Ontolojik kanıt
Ontolojik kanıt, ontolojik argüman ya da ontolojik veri; tanrının var olmasını, yetkin ve kusursuz olması ile açıklamaya çalışan teist savdır. Bu sava göre, tanrı tanımı nedeniyle var olmak zorundadır.[1]
Argüman
[değiştir | kaynağı değiştir]Ontolojik ya da varlıkbilimsel kanıt, diğer kozmolojik, teleolojik ve ahlaki kanıtlar gibi, tanrının varlığını belirli bir mantıksallıkla öne sürmeye ve geçerli kılmaya çalışır. Buna göre, tanrı en yetkin varlıktır. Var olmamak en yetkin olmayla çelişir, dolayısıyla tanrı var olmak zorundadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Orta Çağda tanrının varlığı kanıtlamaya yönelik tartışmalarda ve temellendirmelerde önemli bir mantıksal dizge olarak rol oynamıştır. Ontolojik kanıtın önemli bir biçimini kavram realizminde bulmak mümkündür. Anselmus'un felsefesinde bu yönde bir girişim görülür.[1] Anselmus, tümeller tartışmasında Platoncu kavramsal realizm ekseninde önemli bir taraf olmuştur.
Bu argümanı batı felsefesinde ilk dile getiren Anselmusken, doğuda İbn-i Sina tarafından daha erken bir tarihte kullanılmıştır.[2] Descartes da tanrının varlığının ispatı için bu argümanı kullanmıştır.
Eleştiriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kant anlama yetisinin dışında kalan bir kavramı akılla açıklamaya çalıştığı gerekçesiyle bu argümana karşı çıkmıştır.[3] O.A. Johnson ise "var olmak kendi başına bir üstünlük göstermez" demiştir. Johnson bu görüşünü "başağrısının varlığı, yokluğundan kötüdür" diyerek destekler.[1][4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Beki, Münteha (Aralık 2015). "Mükemmellik Ve Ontolojik Kanıt". Dini Araştırmalar. 18 (47). ss. 119-145. doi:10.15745/da.36436. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2021.
- ^ Adamson, Peter (2013-07-04). "From the necessary existent to God". In Adamson, Peter (ed.). Interpreting Avicenna: Critical Essays. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-19073-2.
- ^ Keskin, Gamze (23 Mayıs 2019). "KANT'IN ONTOLOJİK KANIT ELEŞTİRİSİNİN EPİSTEMOLOJİK TEMELLERİ". FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 27. ss. 97-116. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2021.
- ^ Johnson, Johnson (1 Ekim 1965). "God and St. Anselm". The Journal of Religion. 45 (4). ss. 326-334. doi:10.1086/485815. ISSN 0022-4189. 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2021.
