262 Güneybatı Anadolu depremi
 Dört porticos ve aralarında üç girişi bulunan iki katlı klasik taş cephe. Efes'teki Celsus Kütüphanesi'nin içeriği MS 262'de bir deprem veya istila nedeniyle meydana gelen bir yangın nedeniyle yok oldu. Cephe yüzyıllar sonra başka bir depremde devrildi ve 1970–78'de yeniden inşa edildi. | |
  | |
| Yerel tarih | 21 Aralık 262 |
|---|---|
| Büyüklük | 7.0-8.0 arası |
| Merkez üs | 36°30′N 27°48′E / 36.5°K 27.8°D |
| Maks. şiddet | IX (Çok yıkıcı) |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler |  Roma İmparatorluğu(Günümüzde Türkiye) |
262 Güneybatı Anadolu depremi Anadolu'nun batı ve güney kıyılarında yer alan şehirleri Roma'nın Efes kenti ile beraber 262 yılında veya muhtemelen 261. yılında harap etmiştir.[1][2][3] Bu depremin merkez üssü büyük olasılıkla güney Ege Denizi'ndeydi.[1] Dönemin raporları, muhtemelen bir tsunami nedeniyle birçok şehrin denizden gelen suyun altında kaldığını belirtmektedir.[1]
Akdeniz'deki antik depremlerin en kapsamlı değerlendirmesini yapan Nicholas Ambraseys, bu depremle ilgili en yazılı referansların en önemli kaynağını Trebellius Pollio'nun yazdığı iddia edilen Historia Augusta'dan bir anlatımı aktarır.[4] Bu kaynak, sözde biyografik detaylarının çoğunun doğruluğunun şüpheli olmasından dolayı sorunludur. Ancak, bu kaynağın doğal afetlerle ilgili açıklamalarına güvenmek için bir neden vardır. Trebellius'un açıklaması aynı yıl güneybatı Anadolu depremini aynı yıl Libya'daki Kirene'yi vuranla birlikte bildirmektedir. İki olayın ilgisiz olduğu anlaşılıyor, ancak tarihçilerin klasik kaynaklara dayanarak her birinin kesin etkilerini çözmesi zordur.
Tektonik bilgiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ege Denizi ve Anadolu'nun bitişiğindeki kıyı bölgelerinde, Afrika levhasının Ege Denizi Levhasının altına düşmesinden kaynaklanan birçok fay vardır. Bu faylar sık sık depremle sonuçlanır. MS 262 depreminde önemli hasar alan Efes, 17, MS 30'dan önce bir zaman, c. AD 42, c. AD 46–47, c. 150–155, 358–366, 614 ve onuncu veya on birinci yüzyıl depremlerden de etkilendi.[4][3] Bölgenin güneyindeki bir fay bugünkü Yunanistan'da Rodos adasından kuzeydoğu yönünden günümüz Türkiye'sinde Burdur'a kadar uzanmaktadır.
Hasar
[değiştir | kaynağı değiştir]Trebellius, depremden en büyük zararı gören Roma Asya şehirlerini yazmıştır: “Birçok yerde dünya açık bir şekilde esnedi ve çatlaklarda tuzlu su ortaya çıktı. Birçok şehir deniz tarafından bile ezilmişti.”[5][2] bu hasarın Gallienus ve Fausianus'un konsüllüğü sırasında meydana geldiğini kaydeder.[2] İkincisi, 262 yılında bir konsül olan Lucius Mummius Faustianus olabilir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b c Altınok et al. 2011, s. 276.
- ^ a b c NGDC Earthquake Comments.
- ^ a b Crouch 2003, s. 275.
- ^ a b Ambraseys 2009, s. 138.
- ^ Historia Augusta 395, Gallienus, 5.4–5.5.
- Genel
- Anonim (c. 395). Historia Augusta [Augustan History] (Latince). 28 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- Altınok, Y.; Alpar, B.; Özer, N.; Aykurt, H. (2011). "Revision of the tsunami catalogue affecting Turkish coasts and surrounding regions" (PDF). Natural Hazards and Earth System Sciences (İngilizce). 11 (2): 273. Bibcode:2011NHESS..11..273A. doi:10.5194/nhess-11-273-2011. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- Ambraseys, Nicholas (2009). Earthquakes in the Mediterranean and Middle East: A Multidisciplinary Study of Seismicity up to 1900 (İngilizce) (1 bas.). Cambridge University Press. ISBN 978-0521872928.
- Crouch, Dora P. (2003). Geology and Settlement: Greco-Roman Patternsvc (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-508324-8. 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- "South Coasts of Asia Minor: Comments for the Tsunami Event". Significant Tsunami Database (İngilizce). National Geophysical Data Center. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2016.
- "Turkey: S Coasts; Libya: Comments for the Earthquake Event". Significant Earthquake Database (İngilizce). National Geophysical Data Center. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2016.