Ozonlaag

  Zie Gat in de ozonlaag voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De dikte van de ozonlaag is vooral sinds de jaren '80 van de 20e eeuw afgenomen. Boven de zuidpool is steeds in het voorjaar enige tijd ruim de helft van het ozon verdwenen. Ook boven Nederland en België is de ozonlaag dunner geworden, al is de afname veel minder. Ook hier is deze ozonafname het grootst in het voorjaar, terwijl in de herfst nauwelijks minder is gemeten.

Vooral aan het eind van de winters 1995-1996 en 1996-1997 was de ozonlaag boven Nederland en België uitzonderlijk dun. Waarschijnlijk hing dit samen met de bijzondere weersituatie in West-Europa en zeer lage temperaturen in de ozonlaag, waardoor de afbraak door ozonafbrekende stoffen werd bevorderd. Ozonafbrekers zijn bijvoorbeeld cfk's, stoffen die onder meer in koelkasten en piepschuim zijn verwerkt. Zij worden onder invloed van UV-licht afgebroken tot radicalen, die reageren met ozon tot chloormonoxide en moleculair zuurstof:

${\displaystyle \mathrm {Cl^{\cdot }\ +\ O_{3}\longrightarrow \ ClO^{\cdot }\ +\ O_{2}} }$ 

Twee chloormonoxideradicalen zullen dan het stabielere chloorperoxide vormen:

${\displaystyle \mathrm {2\ ClO^{\cdot }\ \longrightarrow \ Cl_{2}O_{2}} }$ 

Op 1 januari 1989 werd het Montrealprotocol van kracht dat het gebruik van ozonafbrekende stoffen wereldwijd aan banden moet leggen. Die maatregelen lijken effect te hebben gehad: waarnemingen tonen aan dat de hoeveelheid ozonafbrekende stoffen in de atmosfeer aan het afnemen is en in 2006 leek de ozonlaag zich langzaam te herstellen.

Vermoedelijk duurt het tot de tweede helft van de 21e eeuw vóór de ozonlaag volledig hersteld is. Ook dan zijn we nog niet uit de problemen, want de toegenomen ultravioletstraling op aarde, ontstaan doordat de dunnere ozonlaag minder straling tegenhoudt, heeft pas veel later zijn uitwerking. Er wordt verwacht dat de ultravioletstraling op het noordelijke halfrond rond 2020 zijn maximum bereikt, en de eerste helft van de 21e eeuw het aantal gevallen van huidkanker en zonnebrand als gevolg van de ozonafname zal toenemen.^[3][4]

De laatste tien jaren (gerekend vanaf 1999) is het aantal gevallen van huidkanker toegenomen. Die toename lijkt voornamelijk toe te schrijven aan het UV-blootstellingsgedrag, zoals een toename in zonvakanties.

 

Met het ozone monitoring instrument wordt de dikte van de ozonlaag vanaf 2004 gemeten vanuit de ruimte.

 

Zie de categorie Ozone layer van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.