc Anh]]. Sự sụp đổ của vương quốc [[Kandy]] năm 1815 làm toàn bộ hòn đảo bị Đế quốc Anh đô hộ.

Thực dân châu Âu đã thiết lập hàng loạt các đồn điền [[chè]], [[chi Quế|quế]], [[cao su]], [[Đường (chất)|đường]], [[cà phê]] và [[chàm]]. Người Anh cũng mang tới một lượng lớn [[nhân công hợp đồng|công nhân hợp đồng]] từ [[Tamil Nadu]] để làm việc tại các đồn điền đó. Thành phố [[Colombo]] được dựng lên làm trung tâm hành chính, và [[người Anh]] lập ra các trường học, đại học, đường sá và nhà thờ hiện đại, áp đặt nền giáo dục và văn hóa châu Âu lên người bản xứ. Sự bất bình ngày càng tăng về việc hạn chế [[nhân quyền]], đối xử bất bình đẳng và lạm dụng người dân bản xứ của chính quyền thuộc địa khiến [[Cuộc đấu tranh giành độc lập tại Sri Lanka|cuộc đấu tranh giành độc lập]] bắt đầu diễn ra từ thập kỷ 1930, khi [[Liên đoàn Tuổi trẻ]] phản đối "Bản ghi nhớ của các vị bộ trưởng," theo đó đòi hỏi chính quyền thuộc địa phải tăng quyền lực cho hội đồng bộ trường mà không trao cho nhân dân quyền đại diện cũng như các quyền tự do cá nhân. Trong [[Chiến tranh thế giới thứ hai]], hòn đảo này trở thành một căn cứ quân sự quan trọng của [[Khối Đồng Minh thời Chiến tranh thế giới thứ hai|Đồng Minh]]. Một phần quan trọng của hạm đội [[Anh]], [[Hoa Kỳ|Mỹ]] đã được triển khai tại đây, và hàng chục nghìn binh sĩ đã tham chiến chống [[Nhật Bản]] tại vùng Đông Nam Á.

Sau chiến tranh, áp lực của dân chúng đòi quyền độc lập ngày càng tăng. Ngày [[4 tháng 2]] năm [[1948]] nước này giành được độc lập với tên gọi Thịnh vượng chung Ceylon. [[Don Stephen Senanayake]] trở thành [[Thủ tướng Sri Lanka|Thủ tướng]] đầu tiên của Sri Lanka. Năm 1972, nước này trở thành một nước [[cộng hòa bên trong Khối thịnh vượng chung]], và đổi tên thành Sri Lanka. Ngày [[21 tháng 7]] năm [[1960]] [[Sirimavo Bandaranaike]] trở thành người phụ nữ đầu tiên [[lãnh đạo chính phủ]] thời hậu thuộc địa tại [[Châu Á]] khi bà chính thức nhận chức thủ tướng. Trong thập kỷ 1970, những cuộc xung đột chính trị nổ ra giữa các cộng đồng Sinhala và Tamil. Cộng đồng Tamil chỉ trích sự phân biệt đối xử và việc tước quyền chính trị ngày càng tăng và đòi hỏi nhiều quyền tự trị cho vùng mình. Trong thập kỷ 1980, hòa bình và sự ổn định từ lâu trên hòn đảo đã bị tan vỡ khi phong trào ly khai Tamil do lực lượng [[Những con hổ giải phóng Tamil]] (LTTE), dẫn đầu yêu cầu thành lập một nhà nước [[Ílam|Ealam]] độc lập tại đông bắc Sri Lanka. Một thỏa thuận hòa bình năm 1986 do Ấn Độ trung gian đã tan vỡ năm 1988 khi binh lính gìn giữ hòa bình Ấn Độ đụng độ quân sự trực tiếp với [[Những con Hổ giải phóng Tamil|LTTE]] trong khi đang nỗ lực giải giáp. Những người quốc gia Sri Lanka yêu cầu rút quân Ấn Độ, và tới năm 2000, 50.000 người đã thiệt mạng trong các trận chiến giữa [[Quân đội Sri Lanka]] và [[Những con Hổ giải phóng Tamil|LTTE]], đang nắm quyền kiểm soát nhiều vùng phía đông bắc. Một cuộc ngừng bắn tạm thời đã tái lập hòa bình cho hòn đảo khi chính phủ và LTTE bắt đầu cuộc đàm phán ngoại giao với sự trung gian của [[Na Uy]]. Trận [[động đất và sóng thần Ấn Độ Dương 2004|động đất Ấn Độ Dương 2004]] đã gây ra những cơn sóng thần mạnh tàn phá bờ biển phía nam và phía đông nước này, giết chết và buộc gần 40.000 người dân phải chuyển chỗ ở.

== Địa lý và khí hậu ==
{{chính|Địa lý Sri Lanka}}
[[Tập tin:Topography Sri Lanka.jpg|nhỏ|trái|150px|Bản đồ địa hình Sri Lanka.]]
Hòn đảo Sri Lanka nằm ở [[Ấn Độ Dương]], phía tây nam [[Vịnh Bengal]] và phía đông nam [[Biển Ả rập]].[[Vịnh Mannar]] và [[Eo biển Palk]] ngăn cách đảo này với [[tiểu lục địa Ấn Độ]]. Theo [[thần thoại Hindu]], thần [[Rama]] đã cho đắp một cây cầu nối hải đảo với lục địa Ấn Độ, mệnh danh là "cầu của Rama" hoặc "cầu của Adam". Công trình huyền thoại này nay một dải đá vôi và bãi cát ngầm chỉ nhô lên khi [[thủy triều]] xuống. Theo những văn bản ghi chép tại những ngôi đền, con [[đường nổi]] thiên nhiên này trước kia đã tồn tại, nhưng đã bị một cơn bão mạnh (có thể là một cơn [[lốc xoáy]]) năm 1480 phá huỷ. [[Chiều rộng]] của Eo biển Palk khá nhỏ nền từ bờ biển Sri Lanka có thể quan sát thấy điểm xa nhất gần thị trấn [[Rameswaram]] của Ấn Độ. Hòn đảo với hình dạng viên [[ngọc trai]] này chủ yếu gồm các đồng bằng phẳng, núi non chỉ có ở phần trung nam. Núi [[Sri Pada]] với điểm cao nhất là [[Pidurutalagala]] (cũng được gọi là Mt Pedro), cao 2.524 [[mét]] (8.281 [[foot|ft]]). [[Mahaweli ganga]] (sông Mahaweli) và các con sông chính khác là nguồn cung cấp nước ngọt.

Khí hậu Sri Lanka có thể coi là nhiệt đới và khá nóng. Vị trí nằm giữa vĩ độ 5 và 10 độ bắc khiến nước này có khí hậu ấm, được các cơn gió đại dương giữ ôn hòa và cung cấp khá nhiều lượng hơi ẩm. Nhiệt độ trung bình trong khoảng từ mức thấp 16&nbsp;°C tại Nuwara Eliya ở vùng Cao nguyên Trung tâm (nơi có thể xuất hiện băng giá trong một số ngày mùa đông) tới mức cao 32&nbsp;°C tại Trincomalee tại bờ biển phía đông bắc (nhiệt độ cao nhất có thể lên đến 38&nbsp;°C). Nhiệt độ trung bình năm cả nước từ 28 đến 30&nbsp;°C. Nhiệt độ ngày và đêm có thể chênh lệch từ 4 đến 7 độ. Vào tháng 1, tháng lạnh nhất, người dân vùng đồi núi và một số nơi khác phải mặc áo khoác và áo len. Tháng 5, tháng nóng nhất, cũng là tháng trước mùa mưa. Lượng mưa bị ảnh hưởng bởi gió mùa từ Ấn Độ Dương và Vịnh Bengal, bị địa hình vùng [[Cao nguyên Trung tâm]] ngăn cản, chúng gây mưa lớn ở những vùng núi và khu vực phía tây nam hòn đảo. Một số nơi ở phía núi chắn gió lượng mưa có thể lên tới 2500&nbsp;mm mỗi tháng, nhưng phía đông và đông bắc đối diện, lượng mưa thấp hơn hẳn. Những cơn gió mạnh định kỳ và những cơn lốc xoáy bất thường che phủ bầu trời và mang mưa tới khu vực tây nam, đông bắc, và những vùng phía đông hòn đảo. Khoảng thời gian từ tháng 12 tới tháng 3, gió mùa từ phía đông bắc thổi đến, mang theo hơi ẩm từ Vịnh Bengal. Độ ẩm ở vùng tây nam và vùng núi nói chung cao hơn và phụ thuộc vào lượng mưa theo mùa. Ví dụ, tại Colombo, độ ẩm ban ngày cao hơn 70% trong cả năm, lên tới khoảng 90% vào tháng 6, mùa gió mùa. Anuradhapura có độ ẩm ban ngày ở mức thấp 60% vào thời kỳ gió mùa tháng 3, nhưng lên tới mức cao 79% trong mùa mưa tháng 11 và tháng 12. Ở vùng cao nguyên, độ ẩm ban ngày tại Kandy thường thay đổi trong khoảng 70 và 79%.

