V. Behrâm

V. Behrâm
Orta Farsça: 𐭥𐭫𐭧𐭫𐭠𐭭
V. Behrâm; Orta Farsça: 𐭥𐭫𐭧𐭫𐭠𐭭
İran ve İran olmayanların Krallarının Kralı
	V. Behram ve Azadeh hikayesinden bir av sahnesinin yer aldığı 5. yüzyıla ait tabak.
Sasani İmparatorluğu Şehinşahı
Hüküm süresi	420–438
Önce gelen	Hüsrev
Sonra gelen	II. Yezdicerd
Doğum	400
Ölüm	438 (38 yaşında)
Eş(ler)i	Sapinud
Çocuk(lar)ı	II. Yezdicerd
Hanedan	Sasani Hanedanı
Babası	I. Yezdicerd
Annesi	Soşandukht
Dini	Zerdüştçülük

V. Behrâm ya da Behrâm-ı Gûr, 421 - 438 yılları arasında Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarıydı. I. Yezdicerd'in oğludur. Babasının ani ölümü ya da suikastı sonucu, asillerin muhalefetine karşı Hîre Arap hanedanının da desteğiyle tacı ele geçirdi. V. Behrâm'ın annesi, Yahudi Eksilark'ın kızı olan Soşandukht'tır.

Hayatı

I. Yezdicerd'in halefi, en çok bilinen Sasani krallarından biri ve birçok efsanenin de kahramanı olan oğlu V. Behrâm'dır (421-438). Bu efsaneler Sasani İmparatorluğu'nun Araplar tarafından yıkılmasının ardından bile devam etti. V. Behrâm, daha çok bilinen adıyla Behrâm-ı Gûr, babası I. Yezdicerd'in bir Arap hanedanı olan Hîre tarafından yardım gören asilzadelerin muhalefetleri neticesinde aniden ölmesinin (ya da suikaste uğraması) ardından tacı ele geçirdi. V. Behrâm'ın annesi Soşandukht, Yahudi Eksilarçı'nın kızıdır. 427 yılında göçebe Eftalitelerin doğuda başlattıkları işgali durdurdu. Böylece, Buhara (günümüz Özbekistan'ında) demir paralarında portesi yüzyıllar boyunca kalacak şekilde etkisini Orta Asya içerilerine kadar genişletti. V. Behrâm, Ermenistan'ın İran'a bağlı kralını azlederek, orayı bir eyalete çevirdi.^[1]

Behrâm yedi güzelin portrelerini görüyor. Bihzâd atölyesi, 1479. Azerbaycan Edebiyatı Müzesi, Bakü.

V. Behrâm, cesaretinin, güzelliğinin, Romalılara, Türklere, Hintlere ve Afrikalılara karşı elde ettiği zaferlerinin, avcılık ve aşk maceralarının konu alındığı hikâyelerin anlatıldığı Fars geleneğinde sevilen bir isimdir. Behrâm-ı Gûr olarak adlandırılır. Gûr, yaban eşeği anlamına gelir. Avcılığa merakına, özellikle yaban eşeği avlamayı sevmesine atıftır. Altın çağın zirvesinde bir kralı sembolize eder. Tacını erkek kardeşiyle giriştiği mücadele ve yabancı düşmanlarla savaşması sayesinde kazanmıştı; fakat kendisini avcılıkla ve saray maiyetinde meşhur kadınlar grubu ve nedimleriyle düzenlediği partilerle eğlendirirdi. Saray zenginliğini ve refahını kendinde sembolleştirmişti. Hükümdarlığı süresince, Sasani Edebiyatı'nın (Pehlevi Edebiyatı'nın) en önemli eserleri yazıldı ve Sasani Müziği'nin dikkate değer parçaları bestelendi. Polo gibi sporlar kraliyet uğraşları arasına girdi. Bu gelenek günümüzde hala bazı krallıklarda devam ettirilmektedir.

Notlar

^ Ayrıca "İranlı ve İranlı olmayanların Krallarının Kralı" olarak da kullanılır.

Kaynakça

^ Bosworth, C.E. (1999). The History of al-Ṭabarī. SUNY Near Eastern Studies. Albany, New York (İngilizce). V: The Sāsānids, the Byzantines, the Lakhmids, and Yemen. State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-4355-2.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta V. Behrâm ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

O. Klíma. "Bahrām V Gōr". Encyclopedia Iranica (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
W. L. Hanaway, Jr. "Bahrām V Gōr in Persian Legend and Literature". Encyclopedia Iranica (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.

Ayrıca bakınız

Roma-Sasani Savaşı (421-422)

V. Behrâm Sasani Hanedanı
Önce gelen Hüsrev	Sasani şehinşahları 420–438	Sonra gelen II. Yezdicerd

[1] Ayrıca "İranlı ve İranlı olmayanların Krallarının Kralı" olarak da kullanılır.

[Bosworth-2] Bosworth, C.E. (1999). The History of al-Ṭabarī. SUNY Near Eastern Studies. Albany, New York (İngilizce). V: The Sāsānids, the Byzantines, the Lakhmids, and Yemen. State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-4355-2.

[a]

[1]