Deukalion

Yunan mitolojisinde, Deukalion (veya Latince: Deucalion, /djuːˈkeɪliən/) Promete'nin oğluydu; eski kaynaklar annesini Clymene, Hesione veya Pronoia olarak adlandırır.^[1][2] Yunan mitolojisindeki tufan ile yakından bağlantılıdır.

Halk etimolojisine göre Deukalion'un adı Grekçe: δεῦκος, deukos, bir Grekçe: γλεῦκος, gleucos, yani "tatlı yeni şarap, şıra, tatlılık" ve Grekçe: ἁλιεύς, haliéus, yani "denizci, denizci, balıkçı" anlamına gelmektedir. Eşi Pyrrha'nın adı Grekçe: πυρρός, -ά, -όν, pyrrhós, -á, -ón, yani "alev rengi, turuncu" sözcüğünden türemiştir.

Deukalion'un doğumuyla ilgili olarak, Argonautika (MÖ 3. yüzyıl) şunları belirtir:

Koyun ve otlak açısından zengin, yüksek dağlarla çevrili bir ülke var ve burada Iapetos'un oğlu Prometheus'un, ilk kez şehirler kuran ve ölümsüz tanrılara tapınaklar inşa eden ve insanları yöneten ilk kişi olan Deukalion'u doğurdu. Bu toprakların komşuları, oraya "Haemonia" derler. [Teselya]

Deucalion ve Pyrrha'nın en az Hellen ve Protogenea adında iki çocuğu vardı ^[3] ve muhtemelen Amphictyon da üçüncü çocuklarıdır^[4] (diğer anlatımlarda bölgenin yerlisidir).

En eski metinlerden biri olan Kadınlar Kataloğu'nda Pandora, Thyia ve Hellen'den çocukları olarak bahseder.^[5] Onların soyundan gelenlerin Teselya'da yaşadığı söylenir.

Bir kaynak Deukalion ve eşinin üç oğlu olduğundan söz eder. Bunlar, Orestheus, Marathonios ve Pronous (Hellen'in babası) adlarıyla bilinir.^[6][7] Bazı kaynaklarda, Deukalion diğer çocukları Melantho (Poseidon'dan Delphus'un annesi)^[8] ve Candybus (kasabasına adını Likya'daki Kandyba kasabasına adını vermiştir)'tur.^[9]

Deukalion zamanında yaşanan tufan, Zeus'un Pelasgus'un soyundan gelen Lykaon ve oğullarının hubris "kibri"ne öfkelenmesi sebebiyle olmuştur. Bu hikayeye göre, Arkadya kralı Lykaon Zeus'a bir erkek çocuğu kurban etmişti, Zeus bu teklif karşısında dehşete düşerek tufan salarak Tunç Çağı'nı sona erdirmeye karar verdi. Tufan esnasında nehirler sel gibi aktı ve deniz ovayı sular altında bıraktı, dağ eteklerini su püskürterek yuttu ve her şeyi temizledi. Deukalion, babası Prometheus'un yardımı ile bir sandık yaparak bu tufandan kurtuldu. İncil'deki Nuh ve Mezopotamyalı Utnapishtim gibi, bu sandığı karısı Pyrrha ile selden kurtulmak için kullandılar.

En kapsamlı anlatımlar Ovidius'un Metamorfozları'nda (MÖ 1'in sonlarından MS 1'in başlarına kadar) ve Pseudo-Apollodorus Bibliotheka'da geçmektedir.^[10] Phthia bölgesi üzerinde hüküm süren Deukalion, babası Prometheus tarafından sel konusunda önceden uyarılmıştı. Deulkalion bir sandık inşa edecek ve onu dikkatli bir şekilde kullanacaktı (tufan efsanesinin bu versiyonunda hiçbir hayvan kurtarılmaz), böylece dokuz gün sonra sular çekildiğinde, kendisi ve Epimetheus'un kızı olan karısı Pyrrha, hayatta kalan tek çift insan oldular. Sandıkları, Parnassus Dağı'na ^[11] veya Sicilya'daki Etna Dağı'na ^[12] veya Halkidiki'deki Athos Dağı'na ^[13] veya Teselya'daki Othrys Dağı'na dokundu.^[14]

Hyginus, bir Hegesianax'ın Deukalion'un Kova ile özdeşleştirildiği bir fikrinden bahseder, çünkü onun saltanatı sırasında gökten o kadar çok su döküldü ki büyük Tufan meydana geldi.