== Hệ động thực vật ==
{{chính|Sinh thái Sri Lanka}}
Mô hình hệ sinh thái Sri Lanka phụ thuộc trực tiếp vào lượng mưa. Vùng núi và vùng phía tây nam đất nước, được gọi là "vùng ẩm," có lượng mưa trung bình hàng năm 2500&nbsp;mm. Đa số phần phía đông nam, đông và bắc đất nước là "vùng khô", với lượng mưa trung bình hàng năm 1200 tới 1900&nbsp;mm. Đa số lượng mưa tại các khu vực đó xảy ra từ tháng 10 tới tháng 1; trong khoảng thời gian còn lại của năm, lượng mưa rất thấp, và mọi loài động thực vật phải biết cách gìn giữ hơi ẩm quý giá. Vùng bờ biển tây bắc và đông nam khô cằn nhận lượng mưa thấp nhất — 600 tới 1200&nbsp;mm hàng năm — tập trung chủ yếu trong giai đoạn gió mùa mùa đông ngắn ngủi. Thời kỳ ra hoa đa dạng của cây [[keo]] thích ứng tốt với điều kiện cằn cỗi nhờ vậy loại cây này phát triển tốt trên [[Bán đảo Jaffna]]. Trong số những loài cây của các khu rừng đất khô, một số loài như [[sơn tiêu]], [[mun]], [[thiết mộc]], và [[dái ngựa]] có phát triển trên đảo. Ở vùng ẩm, hệ thực vật chủ yếu là các loài cây nhiệt đới xanh tốt quanh năm, những loại cây cao, cây lá rộng và các loại cây leo phong phú. Những khu rừng cận nhiệt đới xanh tốt tương tự với những khu rừng ôn đới tại các vùng cao hơn. Trước kia rừng cây từng bao phủ hầu như toàn bộ hòn đảo, nhưng tới cuối thế kỷ XX, những vùng đất được xếp hạng là rừng và khu bảo vệ rừng chỉ chiếm một phần năm diện tích. [[Vườn Quốc gia Ruhunu]] ở phía đông nam là nơi sinh sống của những bầy voi, hươu nai và công, Vườn Quốc gia Wilpattu là nơi bảo tồn và sinh sống của nhiều loài chim nước như cò, bồ nông, cò quăm và cò thìa. Trong Chương trình Mahaweli Ganga thời những năm 1970 1980 ở phía bắc Sri Lanka, chính phủ đã lập bốn vùng với tổng diện tích lên tới 1.900&nbsp;km² để thành lập các Vườn Quốc gia. Hòn đảo này có ba khu [[dự trữ sinh quyền]], [[Khu dự trữ sinh quyển Hurulu|Hurulu]], [[Khu dự trữ sinh quyển Sinharaja|Sinharaja]], và [[Khu dự trữ sinh quyển Kanneliya-Dediyagala-Nakiyadeniya|Kanneliya-Dediyagala-Nakiyadeniya]].

== Chính phủ và chính trị ==
{{chính|Chính trị Sri Lanka}} 
{{chính|Tỉnh của Sri Lanka}}
[[Tập tin:Sri Lanka provinces.png|phải|250px|Các tỉnh Sri Lanka]]
[[Hiến pháp Sri Lanka]] quy định một chính thể [[cộng hòa]] [[dân chủ]] [[hệ thống xã hội chủ nghĩa|xã hội chủ nghĩa]] tại Sri Lanka, và nó cũng là một [[nhà nước nhất thể]]. Chính phủ là sự pha trộn giữa [[tổng thống chế|hệ thống tổng thống]] và [[dân chủ nghị viện|hệ thống nghị viện]]. [[Tổng thống Sri Lanka]] là [[nguyên thủ quốc gia]], [[tổng tư lệnh]] [[Quân đội Sri Lanka|các lực lượng vũ trang]], cũng như là [[lãnh đạo chính phủ]]. Tổng thống được bầu theo phổ thông đầu phiếu với nhiệm kỳ sáu năm. Khi thi hành các trách nhiệm, Tổng thống chịu trách nhiệm trước [[Nghị viện Sri Lanka]], theo chế độ [[nhất viện]] với 225 thành viên [[cơ quan lập pháp|lập pháp]]. Tổng thống chỉ định và lãnh đạo một [[nội các]] gồm các [[bộ trưởng]] trong số thành viên nghị viện. Người phó của Tổng thống là [[Thủ tướng Sri Lanka|Thủ tướng]], thủ tướng là người lãnh đạo đảng đa số trong nghị viện và chịu một số trách nhiệm hành pháp, chủ yếu với công việc trong nước. Sri Lanka được chia thành 9 '''[[Tỉnh Sri Lanka|tỉnh]]''' và được chia nhỏ tiếp thành 25 '''[[Quận Sri Lanka|quận]]'''. Mỗi tỉnh được quản lý hành chính trực tiếp bởi một ủy ban tỉnh do nhân dân trực tiếp bầu ra. Các tỉnh gồm (tên tỉnh lị nằm trong dấu ngoặc đơn):

<ol>
<li> [[Trung Bộ (tỉnh Sri Lanka)|Trung Bộ]] ([[Kandy]])
<li> [[Bắc Trung Bộ (tỉnh Sri Lanka)|Bắc Trung Bộ]] ([[Anuradhapura]])
<li> [[Bắc Bộ (tỉnh Sri Lanka)|Bắc Bộ]] ([[Jaffna]]) 
<li> [[Đông Bộ (tỉnh Sri Lanka)|Đông Bộ]] ([[Trincomalee]])
<li> [[Tây Bắc Bộ (tỉnh Sri Lanka)|Tây Bắc Bộ]] ([[Kurunegala]])
<li> [[Nam Bộ (tỉnh Sri Lanka)|Nam Bộ]] ([[Galle]])
<li> [[Tỉnh Uva|Uva]] ([[Badulla]])
<li> [[Tỉnh Sabaragamuwa|Sabaragamuwa]] ([[Ratnapura]]) 
<li> [[Tây Bộ (tỉnh Sri Lanka)|Tây Bộ]] ([[Colombo]])
</ol>

