Województwo krakowskie (1945–1975)
Województwo krakowskie – dawna jednostka podziału administracyjnego Polski, ze stolicą w Krakowie, powołana 28 czerwca 1946 roku[1], podzielona w 1975 na nowe, mniejsze województwa (krakowskie, nowosądeckie, tarnowskie, bielskie, katowickie i kieleckie). Województwo kilkukrotnie zmieniało swoje granice.
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Siedziba wojewody i sejmiku | |||||
| Powierzchnia |
15 355 km² | ||||
| Populacja (31 XII 1974) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
145 os./km² | ||||
| Podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie Polski
| |||||
Województwo krakowskie objęło swoim obszarem teren obecnego województwa małopolskiego (bez powiatu gorlickiego) oraz Jaworzno, powiat żywiecki i bialski (zlikwidowany i podzielony w 1951).
W 1966 miasto Kraków i województwo krakowskie zostały odznaczone Orderem Budowniczych Polski Ludowej[2].
Podział na powiaty:
- powiaty miejskie (grodzkie): Kraków (od 1957 jako miasto wydzielone z województwa), od 1951: Nowy Sącz, Tarnów, Zakopane, od 1956: Jaworzno
- powiaty ziemskie: bialski (do 1951), bocheński, brzeski, chrzanowski, dąbrowski, krakowski, limanowski, miechowski, myślenicki, nowosądecki, nowotarski, olkuski, oświęcimski (od 1951), tarnowski, wadowicki, żywiecki
Zmiany administracyjne
edytuj- 1 kwietnia 1945 – powiat miechowski przeniesiono z województwa kieleckiego do województwa krakowskiego[3].
- 18 sierpnia 1945 – 4 powiaty województwa krakowskiego (dębicki, gorlicki, jasielski i mielecki) przeniesiono do nowo utworzonego województwa rzeszowskiego.
- 20 sierpnia 1945 – powiat olkuski przeniesiono z województwa kieleckiego do województwa krakowskiego
- w 1951
- do województwa katowickiego przyłączono zachodnią część zlikwidowanego powiatu bialskiego (krakowskiego).
- utworzono powiat oświęcimski.
- utworzono powiaty miejskie w Nowym Sączu, Tarnowie i Zakopanem.
- w 1953 − wieś Jęzor koło Jaworzna włączono do Sosnowca w województwie katowickim (stalinogrodzkim).
- w 1956 − z powiatu chrzanowskiego wydzielono powiat miejski Jaworzno.
- w 1957 – podniesiono Kraków do rangi miasta wydzielonego.
Ludność
edytuj| Data | Liczba mieszkańców | ||
|---|---|---|---|
| ogółem | miejska (%) | wiejska (%) | |
| 14 II 1946 (spis sumaryczny)[4] | 2 133 389 | 579 848 (27,18%) | 1 553 541 (72,82%) |
| 3 XII 1950 (spis powszechny)[5] | 2 113 498 | 655 270 (31%) | 1 458 228 (69%) |
| 31 XII 1956[6] | 2417 tys. | 936 tys. (38,7%) | 1481 tys. (61,3%) |
| 1959[7] | 2057,5 tys. | b.d. (27%[8]) | b.d. (73%[8]) |
| 6 XII 1960 (spis powszechny)[9] | 1 990 359 | 552 478 (27,76%) | 1 437 881 (72,24%) |
| 31 XII 1963[10] | 2088 tys. | 591 tys. (28,3%) | 1497 tys. (71,7%) |
| 31 XII 1965[11] | 2127,6 tys. | b.d. | b.d. |
| 1967[12] | 2158,7 tys. | b.d. | b.d. |
| 31 XII 1968[13] | 2185 tys. | 651 tys. (29,8%) | 1534 tys. (70,2%) |
| 8 XII 1970 (spis powszechny)[14] | 2 182 271 | 662 741 (30,37%) | 1 519 530 (69,63%) |
| 31 XII 1971[15] | 2195,6 tys. | 672,4 tys. (30,6%) | 1523,2 tys. (69,4%) |
| 31 XII 1972[16] | 2214,4 tys. | 686,7 tys. (31%) | 1527,7 tys. (69%) |
| 31 XII 1973[17] | 2194 tys. | 719 tys. (32,8%) | 1475 tys. (67,2%) |
| 31 XII 1974[18] | 2213 tys. | 733 tys. (33,1%) | 1480 tys. (66,9%) |
Podział administracyjny
edytuj1946
edytuj| Powiat | Powierzchnia
(km²)[19] |
Liczba ludności
14 II 1946[20] | |
|---|---|---|---|
| ogółem | na km² | ||
| bialski | 635 | 127 610 | 201 |
| bocheński | 877 | 106 423 | 121 |
| brzeski | 849 | 105 245 | 124 |
| chrzanowski | 722 | 127 807 | 177 |
| dąbrowski | 650 | 65 650 | 101 |
| krakowski | 767 | 131 036 | 171 |
| Kraków (miejski) | 165 | 299 396 | 1815 |
| limanowski | 944 | 89 919 | 95 |
| miechowski | 1353 | 152 490 | 113 |
| myślenicki | 988 | 104 189 | 105 |
| nowosądecki | 1571 | 156 147 | 99 |
| nowotarski | 1893 | 133 912 | 71 |
| olkuski | 1361 | 140 734 | 103 |
