Herofilo de Kalcedono
Herofilo de Kalcedono | |
---|---|
Omaĝo de la Universitato de Zaragozo al Herofilo | |
Persona informo | |
Naskonomo | Ηρόφιλος της Χαλκηδόνας |
Naskiĝo | 335 a. K. en Kalcedono, Bitinio (hodiaŭ Turkio) |
Morto | 280 a. K. en Aleksandrio, Egiptio |
Lingvoj | antikva greka |
Okupo | |
Okupo | kuracisto ginekologo anatomo |
Herofilo de Kalcedono (antikve-greke Ἡρόφῐλος τῆς Χαλκηδόνας, Hērófilos tēs Ĥalkēdónas, 335 a. K. - 280 a. K.) estis greka kuracisto kaj unua anatomo en la historio de medicino.
Vivo
[redakti | redakti fonton]Herofilo naskiĝis en Kalcedono, sed transloĝiĝis al Aleksandrio, kaj tie vivis plejparto de sia vivo. Li estis lernanto de greka kuracisto Praksagoro de Kos, kiu plej eble estis samtempulo de Diokleso de Karisto (375 a. K. - 295 a. K.) kaj disĉiplo de Hipokrato.
Kune kun Erasistrato de Keo, Herofilo fondis la unuan medicinan lernejon en Aleksandrio, Egiptio.
Verko
[redakti | redakti fonton]Herofilo estis unu el la unuaj kiuj dissekcis kaj esploris homkadavron kaj Ptolemeo la 1-a estis lia granda patrono. Li estis samtempulo de Eŭklido kaj Ktesibios.[1]. Li diferencigis la cerbon elde la cerbeto, priskribis la meningojn, la kvaran ventriklon, kaj krom aliajn organojn, la ovarion, kiun li alnomis "virinan testiklon", kies termo estis same uzata de Vesalio en la dua eldono de lia verko "De humani corporis fabrica", en 1555.[2]. Herofilo estas konsiderata la patro de la Scienca Anatomio kaj Erasistrato, lia disĉiplo, la unua eksperimenta fiziologo.
Herofilo estis aŭtoro de minimume naŭ libroj variantaj inter titolo "Pri la pulsoj", en kiu li esploris la koran sangofluon tra la arterioj, ĝis lia libro titolita "Obstetriko", en kiu li diskutis pri la tempodaŭro kaj fazoj de nasko. Li estis la unua kiu plenumis homdissekciojn kaj eĉ vivisekcion, ofte publike, tiel ke li povis klarigi tion, kion li faras al la ĉeestantaro. Dissekcio de homkadavroj estis malpermesata tiuepoke en multaj lokoj de la mondo, escepte de Aleksandrio. Aŭlo Kornelio Celso en sia verko "De Medicina" kaj la religia estro Tertuliano asertas ke Herofilo vivisekcis almenaŭ 600 vivajn militarestitojn. Lia verkaro perdiĝis sed li ofte estas menciita de Klaŭdo Galeno dum la 1-a jarcento.
Verkaro
[redakti | redakti fonton]- Pri pulsoj[3]
- Pri dissekcoj
- Pri obstetriko
- Pri la okuloj[4]
- Pri la cerbo[5]
- Ophthalmicus, menciita de la papo Silvestro la 2-a, kiu laŭdire, havis latinan kopion faritan de Demosteno, kaj kies verko estas konservita el la itala urbo Bobbio.[6]
Literaturo
[redakti | redakti fonton]- Anatomy: An encyclopedic reference to the language of anatomy and ..., Ronald A. Bergman, Adel K. Afifi
- Alexandria and Alexandrianism: Papers Delivered at a Symposium Organized by ..., J. Paul Getty Museum
- Fachsprachen / Languages for Special Purposes. 2. Halbband, Lothar Hoffmann
- Hellenistic Science and Culture in the Last Three Centuries B.C., George Sarton
- A Companion to the Hellenistic World, Andrew Erskine
- The Deadliest Lie, June Trop
- Midwifery, Obstetrics and the Rise of Gynaecology: The Uses of a Sixteenth ..., Helen King
- Herophilus: The Art of Medicine in Early Alexandria: Edition, Translation ..., Heinrich von Staden
- Greek Science of the Hellenistic Era: A Sourcebook, Georgia L. Irby-Massie, Paul T. Keyser
- Hippocrates' Woman: Reading the Female Body in Ancient Greece, Helen King
- Medicine and Society in Ptolemaic Egypt, Philippa Lang
- Education: How Old the New, James J. Walsh
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Klaŭdo Galeno
- Aŭlo Kornelio Celso (14 p.K. - 37 p.K.)
- Erasistrato de Keo
- Praksagoro de Kos
- Tertuliano
- Hipokrato de Kos (460 a. K. - 377 a. K.)
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Greek Science, Tracey Elizabeth Rihll
- ↑ A History of Endocrinology, V. C. Medvei
- ↑ Encyclopedia of Ancient Greece, Nigel Wilson
- ↑ The Hellenistic Aesthetic, Barbara Hughes Fowler
- ↑ Disembodied Heads in Medieval and Early Modern Culture, Barbara Baert,Traninger Anita,Catrien Santing
- ↑ Herophilus: The Art of Medicine in Early Alexandria: Edition, Translation ..., Heinrich von Staden