Các thành viên nghị viện được bầu theo phổ thông đầu phiếu dựa trên một hệ thống [[đại diện tỷ lệ]] đã được sửa đổi với nhiệm kỳ sáu năm. Sửa đổi quan trọng nhất là đảng nhận được số phiếu bầu hợp lệ lớn nhất ở mỗi khu vực bầu cử sẽ giành được "ghế thưởng" duy nhất. Tổng thống có thể triệu tập, tạm ngưng hay chấm dứt một kỳ họp lập pháp và giải tán Nghị viện vào bất cứ thời điểm nào sau khi đã cầm quyền đủ một năm. Nghị viện giữ quyền làm luật. Ngày [[1 tháng 7]] năm [[1960]] người dân Sri Lanka đã bầu vị lãnh đạo chính phủ nữ đầu tiên từ trước tới nay là Thủ tướng Srimavo Bandaranaike. Con gái bà, [[Chandrika Kumaratunga]], đã giữ chức vụ thủ tướng trong nhiều nhiệm kỳ và giữ chức tổng thống từ năm 1999 tới 2005. Tổng thống hiện nay là [[Maithripala Sirisena|Mahinda Rajapaksa]], nhậm chức ngày [[9 tháng 1|21 tháng 11]] năm [[2015|2005]]. [[Ranil Wickremesinghe|Ratnasiri Wickremanayake]] lên nhậm chức thủ tướng hiện nay ngày [[9 tháng 1|21 tháng 11]] năm [[2015|2005]]. 
[[Tập tin:Supreme Court Colombo.jpg|trái|200px|nhỏ|Tòa án Tối cao Sri Lanka tại Colombo]] 
Chính trị tại Sri Lanka được kiểm soát bởi các liên minh đối nghịch do [[Đảng Tự do Sri Lanka]] cánh tả, với Chủ tịch Rajapakse, và [[Đảng Thống Nhất Quốc gia]] thân cánh hữu, do cựu thủ tướng [[Ranil Wickremesinghe]] cầm đầu. Một số đảng Phật giáo, xã hội chủ nghĩa, và quốc gia Tamil nhỏ hơn có tồn tại, các đảng này phản đối chủ nghĩa ly khai của LTTE nhưng yêu cầu quyền tự trị cho vùng này và tăng cường nhân quyền. Từ năm 1948, Sri Lanka đã trở thành một thành viên của [[Khối Thịnh vượng chung Anh|Khối thịnh vượng chung]] và [[Liên Hợp Quốc|Liên hiệp quốc]]. Nước này cũng là một thành viên của [[Phong trào không liên kết]], [[Chương trình Colombo|Kế hoạch Colombo]], và [[Hiệp hội hợp tác khu vực Nam Á]]. Trong suốt thời kỳ [[Chiến tranh lạnh]], Sri Lanka theo đuổi chính sách đối ngoại [[không liên kết]] nhưng vẫn thân cận hơn với [[Hoa Kỳ]] và [[Tây Âu]]. [[Quân đội Sri Lanka]] gồm [[Lục quân Sri Lanka]], [[Hải quân Sri Lanka]] và [[Không quân Sri Lanka]]. Các bộ phận quân sự này do [[Bộ quốc phòng]] quản lý. Từ thập kỷ 1980, quân đội cùng chính phủ đã chiến đấu chống lại những người vũ trang [[Chủ nghĩa Marx|Mác xít]] [[Janatha Vimukthi Peramuna|JVP]] và hiện là lực lượng LTTE. Sri Lanka nhận được những khoản viện trợ quân sự lớn từ [[Ấn Độ]], [[Hoa Kỳ]] và các quốc gia châu Âu.

{{xem thêm|Quan hệ ngoại giao của Sri Lanka|Quân đội Sri Lanka|Tỉnh Sri Lanka}}

== Kinh tế ==
{{chính|Kinh tế Sri Lanka}}
[[Tập tin:Wtccolombo.jpg|nhỏ|phải|250px|Trung tâm Thương mại Thế giới tại Colombo.]]
Trong thế kỷ XIX và XX, Sri Lanka đã trở thành một [[nền kinh tế trồng trọt]], nổi tiếng về sản xuất và xuất khẩu [[chi Quế|quế]], [[cao su]] và [[chè Ceylon]], hiện đây vẫn là một thương hiệu xuất khẩu quốc gia. Sự phát triển các cảng biển hiện đại thời cai trị Anh khiến hòn đảo này có tầm quan trọng chiến lược, trở thành một trung tâm thương mại. Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, hòn đảo là nơi đóng quân của một số lực lượng quân sự quan trọng của Đồng Minh. Tuy nhiên, nền kinh tế trồng trọt đã làm trầm trọng thêm sự nghèo khổ và sự bất bình đẳng kinh tế. Từ năm 1948 tới năm 1977 [[chủ nghĩa xã hội]] đã ảnh hưởng mạnh mẽ tới các chính sách kinh tế của chính phủ. Các loại cây trồng thời thuộc địa bị phá bỏ, các ngành công nghiệp bị quốc hữu hóa và tình trạng [[quốc gia chiến tranh]] được đưa ra. Trong khi tiêu chuẩn sống và tỷ lệ biết chữ được cải thiện vượt bậc, nền kinh tế quốc gia bị ảnh hưởng bởi sự kém hiệu quả, tăng trưởng chậm và thiếu đầu tư nước ngoài.

Từ năm 1977 chính phủ UNP bắt đầu tiến hành [[tư nhân hóa]], giảm kiểm soát và khuyến khích các [[doanh nghiệp tư nhân]]. Trong khi sản lượng và xuất khẩu chè, cao su, cà phê, đường và các sản phẩm nông nghiệp khác vẫn chiếm vai trò quan trọng, quốc gia này đang có những bước chuyển vững chắc sang một nền kinh tế công nghiệp hóa với sự phát triển các ngành [[chế biến lương thực]], [[dệt may]], [[viễn thông]] và [[tài chính]]. Tới năm 1996, nông nghiệp chỉ còn chiếm 20% xuất khẩu (so với 93% năm 1970), trong khi dệt may đã chiếm tới 63%. [[Tổng sản phẩm nội địa|Tổng sản phẩm quốc nội]] (GDP) tăng trưởng trung bình 5.5% hàng năm những năm đầu thập kỷ 1990, tới khi tình trạng hạn hán và an ninh kém khiến nó tụt xuống còn 3.8% năm 1996. Kinh tế đã tìm lại nhịp độ tăng trưởng trong thời kỳ 1997-2000, với mức trung bình hàng năm 5.3%. Năm 2001 là lần giảm phát kinh tế đầu tiên trong lịch sử đất nước, là hậu quả của việc thiếu năng lượng, các vấn đề ngân sách, giảm phát toàn cầu, và [[Xung đột sắc tộc tại Sri Lanka|sự tiếp diễn của cuộc nội chiến]]. Những dấu hiệu hồi phục đã xuất hiện sau cuộc ngừng bắn năm 2002. [[Thị trường Chứng khoán Colombo]] đã thông báo mức tăng trưởng cao nhất thế giới năm 2003 và hiện nay Sri Lanka có mức [[thu nhập bình quân đầu người|thu nhập trên đầu người]] cao nhất khu vực Nam Á.

Tháng 4, 2004, đã có sự thay đổi lớn trong chính sách kinh tế sau khi chính phủ do Ranil Wickremesinghe của [[Đảng Thống nhất Quốc gia]] lãnh đạo bị liên minh gồm [[Đảng Tự do Sri Lanka]] và phong trào quốc gia cánh tả [[Janatha Vimukthi Peramuna]] được gọi là [[Liên minh Tự do Thống nhất Nhân dân]] đánh bại. Chính phủ mới đã dừng việc tư nhân hóa các [[doanh nghiệp nhà nước]] và cải cách các [[lĩnh vực công cộng]] như năng lượng và [[dầu mỏ]], và tiến hành một chương trình trợ cấp tên gọi Chương trình kinh tế Rata Perata. Mục tiêu chính của chương trình là hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) tại vùng thành thị cũng như nông thôn và bảo vệ nền kinh tế trong nước khỏi ảnh hưởng từ bên ngoài như giá dầu, [[Ngân hàng Thế giới]] và [[Quỹ Tiền tệ Quốc tế]]. Nhưng chính sách trợ cấp này kéo theo việc phải nhập khẩu các vật tư như nhiên liệu, [[phân bón]] và [[bột mì]] khiến lĩnh vực tài chính nhanh chóng lụn bại. Riêng năm 2004 Sri Lanka đã chi gần 180 triệu [[Đô la Mỹ|US$]] để trợ cấp nhiên liệu, bởi việc giữ ổn định giá nhiên liệu là một lời hứa khi bầu cử. Nhằm làm giảm con số [[thâm hụt ngân sách]] đang tăng lên cho những chương trình trợ cấp và tuyển dụng công cộng, chính phủ cuối cùng đã phải cho in 65 tỷ [[Rupee|Rs]] (US$ 650 triệu) hay khoảng 3% GDP. Chính sách tài chính, cộng với việc phá giá tiền tệ cuối cùng làm mức [[lạm phát]] tăng tới 18% vào tháng 1 năm 2005, theo con số của [[Chỉ số Giá Tiêu dùng]] Sri Lanka.