| tarnowski | 881 | 135 563 | 154 |
| wadowicki | 1109 | 141 274 | 127 |
| żywiecki | 1153 | 115 994 | 101 |
1973
edytujŹródło:[21]
| Powiat | Powierzchnia
(km²) |
Liczba ludności
31 XII 1972 |
Miasta | Gminy | Siedziba | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ogółem (tys.) | na km² | ogółem | w tym posiadające wspólną radę narodową z gminami | ||||
| bocheński | 865 | 106 | 123 | 2 | 0 | 11 | Bochnia |
| brzeski | 819 | 98 | 120 | 1 | 0 | 11 | Brzesko |
| chrzanowski | 648 | 165,1 | 255 | 6 | 2 | 12 | Chrzanów |
| dąbrowski | 652 | 67,2 | 103 | 2 | 1 | 10 | Dąbrowa Tarnowska |
| Jaworzno (miejski) | 75 | 65,7 | 880 | 1 | nd. | nd. | Jaworzno |
| krakowski | 870 | 192,6 | 221 | 2 | 0 | 14 | Kraków |
| limanowski | 952 | 94,9 | 100 | 2 | 0 | 10 | Limanowa |
| miechowski | 859 | 79,1 | 92 | 2 | 1 | 9 | Miechów |
| myślenicki | 741 | 94,6 | 128 | 3 | 2 | 10 | Myślenice |
| nowosądecki | 1554 | 159,6 | 103 | 5 | 2 | 15 | Nowy Sącz |
| nowotarski | 1808 | 164 | 91 | 3 | 1 | 16 | Nowy Targ |
| Nowy Sącz (miejski) | 19 | 43,1 | 2235 | 1 | nd. | nd. | Nowy Sącz |
| olkuski | 1119 | 138,9 | 124 | 4 | 0 | 11 | Olkusz |
| oświęcimski | 424 | 127,7 | 301 | 5 | 2 | 7 | Oświęcim |
| proszowicki | 426 | 46,7 | 110 | 1 | 0 | 8 | Proszowice |
| suski | 719 | 73,2 | 102 | 3 | 0 | 8 | Sucha Beskidzka |
| tarnowski | 886 | 109,6 | 124 | 1 | 1 | 11 | Tarnów |
| Tarnów (miejski) | 72 | 89 | 1230 | 1 | nd. | nd. | |
| wadowicki | 657 | 127 | 193 | 3 | 0 | 10 | Wadowice |
| Zakopane (miejski) | 85 | 27,8 | 328 | 1 | nd. | nd. | Zakopane |
| żywiecki | 1105 | 144,6 | 131 | 1 | 0 | 15 | Żywiec |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
- ↑ Order Budowniczych Polski Ludowej dla miasta i województwa. „Dziennik Bałtycki”, s. 1, Nr 108 z 8−9 maja 1966.
- ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 8, poz. 38
- ↑ Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 20 (s. 36 dokumentu PDF).
- ↑ Narodowy Spis Powszechny z dnia 3 grudnia 1950 r. Struktura zawodowa i demograficzna ludności. Indywidualne gospodarstwa rolne. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1954, s. 3 (s. 8 dokumentu PDF).
- ↑ Rocznik statystyczny 1957, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1957, s. 12 (s. 51 dokumentu PDF).
- ↑ A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 510.
- ↑ a b A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 824.
- ↑ Spis Powszechny z dnia 6 grudnia 1960 r. Wyniki ostateczne. Ludność, gospodarstwa domowe. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1965, s. 6 i 7 (strony 5 i 6 dokumentu PDF).
- ↑ Rocznik polityczny i gospodarczy 1964, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 32.
- ↑ Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. t. 9, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 5.
- ↑ Mała encyklopedia powszechna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 825.
- ↑ Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. 13 (suplement), 1970, s. 361.
- ↑ Narodowy Spis Powszechny 8 XII 1970. Struktura demograficzna i zawodowa ludności, gospodarstwa domowe. Polska. Wyniki ostateczne, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1972, s. 3, 5 i 6 (strony 59, 61 i 62 dokumentu PDF).
- ↑ Rocznik statystyczny 1972, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1972, s. 73.
- ↑ Rocznik polityczny i gospodarczy 1973, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 37.
- ↑ Rocznik polityczny i gospodarczy 1974, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1975, s. 85.
- ↑ Encyklopedia powszechna PWN, t. 3, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 577.
- ↑ Rocznik Statystyczny 1947, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 18 (s. 35 dokumentu PDF).
- ↑ Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 60-62 (s. 76-78 dokumentu PDF).
- ↑ Polska. Zarys encyklopedyczny, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 715.