Tufan sona erdikten ve çift Zeus'a teşekkür ettikten sonra, Deukalion (birkaç kaynakta o sırada 82 yaşında olduğu söylenir) dünyanın nasıl yeniden doldurulacağı konusunda Themis'in bir kahine danıştı. Kahin ona, "Başını ört ve annenin kemiklerini omzunun arkasına at" dedi. Deukalion ve Pyrrha, "anne"nin tüm canlıların anası Gaia olduğunu ve "kemiklerin" kayalar olduğunu anladılar. Taşları omuzlarının arkasına attılar ve taşlar insanları oluşturdu. Pyrrha'nın attıkları kadın oldu; Deukalion'un attıkları ise erkek oldu.^[15]

MS 2. yüzyıl yazarı Lucian , De Dea Suriye'de, daha çok Yakın Doğu sel efsanelerine atıfta bulunan Yunan Deucalion'u ile ilgili açıklama yaptı : onun versiyonunda, Deukalion (ki buna Sisythus da diyor) ^[16] çocuklarını, çocuklarının eşlerini ve hayvan çiflerini aldı ve daha sonra Menbiç'te (kuzey Suriye) uçurumun kenarında büyük bir tapınak inşa ettiler ve sular uçuruma doldu; hacıların bu olayı anmak için yılda iki kez Arabistan ve Mezopotamya'dan buraya nasıl gemilerle geldiğini anlatmaktadır.^[17]

Öte yandan, Halikarnaslı Dionysius, Deukalion'un ebeveynlerinin Prometheus ve Okenaos'un kızı Clymene olduğunu belirtir ve tufan hakkında hiçbir bilgi vermez, bunun yerine onu, Pelasgların "altıncı neslini" Teselya'dan süren Parnassusluların komutanı olarak göstermektedir.^[18]

En eski Yunan tarihçilerinden biri olan Milet'li Hekataios'un Deukalion hakkında bir kitap yazdığı söylenir, ancak günümüze ulaşamamıştır. Kitabın Deukalion'dan bahseden ve günümüze ulaşan tek parçası da tufandan bahsetmez, ancak onu Aetolia kralı Orestheus'un babası olarak gösterir. Daha sonra yaşamış coğrafyacı Pausanias, bu anlatımı takip ederek Deukalion'u Ozolian Locris'in kralı ve Orestheus'un babası olarak gösterir.

Plutarkhos, Deukalion ve Pyrrha hakkında Epir'deki Dodona bölgesindeki bir efsaneden bahsederken; Strabon, çiftin Cynus'ta yaşadığını ve Deukalion'un mezarı Atina'da iken, Pyrrha'nın mezarının hala Cynus'ta bulunduğunu iddia eder; ayrıca çiftin adını taşıyan bir çift Ege adasından da bahseder.^[19]

19. yüzyıl klasikçisi John Lemprière, Bibliotheca Classica'da, Yunan mitolojisindeki tufan hikâyesi daha sonraki versiyonlarda yeniden anlatıldığı için, Nuh'un hikâyesinden ayrıntılar topladığını savundu: "Böylece Apollodorus, Deukalion'a güvenlik amacıyla büyük bir sandık verir; Plutarch suların çekilip çekilmediğini öğrenmek için kullandığı güvercinlerden ve Lucian da yanına aldığı her türden hayvandan söz eder.^[20] Bununla birlikte, Gılgamış Destanı, Lemprière tarafından tanımlanan üç unsurun her birini içerir: bir güvenlik aracı (bir tekne inşa etmek için talimatlar), suların çekilip çekilmediğini test etmek için kuşların gönderilmesi ve her türden hayvanın istiflendiği bir gemi. Bu gerçekler Lemprière tarafından bilinmiyordu çünkü Gılgamış Destanını içeren Asur çivi yazılı tabletler ancak 1850'lerde keşfedildi.^[21] Destanın bulunuşu, Lemprière'in "Bibliotheca Classica"sını yayınlamasından 20 yıl sonraydı. Gılgamış destanının, daha eski değilse de, en azından Yaratılış kadar eski olduğu kabul edilir.^[22][23][24] Antik Yunan dünyasında dini bağdaştırıcılığın yaygınlığı göz önüne alındığında, bu üç unsur, yazılı olarak kaydedilmelerinden çok önce, tufan efsanesinin popüler sözlü varyasyonlarında Yunanca konuşan bazı halklar tarafından zaten biliniyor olabilir. Daha sonraki Yunanca versiyonlarda bu üç belirli unsurun en yakın kaynağı belirsizdir.