Tính đến năm 2016, GDP của Sri Lanka đạt 82.239 USD, đứng thứ 67 thế giới, đứng thứ 23 châu Á và đứng thứ 4 [[Nam Á]].

===Đại dịch COVID-19===
Thông qua việc vay tiền để xây dựng cơ sở hạ tầng, bao gồm [[cảng biển]] và [[sân bay]] dân dụng, Sri Lanka đã rơi vào bẫy nợ của [[Trung Quốc]]. Quốc đảo 22 triệu dân này đang trên đà lạm phát tăng cao, nguy cơ phá sản hiện hữu hơn bao giờ hết. Chính phủ đã cấm nhập khẩu hàng loạt sản phẩm, trong đó có ô tô, để tập trung mua thực phẩm, thuốc men và nhiên liệu, bắt đầu từ tháng 3/2020. Lệnh này đã kéo dài 2 năm cộng thêm đại dịch [[COVID-19]] đã khiến ô tô mới sản xuất không được phép xuất xưởng, buộc người dân phải mua xe còn tồn đọng ở các đại lý và xe cũ với mức giá cao nhất thế giới.<ref>[https://tuoitre.vn/o-sri-lanka-gia-xe-cu-con-dat-hon-ca-nha-o-khu-dat-vang-202201271653466.htm|Ở Sri Lanka, giá xe cũ còn đắt hơn cả nhà ở khu ‘đất vàng’]{{Liên kết hỏng|date=2023-09-24 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>

Các cơ quan xếp hạng tín dụng đã cảnh báo Sri Lanka có thể sớm [[vỡ nợ]], mặc dù chính phủ cho biết sẽ sớm đáp ứng được các cam kết. Họ đang cố gắng đàm phán lại các khoản nợ với Trung Quốc. Lạm phát cao cho thấy Chính phủ Sri Lanka đã in tiền quá mức, đặc biệt trong bối cảnh ngân hàng trung ương thiếu tiền, đẩy đất nước này vào tình cảnh vô cùng tồi tệ: quá nhiều tiền (kém giá trị) nhưng lại quá ít hàng hóa.<ref>Nhà phân tích tài chính Murtaza Jafferjee theo AFT</ref>

'''<big>Sri Lanka lâm vào cảnh vỡ nợ tháng 4/2022</big>'''

Sri Lanka vay nợ mạnh tay, trong khi kinh tế gần đây gánh hàng loạt cú sốc, khiến họ không còn đủ dự trữ ngoại hối để trả nợ.

Quốc đảo 22 triệu dân Sri Lanka 12/4/2022 tuyên bố vỡ nợ với 51 tỷ USD nợ nước ngoài, trong bối cảnh nước này đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất kể từ khi giành độc lập năm 1948. Tháng trước, lạm phát tại đây chạm 18,3% - gấp đôi tốc độ tại Mỹ. Giá mọi sản phẩm thiết yếu đều tăng vọt.

Việc này đã khiến người dân bất mãn, đổ ra đường biểu tình nhiều tuần nay. Hàng loạt quan chức chính phủ Sri Lanka cũng liên tục từ chức.

Giới phân tích cho rằng cuộc khủng hoảng tại Sri Lanka đã hình thành nhiều năm qua, chủ yếu do quản lý kinh tế yếu kém và một phần nhỏ do kém may mắn. Suốt thập kỷ qua, chính phủ Sri Lanka đã vay rất nhiều từ chủ nợ nước ngoài để cung cấp dịch vụ công trong nước, như cơ sở hạ tầng, Murtaza Jafferjee – Chủ tịch Viện nghiên cứu Advocata (Sri Lanka) nhận định.

Các số liệu chính thức cho thấy Trung Quốc chiếm khoảng 10% trong 35 tỷ USD nợ nước ngoài của Sri Lanka, tính đến tháng 4/2021. Con số này có thể còn cao hơn nhiều nếu tính cả nợ của công ty quốc doanh và ngân hàng trung ương, ''Guardian'' cho biết.

Làn sóng vay nợ này lại diễn ra cùng lúc với việc nền kinh tế Sri Lanka gánh chịu hàng loạt cú sốc, từ thảm họa thiên nhiên, Covid-19, xung đột Nga - Ukraine đến lệnh cấm phân bón hóa học của chính phủ năm 2021. Giới chức khẳng định lệnh cấm phân bón hóa học sẽ không ảnh hưởng đến hoạt động nông nghiệp truyền thống.

Tuy nhiên, 6 tháng sau, Sri Lanka từ một nước tự cung tự cấp gạo biến thành nước nhập khẩu hơn 600 triệu USD gạo nước ngoài. Việc này cũng khiến sản lượng nhiều mặt hàng khác lao dốc, châm ngòi cho lạm phát và giáng đòn vào xuất khẩu chè, cao su của Sri Lanka.

7 tháng sau khi ban hành quyết định trên, chính phủ nước này thu hồi lệnh cấm. Tuy nhiên, ''ABC'' nhận định kinh tế Sri Lanka đã chịu thiệt hại đáng kể. Chỉ riêng tác động với ngành chè – sản phẩm xuất khẩu chính của Sri Lanka – đã tương đương thiệt hại kinh tế hơn 400 triệu USD.

Covid-19 cũng khiến nền kinh tế phụ thuộc vào du lịch như Sri Lanka thất thu. Khi ngân sách thâm hụt nặng nề, Tổng thống Gotabaya Rajapaksa lại giảm thuế để kích thích kinh tế. Tuy nhiên, việc này khiến nguồn thu của chính phủ càng co hẹp. Nhiều hãng đáng giá tín nhiệm đã hạ xếp hạng của Sri Lanka xuống gần mức vỡ nợ, khiến nước này không thể tiếp cận thị trường nước ngoài.

Từ đó, Sri Lanka phải dựa vào dự trữ ngoại hối để trả nợ công. Khối dự trữ của họ co lại nhanh chóng, từ 6,9 tỷ USD năm 2018 xuống 2,2 tỷ USD năm nay. Trong khi đó, năm nay, Sri Lanka còn phải trả 4 tỷ USD nợ. Trong đó có 1 tỷ USD trái phiếu quốc tế đáo hạn tháng 7.

Việc này đã ảnh hưởng đến hoạt động nhập khẩu xăng dầu và các nhu yếu phẩm khác, khiến giá cả tăng vọt. Tháng trước, chính phủ Sri Lanka lại thả nổi đồng rupee nước này. Điều này đồng nghĩa giá rupee sẽ được quyết định dựa trên cung cầu ngoại hối. Mục tiêu của họ là hạ giá nội tệ để đủ tiêu chuẩn vay Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), đồng thời khuyến khích kiều hối.

Tuy nhiên, rupee lao dốc so với USD chỉ càng khiến người dân Sri Lanka chật vật. Cuộc sống của họ biến thành chuỗi ngày xếp hàng không hồi kết để chờ mua nhu yếu phẩm. Rất nhiều mặt hàng đã bị hạn chế số lượng.

Vài tuần gần đây, nhiều cửa hàng buộc phải đóng cửa vì không thể chạy tủ lạnh, điều hòa hay quạt điện. Quân đội được cử đến các trạm xăng để trấn an khách hàng – những người phải chờ hàng giờ trong cái nóng để đổ nhiên liệu.

Trên ''CNN,'' một phụ nữ tại Colombo cho biết chờ mua gas để nấu cơm cho cả nhà. Nhiều người khác than thở giá bánh mỳ đã tăng gấp đôi. Trong khi đó, các tài xế taxi cho biết việc hạn chế xăng bán ra khiến họ khó kiếm sống.

