[go: up one dir, main page]

Kontent qismiga oʻtish

Liverpul

Koordinatalari: 53°24′26″N 2°59′30″W / 53.40722°N 2.99167°W / 53.40722; -2.99167
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Liverpul

Liverpool
Shahar
Skyline of Liverpul
Liverpul
Gerb
53°24′26″N 2°59′30″W / 53.40722°N 2.99167°W / 53.40722; -2.99167
Mamlakat Buyuk Britaniya
Hukumat
Juan Anderson
Ilk eslatilishi 1190-yil
Maydon [convert: invalid number]
Rasmiy til(lar)i Ingliz tili
Aholisi
 (1180-yil)
513 441
Vaqt mintaqasi UTC+0
Telefon kodi 0151
[[File:|290px|Liverpul xaritada]]
Liverpul
Liverpul

Liverpul[1][2][3] (inglizcha: Liverpool,) Buyuk Britaniyaning Mersisayd okrugidagi shahar, Angliyaning shimoli-g'arbiy sohilidagi port, Mersi daryosining og'zida joylashgan. Buyuk Britaniyaning gʻarbiy qismidagi shahar. Mersisayd grafligining maʼmuriy markazi. Mersi daryosining Irlandiya dengiziga quyilish joyida.

Aholisi - 441 477 kishi (2002) - Buyuk Britaniyadagi beshinchi shahar (va Angliyada uchinchi). Liverpul aglomeratsiyasining aholisi 800 000 kishidan oshadi. 20-asrning 2-yarmida Liverpul tushkun shahar nomiga ega edi: 1930-yillardan 2000-yillarning boshigacha uning aholisi deyarli ikki baravar kamaydi[4][5]

1170-yilda Liuerpulle deb nomlangan aholi punkti birinchi marta tilga olinadi, bu "loyqa suv ombori " degan ma'noni anglatadi. Ba'zi tadqiqotchilar asl toponim sifatida elverpul variantini - " yilbaliqlari bilan suv ombori " ni keltiradilar.

1207-yilda qirol Ioann Yersiz Liverpulga tuman maqomini beruvchi xartiya chiqardi. Liverpul qal'asining soyasi ostida ingliz qo'shinlari Irlandiyaga ko'chirildi.

16-asrning o'rtalarida Liverpul besh yuz nafar aholisi boʻlgan juda ahamiyatsiz aholi punkti bo'lib qoldi. 17-asrda savdo-sotiq va aholi sonining oʻsishi sekinroq boʻldi. Fuqarolar urushi paytida, 1644-yilda qal'a o'n sakkiz kunlik qamalga duchor bo'ldi.

Liverpulning g'arbiy sohildagi port sifatidagi ahamiyati 18-asrda, transatlantik qul savdosining o'sishi va Amerika koloniyalarining iqtisodiy rivojlanishi bilan o'sishni boshladi. 1715-yilda Angliyada birinchi ochiq port dock bu yerda qurilgan[6][7].

19-asr boshlariga kelib, 40 ga yaqin global savdo trafigining %. 1831-yilda Liverpul banki ochildi.

19-asr davomida Liverpul xuddi Manchester kabi sanoat inqilobining flagmani bo'lib xizmat qildi. Rivojlanishning barcha mamlakatlar va qit'alar uchun umumiy boʻlgan ko'plab xususiyatlari birinchi bo'lib Liverpul tomonidan boshdan kechirildi.

1840-yillarda aholi tez oʻsdi, ayniqsa irlandiyalik koʻchmanchilar kela boshlagan. 1851-yilga kelib, shahar aholisining taxminan 25% irlandiyaliklar edi. 19-asr oxiri va 20-asr boshlarida Liverpul butun Yevropadan ko'plab muhojirlarni qabul qildi. Bu shahar bo'ylab joylashgan turli xil diniy binolarning mavjudligida o'z aksini topdi, ularning aksariyati bugungi kunda ham foydalanilmoqda.

Liverpul 1880-yilda shahar maqomini oldi. Ikkinchi jahon urushi boshlangunga qadar u dinamik rivojlanishda davom etdi.

Liverpul ham Britaniya imperiyasidagi kemasozlikning asosiy markazlaridan biri boʻlgan. Mashhur super paroxod Titanik va boshqa ko'plab transatlantik laynerlar Liverpul portiga tayinlangan.

UNESCO bayrogʻi UNESCOning Butun jahon yodgorliklari, № 1150 obyekti
rus. • ing. • fr.

1960-yillarda Liverpul yoshlar madaniyatining eng mashhur markazlaridan biriga aylandi. Bu yerda tug'ilgan eng mashhur madaniy hodisa The Beatles edi. Mahalliy aholi o'ziga xos Scouse lahjasida gapiradi .

Turli yodgorliklar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Ливерпуль, город // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  1. ГРАМОТА.РУ
  2. „БРЭ“. 2019-yil 23-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 23-avgust.
  3. Liverpul — maʼlumot Katta sovet ensiklopediyasidan olindi..
  4. „Liverpool: the first 1,000 years — Arabella McIntyre-Brown — Google Книги“. 2014-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 2-oktyabr.
  5. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
  6. „Потерянный Ливерпульский Док“. Channel 4: Time Team, 21 апреля 2008. 2011-yil 4-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 13-mart.
  7. „Ливерпульская система доков“. New York Times, 2 января 1898. 2016-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 2-oktyabr. Note: «pdf» reader needed to see full article
  8. Среди этажных зданий: в данный список не включается Страсбургский собор высотой 142 метра, но не имеющий деления на этажи.