Orta Çağ boyunca bir süre için, birçok Avrupalı Hristiyan bilgin Yunan mitolojik tarihini gerçek değeriyle kabul etmeye devam etti, böylece Deukalion'un tufanının bölgesel bir tufan olduğunu ve Nuh'un ailesinin yaşadığı küresel tufandan birkaç yüzyıl sonra meydana geldiğini iddia etti. Parian Chronicle olarak bilinen arkeolojik stel baz alındığında, Deukalion Tufanı genellikle MÖ 1528 civarında meydana geldiği tespit edildi. Deukalion'un tufanı, Saint Jerome'in hazırladığı kronolojiye göre yaklaşık M.Ö.1460 tarihlenebilir. Hippo'lu Augustine'e (Tanrı'nın Şehri XVIII,8,10,&11) göre Deukalion ve babası Prometheus, Musa'nın çağdaşlarıydı. İskenderiyeli Clement'in Stromata'sında "... Crotopus zamanında Phaethon'un yanması ve Deukalion'ın tufanları meydana geldi." yazar.^[25]

Deukalion ve Pyrrha'nın soyundan gelenler aşağıdadır:

• Hellen, Amphictyon, Orestheus, Candybus, Protogeneia, Pandora II, Thyia, Melantho, Pronous, Marathonius çocuklarıdır.
• Aeolus, Dorus, Xuthus, Aetolus, Physcus, Aethlius, Graecus, Makednos, Magnes ve Delphus onların torunları vardır.

• Hesiod, 2-7 ve 234 numaralı Kadın Parçaları Kataloğu (MÖ 7. veya 6. yy)
• Miletoslu Hecataeus, frag. 341 (MÖ 500)
• Pindar, Olympian Odes 9 (MÖ 466)
• Platon, " Timaeus " 22B, " Critias " 112A (MÖ 4. yy)
• Rodoslu Apollonius, Argonautica 3.1086 (MÖ 3. yüzyıl)
• Virgil, Georgics 1.62 (MÖ 29)
• Gaius Julius Hyginus, Fabula 153; Poeticon astronomicon 2.29 (c. 20 BC)
• Halikarnaslı Dionysius, Roma Eski Eserleri 1.17.3 (c. 15 M.Ö.)
• Ovid, Metamorfozlar, 1.318ff.; 7.356 (c. 8 AD)
• Strabo, Geographica, 9.4 (c. 23 AD)
• Bibliotheca 1.7.2 (c. MS 1. yüzyıl? )
• Plutarkhos, Pyrrhus'un Yaşamı, 1 (MS 75)
• Lucian, De Dea Suriye 12, 13, 28, 33 (MS 2. yüzyıl)
• Pausanias, Yunanistan'ın Tanımı 10.38.1 (MS 2. yüzyıl)
• Nonnus, Dionysiaca 3.211; 6.367 (c. 500 AD)