Một số rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan, khi vừa phải làm việc nuôi gia đình, nhưng cũng phải xếp hàng chờ mua nhu yếu phẩm. Kể cả những người thuộc tầng lớp trung lưu, có tiền tiết kiệm cũng nổi giận vì lo hết thuốc hay gas. Thủ đô Colombo thì thường xuyên bị cắt điện, có nơi tới 10 giờ mỗi ngày.

Sri Lanka vẫn đang tìm kiếm hỗ trợ tài chính từ IMF và các nước lớn khác. Trong một bài phát biểu tháng trước, Tổng thống Rajapaksa cho biết ông đã cân nhắc lợi hại khi làm việc với IMF và đã quyết định theo đuổi gói cứu trợ của tổ chức này. Đây là điều chính phủ của ông trước đó lưỡng lự. Bộ Tài chính Sri Lanka hôm nay giải thích tuyên bố vỡ nợ là để đảm bảo "đối xử công bằng và bình đẳng đối với tất cả các chủ nợ" trước khi IMF hỗ trợ cho nước này.

Sri Lanka cũng tìm sự trợ giúp từ Trung Quốc và Ấn Độ. New Delhi đã đồng ý cấp gói tín dụng 1 tỷ USD tháng trước. Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo sự hỗ trợ này sẽ chỉ khiến cuộc khủng hoảng càng kéo dài chứ không thể được giải quyết.

== Giao thông, vận tải ==
[[Tập tin:Colombo Galle Face Green.jpg|nhỏ|phải|250px|Colombo-Galle Face Green]]
{{main|Giao thông vận tải tại Sri Lanka}}
Đa số các thành phố Sri Lanka đều được kết nối với mạng đường sắt, do công ty nhà nước [[Sri Lanka Railways]], điều hành. Tuyến đường sắt đầu tiên được khánh thành ngày [[26 tháng 4]] năm [[1867]], nối Colombo với Kandy. Tổng [[chiều dài]] các con đường tại Sri Lanka vượt quá 11.000 kilômét, đa số đã được trải nhựa. Chính phủ đã đưa ra nhiều chương trình đường cao tốc nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế và hệ thống vận tải quốc gia, gồm tuyến Đường cao tốc Colombo-Katunayake, Đường cao tốc Colombo-Kandy (Kadugannawa), Đường cao tốc Colombo-Padeniya và Xa lộ Vành đai ngoài nhằm giảm nhẹ áp lực giao thông cho Colombo. Cũng có những kế hoạch xây dựng một cây cầu lớn nối [[Jaffna]] với thành phố [[Chennai]] của Ấn Độ.

[[Ceylon Transport Board]] là cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm điều hành các dịch vụ xe buýt trên toàn hòn đảo. Sri Lanka cũng có 430 kilômét đường thủy nội địa. Nước này có các cảng nước sâu tại Colombo, [[Trincomalee]] và [[Galle]]. Cũng có một cảng nông, và nhỏ hơn tại [[Kankesanturai]], phía bắc Jaffna. Có 12 sân bay có đường băng trải nhựa và 2 sân bay đường băng đất tại Sri Lanka. [[SriLankan Airlines]] là hãng vận chuyển hàng không chính thức quốc gia, một phần công ty này hiện do [[Emirates Airline|Emirates]] sở hữu và điều hành. Hãng đã được [[Skytrax]] bầu là hãng hàng không tốt nhất khu vực Nam Á. [[SriLankan Air Taxi]] là công ty nhỏ hơn, chuyên chở hàng không nội địa, trong khi [[Expo Aviation]] và [[Lankair]] là những công ty hàng không tư nhân. [[Sân bay Quốc tế Bandaranaike]] là [[cảng hàng không quốc tế]] duy nhất của đất nước, nằm tại Katunayaka, cách Colombo 22&nbsp;km về phía bắc.

== Dân cư ==
[[Tập tin:SL population growth.png|nhỏ|Dân số Sri Lanka, (1871–2001)]]
[[Tập tin:Mihintale8.jpg|nhỏ|trái|150px|Tượng Phật tại [[Mihintale]].]]
[[Tập tin:Hindutempelcolombo.JPG|nhỏ|150px|Một ngôi [[đền]] Hindu tại [[Colombo]]|trái]]{{chính|Nhân khẩu Sri Lanka}}
{{Pie chart
| thumb = right
| caption = Tôn giáo ở Sri Lanka (điều tra năm 2012)<ref>{{chú thích web |title=A3 : Population by religion according to districts, 2012 |url=http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/index.php?fileName=pop43&gp=Activities&tpl=3 |work=Census of Population & Housing, 2011 |publisher=Department of Census & Statistics, Sri Lanka |ngày truy cập=2022-01-30 |archive-date=2019-01-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190107065148/http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/index.php?fileName=pop43&gp=Activities&tpl=3 |url-status=dead }}</ref><ref name="2011census">{{Chú thích web |title=Census of Population and Housing 2011 |url=http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/index.php?fileName=SriLanka&gp=Activities&tpl=3 |publisher=Department of Census and Statistic |access-date=13 October 2019 |archive-date=2020-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200106095548/http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/index.php?fileName=SriLanka&gp=Activities&tpl=3 |url-status=dead }}</ref>
| label1 = Phật giáo
| value1 = 70.2
| color1 = Gold
| label2 = Ấn Độ giáo
| value2 = 12.6
| color2 = DarkOrange
| label3 = Hồi giáo
| value3 = 9.7
| color3 = DarkGreen
| label4 = Cơ đốc giáo
| value4 = 7.4
| color4 = DodgerBlue
| label5 = Tôn giáo khác
| value5 = 0.05
| color5 = Gray
}}
Sri Lanka là nước đông dân thứ 53 trên thế giới, với tốc độ tăng trưởng dân số hàng năm 0,79%. Sri Lanka có mức sinh 15,63 trẻ trên 1.000 người và mức tử 6,49 trên 1,000 dân. Mật độ dân số cao nhất ở khu vực phía tây Sri Lanka, đặc biệt tại và xung quanh [[Colombo]]. Một lượng nhỏ dân số là người [[Wanniyala-Aetto]], cũng được gọi là ''Veddahs''. Họ được cho là nhóm người bản xứ xa xưa nhất của hòn đảo. [[Người Sinhala]] là nhóm sắc tộc đông nhất nước, chiếm khoảng 74% tổng dân số. [[Người Tamil Sri Lanka]] chiếm 18% dân số và chủ yếu tập trung ở vùng phía đông bắc đất nước. Những người Tamil trước kia được [[thực dân Anh]] đưa tới đây từ [[Ấn Độ]] với tư cách những lao động giao kèo để làm việc trên những cánh đồng, được gọi là người Tamil "Gốc Ấn Độ". Họ khác biệt với người Tamil bản xứ đã từng sống ở Sri Lanka từ thời cổ đại. Một lượng không nhỏ dân số là người [[Người Moor Sri Lanka|Moor]], họ có nguồn gốc từ những nhà buôn và người nhập cư [[Ả rập]]. Họ chủ yếu sống tại các tỉnh phía đông. Ngoài ra còn có các nhóm sắc tộc nhỏ khác như [[người Burgher|Burghers]] (lai con cháu người [[châu Âu]]) và [[người Mã Lai|người Malay]].

