Kontynent
Kontynent (łac. continens – łączny[1]) – w geografii fizycznej: olbrzymi pod względem powierzchni (rzędu kilku mln km²) obszar lądu, otoczony (oblany) ze wszystkich stron morzami i oceanami, a z innymi kontynentami połączony co najwyżej wąskimi przesmykami (Ameryka Północna i Ameryka Południowa, Eurazja i Afryka)[1][2][3]. W geotektonice i geomorfologii, kontynent określa się jako lądową część cokołu (bloku) kontynentalnego (do którego należy szelf kontynentalny z morzami szelfowymi)[4][2][3], kontynent obejmuje więc także przybrzeżne wyspy, znajdujące się na tym samym cokole kontynentalnym[5].
Liczba kontynentów budzi kontrowersje[6]. Na gruncie geografii fizycznej, geologii i geotektoniki wyróżnia się[1][2][3] 6 kontynentów[7]:
- Afrykę (30,4 mln km²)
- Amerykę Południową (17,8 mln km²)
- Amerykę Północną (24,2 mln km²)
- Antarktydę (13,2 mln km²)
- Australię (7,7 mln km² )[a]
- Eurazję (54,8 mln km²), w tym:
Jednak w innym podziale Europa i Azja traktowane są jako osobne kontynenty, co oznacza istnienie 7 kontynentów[9][10].
Kolejnym kontynentem mogłaby być Zelandia, która oderwała się od Australii około 70 mln lat temu. Aż 94% tego postulowanego kontynentu znajduje się pod powierzchnią wody, a pozostałe 6% to Nowa Zelandia i okoliczne wyspy[11].
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Australia i Oceania są jedną częścią świata, lecz kontynentem jest tylko Australia.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Słownik pojęć geograficznych, 1973, s. 209.
- ↑ a b c Wielka Encyklopedia PWN t. 14, 2003, s. 321.
- ↑ a b c Geografia świata – encyklopedia PWN t. 1 – środowisko przyrodnicze, 2008, s. 486.
- ↑ Mieczysław Klimaszewski, Geomorfologia, 1981, s. 84.
- ↑ Jan Flis; Szkolny Słownik Geograficzny; Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne; wydanie trzecie; Warszawa; 1985; s. 113.
- ↑ Martin W. Lewis, Kären Wigen, The Myth of Continents. A Critique of Metageography, University of California Press, 1997, ISBN 978-0-520-20743-1 [dostęp 2023-05-16] (ang.).
- ↑ kontynent, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-09].
- ↑ Continent Map | Map of Continents | Continent Size, Populations, Number of Countries, Worldatlas.com, 2016 [zarchiwizowane 2016-03-04].
- ↑ continent, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-05-16] (ang.).
- ↑ Continent [online], National Geographic. Education [dostęp 2023-05-16] (ang.).
- ↑ Nick Mortimer i inni, Zealandia: Earth’s Hidden Continent, „GSA Today”, 27 (3), Towarzystwo Geologiczne Ameryki, marzec 2017, ISSN 1052-5173 [dostęp 2017-02-15] (ang.).