• Apollodorus, The Library with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes, Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1921. ISBN 0-674-99135-4. Online version at the Perseus Digital Library. 12 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Greek text available from the same website 27 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Apollonius Rhodius, Argonautica translated by Robert Cooper Seaton (1853-1915), R. C. Loeb Classical Library Volume 001. London, William Heinemann Ltd, 1912. Online version at the Topos Text Project. 25 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Apollonius Rhodius, Argonautica. George W. Mooney. London. Longmans, Green. 1912. Greek text available at the Perseus Digital Library 18 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Dionysus of Halicarnassus, Roman Antiquities. English translation by Earnest Cary in the Loeb Classical Library, 7 volumes. Harvard University Press, 1937-1950. Online version at Bill Thayer's Web Site
• Dionysius of Halicarnassus, Antiquitatum Romanarum quae supersunt, Vol I-IV. . Karl Jacoby. In Aedibus B.G. Teubneri. Leipzig. 1885. Greek text available at the Perseus Digital Library 22 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Gaius Julius Hyginus, Astronomica from The Myths of Hyginus translated and edited by Mary Grant. University of Kansas Publications in Humanistic Studies. Online version at the Topos Text Project. 15 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Gaius Julius Hyginus, Fabulae from The Myths of Hyginus translated and edited by Mary Grant. University of Kansas Publications in Humanistic Studies. Online version at the Topos Text Project. 29 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Hesiod, Catalogue of Women from Homeric Hymns, Epic Cycle, Homerica translated by Evelyn-White, H G. Loeb Classical Library Volume 57. London: William Heinemann, 1914. Online version at theio.com 8 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Nonnus of Panopolis, Dionysiaca translated by William Henry Denham Rouse (1863-1950), from the Loeb Classical Library, Cambridge, MA, Harvard University Press, 1940. Online version at the Topos Text Project. 22 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Nonnus of Panopolis, Dionysiaca. 3 Vols. W.H.D. Rouse. Cambridge, MA., Harvard University Press; London, William Heinemann, Ltd. 1940-1942. Greek text available at the Perseus Digital Library 25 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Pausanias, Description of Greece with an English Translation by W.H.S. Jones, Litt.D., and H.A. Ormerod, M.A., in 4 Volumes. Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1918. 0-674-99328-4ISBN 0-674-99328-4. Online version at the Perseus Digital Library 27 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Pausanias, Graeciae Descriptio. 3 vols. Leipzig, Teubner. 1903. Greek text available at the Perseus Digital Library 20 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Pindar, Odes translated by Diane Arnson Svarlien. 1990. Online version at the Perseus Digital Library. 9 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Pindar, The Odes of Pindar including the Principal Fragments with an Introduction and an English Translation by Sir John Sandys, Litt.D., FBA. Cambridge, MA., Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1937. Greek text available at the Perseus Digital Library 7 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Plato, Critias in Plato in Twelve Volumes, Vol. 9 translated by W.R.M. Lamb. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1925. Online version at the Perseus Digital Library 1 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Greek text available at the same website. 30 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Plato, Timaeus in Plato in Twelve Volumes, Vol. 9 translated by W.R.M. Lamb. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1925. Online version at the Perseus Digital Library 5 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Greek text available at the same website. 30 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Plutarch, Plutarch's Lives. With an English Translation by Bernadotte Perrin. Cambridge, MA. Harvard University Press. London. William Heinemann Ltd. 1920. Online version at the Perseus Digital Library. Greek text available at the same website.
• Publius Ovidius Naso, Metamorphoses translated by Brookes More (1859-1942). Boston, Cornhill Publishing Co. 1922. Online version at the Perseus Digital Library. 7 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Publius Ovidius Naso, Metamorphoses. Hugo Magnus. Gotha (Germany). Friedr. Andr. Perthes. 1892. Latin text available at the Perseus Digital Library 29 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Publius Vergilius Maro, Bucolics, Aeneid, and Georgics of Vergil. J. B. Greenough. Boston. Ginn & Co. 1900. Online version at the Perseus Digital Library 12 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Lucian, The Syrian goddess; being a translation of Lucian's De dea Syria, with a life of Lucian by Herbert A. Strong. Edited with notes and an introd. by John Garstang. London: Constable & Company Ltd. 1913. Online version at the Internet Archive. Greek text available at the Perseus Digital Library
• Strabo, The Geography of Strabo. Edition by H.L. Jones. Cambridge, Mass.: Harvard University Press; London: William Heinemann, Ltd. 1924. Online version at the Perseus Digital Library. 15 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Strabo, Geographica edited by A. Meineke. Leipzig: Teubner. 1877. Greek text available at the Perseus Digital Library. 12 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.