[[Tiếng Sinhala]] và [[Tiếng Tamil]] là hai ngôn ngữ chính thức của Sri Lanka. [[Tiếng Anh]] được khoảng 10% dân số sử dụng, và phần lớn được dùng cho [[giáo dục]], [[khoa học]] và [[thương mại]]. Các thành viên của cộng đồng [[Burgher]] sử dụng các biến thể [[tiếng Creole Bồ Đào Nha]] và [[tiếng Hà Lan]] ở các mức độ khác nhau. Sri Lanka là quốc gia đa dạng [[tôn giáo]]. Gần 68% người dân Sri Lanka là tín đồ [[Phật giáo]]. [[Thượng tọa bộ|Phật giáo Nam Tông]] là trường phái Phật giáo ưu thế, và [[Ramanna Nikaya]], [[Amarapura Nikaya]] cùng [[Sim Nikaya]] là những trường phái Phật giáo được tôn sùng nhất. Phật giáo là [[quốc giáo]] tại Sri Lanka nhưng đã bị ảnh hưởng sâu rộng từ các niềm tin và truyền thống bản địa, cũng như ảnh hưởng từ các trường phái [[Phật giáo]] khác ở [[Đông Nam Á]]. [[Sri Dalada Maligawa]] hay "Đền Răng" nổi tiếng từ thời cổ đại là ngôi đền [[Phật giáo]] chính của Sri Lanka, và theo truyền thống là nơi cất giữ răng của [[Tất-đạt-đa Cồ-đàm|Phật Thích Ca]]. Mỗi năm có hàng triệu tín đồ Phật giáo tới đây. Nhiều địa điểm tôn giáo nổi tiếng khác ở Sri Lanka cũng lôi cuốn nhiều khách thăm hàng ngày. [[Ấn Độ giáo|Ấn giáo]] với 18% dân số là tín đồ, chủ yếu trong cộng đồng người Tamil. Tín đồ [[Thiên chúa giáo]] chiếm từ 7-8% dân số, đặc biệt bên trong cộng đồng Burgher [[Bồ Đào Nha]] và [[Hà Lan]]. Trong khi đa số tìn đồ Thiên chúa giáo Sri Lanka theo [[Kitô giáo|Cơ đốc]], cũng có một số lượng đáng kể tín đồ theo [[Nhà thờ Cải cách Hà Lan]] và [[Anh giáo]].

Các số liệu thống kê hiện nay về [[tôn giáo]], [[ngôn ngữ]], [[dân tộc]]:

*Tôn giáo: 69,1% dân số theo [[Phật giáo]], 7,1% theo [[Ấn Độ giáo|Ấn giáo]], 7,6% theo [[Hồi giáo]], 6,2% theo [[Thiên Chúa giáo]], 10% không xác định.
*Ngôn ngữ: [[Tiếng Sinhala]] là ngôn ngữ chính thức và là ngôn ngữ quốc gia (74%), một bộ phận nói [[tiếng Tamil]] (18%), [[tiếng Hindi]] và các ngôn ngữ khác chiếm 8%. [[Tiếng Anh]] được sử dụng rộng rãi (chiếm 10% dân số).
*Dân tộc: 74,8% là [[người Sinhala]], 11,2% là [[người Tamil]], 9,2% là [[người Moor Sri Lanka]]; 0,5% là dân tộc khác và phần còn lại không được xác định.

{{xem thêm|Tôn giáo Sri Lanka}}[[Tập tin:KandyPerahara.jpg|200px|nhỏ|phải|Những con voi tại Esala Perahera]]
== Văn hóa ==
{{chính|Văn hóa Sri Lanka|}}
Văn hóa Sri Lanka bị ảnh hưởng sâu sắc từ [[Phật giáo]], một [[tôn giáo]] quan trọng có ảnh hưởng lớn đến [[chính trị]], [[văn hóa]], [[xã hội]] Sri Lanka trong suốt hàng nghìn năm qua. Hòn đảo này còn là nơi xuất phát của hai nền văn hóa truyền thống: văn hóa Sinhala (tập trung tại các thành phố cổ Kandy và Anuradhapura) và Tamil (tập trung tại thành phố Jaffna, thư viện công cộng đã bị phá hủy năm 1983 tại đây là trung tâm lưu trữ văn khố Tamil của thế giới). Gần đây hơn xuất hiện thêm nền văn hóa thực dân Anh và sau này là Sri Lanka, đặc biệt tại các khu vực thành thị, và bị ảnh hưởng rất nhiều từ [[phương tây]]. Ví dụ, ngay thời gian gần đây, đa số người Sri Lanka sống tại các ngôi làng thường ăn món ăn truyền thống, chế tạo các đồ truyền thống và thể hiện mình thông qua nghệ thuật truyền thống. Nhưng kinh tế tăng trưởng cộng với sự canh tranh ngày càng lớn từ phía các nước phát triển khiến người Sri Lanka phải chuyển đổi cách thức sản xuất, tây phương hóa, đánh mất bản sắc và bị đồng hóa.
[[Tập tin:Sri Lankan Rice and Curry.jpg|nhỏ|Cơm và cà ri Sri Lanka]]
Người Sri Lanka đã du nhập ảnh hưởng phương tây vào chế độ ăn hàng ngày như [[gạo]] và [[càri]], pittu (hỗn hợp gạo rang trộn với nước dừa tươi, sau đó được nấu trong ống tre). Kiribath (gạo nấu với nước dừa đặc thành món tráng miệng không ngọt cùng với đồ gia vị rất cay được gọi là ";lunumiris"), wattalapam (đồ tráng miệng nguồn gốc Malay làm từ nước dừa, đường thốt nốt, hạt đào lộn hột, trừng, và nhiều hương vị gồm quế, đinh hương và [[nhục đậu khấu]]), [[kottu]], và [[hublông]] ("appa"), bột nhão nấu nhanh trong một chiếc chảo nóng, thêm trứng, sữa hay hương vị. Thực phẩm Sri Lanka cũng có ảnh hưởng từ Hà Lan và Bồ Đào Nha, cộng đồng Burgher trên đảo gìn giữ nét văn hóa này thông qua các món ăn ưa thích truyền thống như Lamprais (gạo nấu cuốn trong lá chuối rồi nướng), Breudher (bánh Giáng sinh Hà Lan) và Bolo Fiado (Bánh kiểu Bồ Đào Nha). 
Là một trong những nhà sản xuất [[chè]] lớn nhất thế giới ([[Gia đình Hoàng gia]] [[Vương quốc Anh]] luôn dùng [[chè Ceylon]]), [[người Sri Lanka]] uống nhiều chè.

Tôn giáo đóng một vai trò quan trọng trong cuộc sống và văn hóa Sri Lanka. Cộng đồng [[Phật tử]] đa số luôn tổ chức Ngày Poya, mỗi lần một tháng theo [[Âm lịch]]. Tín đồ [[Hindus]] và [[Hồi giáo]] cũng tổ chức những ngày lễ của riêng mình. Có nhiều đền thờ [[Phật giáo]] tại Sri Lanka và nhiều [[thánh đường Hồi giáo]], đền [[Ấn Độ giáo|Ấn giáo]] cũng như [[nhà thờ]] [[Kitô giáo|Cơ Đốc giáo]] trên khắp hòn đảo. Phía Bắc và phía Đông hòn đảo có nhiều đền thờ [[Hồi giáo]] và đền [[Ấn Độ giáo|Ấn giáo]] do một bộ phận lớn người [[người Tamil|Tamil]] và [[Hồi giáo]] sống tại những vùng này. Nhà thờ có nhiều dọc bờ biển phía nam bởi đây là nơi tập trung các tín đồ [[Kitô giáo|Cơ Đốc giáo]], đặc biệt là [[Giáo hội Công giáo Rôma|Công giáo Rôma]]. Phía bên trong hòn đảo với đa số tín đồ Phật giáo, nhưng thực tế ở bất cứ nơi nào tại nước này đều có các tín đồ Phật giáo.

{{xem thêm|Chè Ceylon (đen)|Tôn giáo Sri Lanka|Ẩm thực Sri Lanka}}

== Truyền thông ==
{{chính|Truyền thông Sri Lanka|Danh sách các tờ báo tại Sri Lanka}}
[[Radio Ceylon]] là [[trạm phát sóng radio]] đầu tiên hoạt động tại châu Á, được [[Edward Harper]] thành lập năm 1923, chỉ ba năm sau khi đài phát thanh bắt đầu xuất hiện tại châu Âu. Đây vẫn là một trong những chương trình được nhiều người theo dõi nhất tại châu Á, sóng của nó tới được các nước châu Á lân cận. Đài do [[Tổ hợp truyền thanh Sri Lanka]] quản lý và phát sóng các chương trình bằng tiếng Sinhala, Tamil, tiếng Anh và [[tiếng Hindi|Hindi]]. Từ thập niên 1980, một lượng lớn các đài phát thanh tư nhân như [[Raja FM]], [[Shree FM]] và [[Sooriyan FM]] đã xuất hiện và thu được những thành công thương mại. Mạng lưới vô tuyến phổ thông nhất gồm [[ETV (Sri Lanka)|ETV]], [[ARTv (Sri Lanka)|ARTv]], [[Sirasa TV]] và [[Shakthi TV]]. Các mạng lưới truyền hình quốc tế từ Ấn Độ, Đông Nam Á, châu Âu và châu Mỹ cũng được dân chúng theo dõi thường xuyên, truyền hình cáp và truyền hình vệ tinh ngày càng được tầng lớp trung lưu Sri Lanka để ý theo dõi. Những ấn bản đông khách gồm những tờ báo tiếng Anh ''Daily Mirror'' và ''The Sunday Observer'' và ''The Sunday Times''. ''Dinakaran'' vvà ''Uthayan'' là những tờ báo tiếng Tamil có nhiều độc giả, và ''Lankadeepa'' và ''Lakbima'' là báo tiếng Sinhala. Đa số các tờ báo đều do công ty nhà nước [[Lakehouse Press]] sở hữu và điều hành. Cộng đồng người Do Thái Sri Lanka cũng có một tờ tạp chí riêng của họ, *[http://www.myspace.com/serendipitymag - Serendipity magazine]

== Giáo dục ==
{{chính|Giáo dục Sri Lanka}}
[[Tập tin:SLINTEC060917.jpg|nhỏ|Viện Công nghệ nano Sri Lanka là viện nghiên cứu chuyên về lĩnh vực công nghệ nano.]]
Sri Lanka có tỷ lệ biết chữ cao nhất Nam Á và đa số các nước đang phát triển khác, với hơn 96% biết đọc và viết. Một [[Giáo dục miễn phí|hệ thống giáo dục miễn phí]] đã được tiến sĩ [[C. W. W. Kannangara]], bộ trưởng giáo dục Sri Lanka đưa ra. Tiến sĩ Kannangara cho thành lập [http://en.wikipedia.org/wiki/Education_in_Sri_Lanka#History|Madhya Maha Vidyalayas] (Great Central Schools) ở nhiều vùng khác nhau của đất nước đưa giáo dục tới những người dân nông thôn Sri Lanka. Năm 1942 một ủy ban đặc biệt về giáo dục đã đề xuất những cải cách rộng lớn nhằm thành lập một hệ thống giáo dục chất lượng và hiệu quả cho người dân. Những thập kỷ gần đây, một lượng lớn trường học tư nhân và nhà nước đã được mở trên khắp đất nước. [[Tú tài Quốc tế]] và [[IGCSE|Chứng nhận Giáo dục Phổ thông Cấp hai Edexcel]] là các chương trình giáo dục thông dụng.

Có rất nhiều trường học và viện do Phật giáo và Thiên chúa giáo tổ chức. Tại đây học sinh được giảng dạy về tôn giáo và giáo dục hiện đại. Số lượng các [[madrassah]] cũng đang ngày càng tăng trong nước. Sri Lanka cũng có một số lượng lớn các trường đại học công và tư. Đa số chúng hoạt động theo mô hình các trường đại học và cao đẳng Anh. [[Royal College, Colombo]] là trường lâu đời nhất Sri Lanka, được thành lập năm 1835. Các trường nổi tiếng nhất tại Sri Lanka gồm [[Đại học Colombo]], [[Đại học Kelaniya]], [[Đại học Sri Jayewardenepura]], [[Đại học Moratuwa]], [[Đại học Peradeniya]], [[Đại học Jaffna]], [[Đại học Ruhuna]], và [[Đại học Đông Sri Lanka]].

{{xem thêm|Các trường Cao đẳng và Đại học tại Sri Lanka}}

== Thể thao ==
[[Tập tin:SCC Ground Colombo.jpg|nhỏ|phải|300px|Sân SCC, tháng 3 năm 2001 tại Colombo, (Trận đấu tập giữa Sri Lanka và Anh)]]
{{main|Thể thao Sri Lanka}}
Đại sứ quốc gia môn criket là [[Muttiah Muralitharan]]. Môn thể thao quốc gia tại Sri Lanka là [[bóng chuyền]], trong khi các môn thể thao nước, [[điền kinh]], [[bóng đá]],[[quần vợt|tennis]] và [[bóng rugby|rugby]] cũng được nhiều người ưa thích. Có khá nhiều các câu lạc bộ thể thao công cộng và tư nhân tại Colombo. Các trường học và đại học Sri Lanka thường tổ chức các đội thể thao riêng, thi đấu cấp tỉnh và quốc gia. Các môn thể thao nước như bơi thuyền, lướt sóng, bơi và [[lặn có bình khí nén]] trên bờ biển, thu hút rất nhiều người dân Sri Lanka cũng như các du khách. Sri Lanka có nhiều sân vận động, gồm [[Sinhalese Sports Club Ground]], [[R. Premadasa Stadium]] vvà [[Rangiri Dumbulla Stadium]] tại Colombo cũng như [[Galle International Stadium]] tại Galle.

Dù các trận cricket hay bóng đá thỉnh thoảng bị ngắt quãng bởi những trận mưa lớn hay những lo ngại về an ninh từ phía lực lượng LTTE, Sri Lanka đã đăng cai [[Asia Cup]] và nhiều giải khác. Nước này cũng đồng tổ chức [[1996 Cricket World Cup]] với Ấn Độ và [[Pakistan]], và sẽ đồng tổ chức [[2011 Cricket World Cup]]. [[Đội cricket quốc gia Sri Lanka]] đã đạt được những thành công lớn trong thập kỷ 1990, từ vị thế lép vế tới đạt chức vô địch 1996 World Cup và Asia Cup năm 1996 và 2004. Sri Lanka đã sản sinh ra nhiều huyền thoại thể thao như [[Roy Dias]], [[Arjuna Ranatunga]], [[Aravinda de Silva]], [[Sanath Jayasuriya]], [[Roshan Mahanama]], [[Marvan Attapatu]], [[Muttiah Muralitharan]], and [[Chaminda Vaas]]. [[Mahela Jayawardene]] giữ kỷ lục ghi số điểm cao nhất của một người Sri Lanka trong một [[test cricket]]. [[Muttiah Muralitharan]], bậc thầy nổi tiếng về [[off spin]] bowling đã có được hơn 600 wickets trong test cricket, biến ông thành bowler thành công nhất trong lịch sử môn cricket. Đội criket hiện tại do [[Mahela Jayawardene]] dẫn dắt, có một số cầu thủ trẻ triển vọng như [[Kumar Sangakkara]], [[Upul Tharanga]] và [[Lasith Malinga]] trong khi vẫn có sự phục vụ của những cầu thủ kỳ cựu như Sanath Jayasuriya, Chaminda Vaas và Muttiah Muralitharan.

== Xem thêm ==

==Chú thích==
{{Tham khảo}}
 
==Tham khảo==
* Mendis, G.C.: ''Ceylon Today and Yesterday'', Colombo 1957 (3rd edition 1995)
* de Silva, Chandra Richard: ''Sri Lanka - A History'', New Delhi 1987 (2nd, revised ed. 1997)
* Smith, Vincent A.: ''The Oxford History of India'', Oxford 1958 (4th edition 1981)
* Robert Knox.: ''An Historical Relation of the Island of Ceylon in the East Indies'', New Delhi 2004 (Reprint. Asian Educational Services)
* Williams, H.: ''Ceylon: Pearl of the East'' Delhi, Surjeet, 2002
* Devendra, T. and Gunasena, D.: ''Sri Lanka: The Emerald Island'', (New Delhi 1996), Roli Books.
* Codrington, H.W.: ''A Short History of Ceylon'', New Delhi 1994 (Reprint. Asian Educational Services)
* K. M. De Silva.: ''A History of Sri Lanka''. New Delhi, Penguin, xvii, p.&nbsp;782, 2005.
* James Brow.: ''Vedda villages of anuradhapura: The historical anthropology Of a community in Sri Lanka,'' University Of Washington Press, Seattle, 1978.
* Manfred Domroes.: ''After the Tsunami: Relief and rehabilitation in Sri Lanka'', New Delhi, Mosaic Books, 1st ed. 2006.
* Harry Williams.: ''Ceylon Pearl of the East'', Robert Hale Limited, Luân Đôn, Great Britain, 1950.
* B. L. C. Johnson and M. Le M. Scrivenor.: ''Sri Lanka Land, People and Economy'', Heinemann Educational Books Ltd, Luân Đôn, 1981.

== Liên kết ngoài ==
{{sisterlinks|Sri Lanka}}
'''Chính phủ'''
* [http://www.gov.lk/ Official web portal of the Government of Sri Lanka]
* [http://www.presidentsl.org/ Office of the President of Sri Lanka] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070825105543/http://www.presidentsl.org/ |date=2007-08-25 }}
* [http://www.defence.lk/ Ministry of Defence, Sri Lanka]
* [http://www.centralbanklanka.org/ Central Bank of Sri Lanka] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060803051716/http://www.centralbanklanka.org/ |date = ngày 3 tháng 8 năm 2006}}

'''Du lịch'''
* [http://www.srilankatourism.org/ The Official Website of Sri Lanka Tourist Board] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190503083732/http://www.srilankatourism.org/ |date = ngày 3 tháng 5 năm 2019}}
* [http://www.srilankareference.org/ Sri Lanka Travel Guide and Country Reference]
* [http://www.lonelyplanet.com/worldguide/destinations/asia/sri-lanka/ Lonely Planet Destination Guide- Sri Lanka]
* [http://travel-photo.vagabondage.fr/sri-lanka/sri-lanka1.htm Sri Lanka - Photos] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061204150631/http://travel-photo.vagabondage.fr/sri-lanka/sri-lanka1.htm |date=2006-12-04 }}

'''Kinh doanh'''
* [http://www.boi.lk/ Board of Investment of Sri Lanka]
* [http://www.srilankabusiness.com/ Sri Lanka Export Development Board]
* [http://www.cse.lk/ Colombo Stock Exchange]

'''Khác'''
* [http://www.lankalibrary.com/ Virtual Library Sri Lanka]
* [https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ce.html The CIA World Factbook - Sri Lanka] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070508230420/https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ce.html |date=2007-05-08 }}
* [http://whc.unesco.org/en/statesparties/lk/ Sri Lanka - UNESCO World Heritage Centre]
* [http://lakdiva.org/ Ancient Sri Lankan texts]
* [http://www.library.upenn.edu/collections/sasia/mbw/sri_lanka/Sri%20Lanka%20Lecture%20Pages/srilanka_home.htm Collection of slides of Sri Lanka, University of Pennsilvania library] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181118100701/http://www.library.upenn.edu/collections/sasia/mbw/sri_lanka/Sri%20Lanka%20Lecture%20Pages/srilanka_home.htm |date = ngày 18 tháng 11 năm 2018}}

{{Nam Á}}
{{Châu Á}}
{{Khối thịnh vượng chung Anh}}

[[Thể loại:Sri Lanka| ]]
[[Thể loại:Quốc đảo Ấn Độ Dương]]
[[Thể loại:Cộng hòa Thịnh vượng chung]]
[[Thể loại:Quốc gia G15]]
[[Thể loại:Đảo tại Ấn Độ Dương]]
[[Thể loại:Quốc gia thành viên Khối Thịnh vượng chung Anh]]
[[Thể loại:Quốc gia thành viên Hiệp hội Hợp tác khu vực Nam Á]]
[[Thể loại:Quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc]]
[[Thể loại:Quốc gia xã hội chủ nghĩa]]
[[Thể loại:Quốc gia Nam Á]]
[[Thể loại:Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Tamil]]
[[Thể loại:Khởi đầu năm 1972]]
[[Thể loại:Quốc gia châu Á]]
[[Thể loại:Đảo quốc]]

Các bản mẫu dùng trong trang này:

Bản mẫu:Both (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Bắt đầu phần ẩn (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Center (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Châu Á (sửa đổi)
Bản mẫu:Chính (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Chú thích web (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Collapsible list (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Coord (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Country data Afghanistan (sửa đổi)
Bản mẫu:Country data Bangladesh (sửa đổi)
Bản mẫu:Country data Bhutan (sửa đổi)
Bản mẫu:Country data India (sửa đổi)
Bản mẫu:Country data Maldives (sửa đổi)
Bản mẫu:Country data Nepal (sửa đổi)
Bản mẫu:Country data Pakistan (sửa đổi)
Bản mẫu:Country data Sri Lanka (xem mã nguồn) (bị khóa hạn chế sửa đổi)
Bản mẫu:Country data Ấn Độ (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Căn giữa (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Cả 2 (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Danh sách không dấu đầu dòng (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Danh sách thu gọn (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Flagcountry (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Flagcountry/core (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Greater color contrast ratio (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Hidden (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Hlist/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Hết phần ẩn (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Hộp thông tin (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Hộp thông tin/Định dạng đầu (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Hộp điều hướng (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Hộp ẩn (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:ISO 639 name (sửa đổi)
Bản mẫu:ISO 639 name si (sửa đổi)
Bản mẫu:If empty (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Khối Thịnh vượng chung Anh (sửa đổi)
Bản mẫu:Khối thịnh vượng chung Anh (sửa đổi)
Bản mẫu:Lang (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Legend (sửa đổi)
Bản mẫu:Legend/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Liên kết hỏng (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Liên kết tới các dự án khác (sửa đổi)
Bản mẫu:Main (sửa đổi)
Bản mẫu:Nam Á (sửa đổi)
Bản mẫu:Native name (sửa đổi)
Bản mẫu:Nhỏ (sửa đổi)
Bản mẫu:Nobold (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Nobold/styles.css (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Nowrap (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Pie chart (sửa đổi)
Bản mẫu:Pie chart/slice (sửa đổi)
Bản mẫu:Plainlist/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Quốc gia Châu Á (sửa đổi)
Bản mẫu:Sisterlinks (sửa đổi)
Bản mẫu:Small (sửa đổi)
Bản mẫu:Sửa chữa (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Template other (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Tham khảo (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Tham khảo/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Thông tin quốc gia (xem mã nguồn) (hạn chế cho thành viên xác nhận mở rộng)
Bản mẫu:Tên bản ngữ (sửa đổi)
Bản mẫu:Tọa độ (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Ublist (sửa đổi)
Bản mẫu:Webarchive (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Xem thêm (xem mã nguồn) (hạn chế cho thành viên xác nhận mở rộng)
Bản mẫu:Xử lý thể loại (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:• (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Arguments (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/blacklist (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/config (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/data (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/shared (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Check for unknown parameters (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1 (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Citation/CS1/COinS (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Configuration (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Date validation (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Identifiers (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Utilities (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Whitelist (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Citation/CS1/styles.css (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Collapsible list (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Color contrast (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Color contrast/colors (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Coordinates (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Hatnote (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Hatnote list (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:If empty (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Infobox (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Labelled list hatnote (xem mã nguồn) (bị khóa hạn chế sửa đổi)
Mô đun:Lang (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Lang/ISO 639 synonyms (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Lang/data (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/ISO 639-3 (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/iana languages (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/iana regions (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/iana scripts (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/iana suppressed scripts (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/iana variants (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/wp languages (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/name (sửa đổi)
Mô đun:Language/name/data (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:List (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Main (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Math (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Namespace detect/config (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Namespace detect/data (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Navbar (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Navbox (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Navbox/configuration (sửa đổi)
Mô đun:Navbox/styles.css (sửa đổi)
Mô đun:TableTools (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Unsubst (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Webarchive (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Webarchive/data (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Yesno (xem mã nguồn) (bị khóa)

Trở lại Sri Lanka.

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Sri_Lanka”