Universidat de Zaragoza

L'orichen d'a Universidat en o territorio que hue clamamos Aragón gosa situar-se en a escuela de letras que o cheneral romano y pretor uescano Quinto Sertorio creyó en o sieglo I a. C. en Osca ta os fillos d'os mainates locals. Ista escuela se considera a simient d'a futura universidat medieval. En 1354, Pero IV d'Aragón decreta a creyación d'a primer universidat d'o reino: a Universidat Literaria de Uesca, conoixita posteriorment como Universidat Sertoriana de Uesca. En Zaragoza, as radices mas viellas d'a Universidat se troban en l'antiga escuela catedralicia de Zaragoza, creyata en o sieglo VII por o bispe Braulio, que dimpués fue nombrato patrón d'a Universidat de Zaragoza. Entre 1474 y 1476, o prencipe don Ferrando de Aragón, posteriorment Ferrando II d'Aragón torna o Estudio d'Artes de Zaragoza en un Estudio Cheneral d'Artes. Ya en o sieglo XVI Carlos I sinya en as Corz de Monzón (10 de setiembre de 1542) o privilechio que la fa Universidat cheneral de totas as ciencias. O 28 de marzo de 1555 o documento ye confirmato por una bula pontificia, pero bels pleitos entre l'arcebispe de Zaragoza y o Capítol sobre o nombramiento d'o rector, as protestas dende a Universidat Sertoriana y o Concello de Uesca, y mas que mas, as dificultaz de financiación por parte d'a Deputación d'o reino, facioron que a naixencia efectiva no fuese dica o 24 de mayo de 1583, gracias a Pedro Cerbuna que ye considerato o suyo fundador. Ixe día se nombró en a Seu a lo primer rector, Juan Marco, archidiacono de Daroca. Asinas naixió a Universidat de Zaragoza, con un modelo similar a o d'a Universidat de París.

Beluns d'os suyos alumnos mas ilustres han estau Miguel Serveto y Conesa, Cheronimo de Blancas, l'arcebispe Pedro Apaolaza Ramírez, Blas Antonio Nasarre, José Martí, Santiago Ramón y Cajal, Premio Nobel de Medicina u Fisiolochía en 1906, Manuel Azaña, president d'a II Republica, María Moliner, autora d'o conoixiu Diccionario de uso del español y José Antonio Labordeta.

 

Se veiga: Rectors d'a Universidat de Zaragoza.

O rector actual ye José Antonio Mayoral. Fue esleyiu por a comunidat universitaria en as eleccions celebratas o 17 de marzo de 2016. Fue nombrato rector por o Gubierno d'Aragón o 5 d'abril de 2016.

• Escuela d'Incheniería y Arquitectura.
• Escuela Universitaria Politecnica (Teruel).
• Escuela Politecnica Superior (Uesca).
• Facultat de Ciencias.
• Facultat de Ciencias Humanas y l'Educación (Uesca).
• Facultat de Ciencias d'a Salut.
• Facultat de Ciencias d'a Salut y d'o Deporte (Uesca).
• Facultat de Ciencias Socials y Humanas (Teruel).
• Facultat de Ciencias Socials y d'o Treballo.
• Facultat de Dreito.
• Facultat d'Economía e Empresa.
• Facultat d'Educación.
• Facultat d'Empresa y Chestión Publica (Uesca).
• Facultat de Filosofía y Letras.
• Facultat de Medicina.
• Facultat d'Albeitería.

Una d'as misions sinyaleras d'a Universidat de Zaragoza ye a investigación. Puede destacar-se, en os zaguers anyos, a creyación de nuevas estructuras especificas d'investigación: os Institutos Universitarios d'Investigación.

• Instituto de Biocomputación y Fisica de Sistemas Complexos (BIFI)
• Instituto de Catalisi Homochenia (IUCH)
• Instituto de Investigación en Incheniería d'Aragón (I3A)
• Instituto de Nanosciencia d'Aragón (INA)
• Instituto d'Investigación en Matematicas (IUMA)
• Instituto en Ciencias Ambientals d'Aragón (IUCA)

Antiparte, atros centros d'investigación, mixtos u adscritos encluyen:

• Fudación CIRCE
• Instituto de Ciencias d'os Materials d'Aragón (ICMA)
• Instituto d'Estudios Islamicos y d'o Proximo Orient
• Zaragoza Logistics Center (ZLC)
• Laboratorio d'Investigación en Tecnolochías d'a Combustión (LITEC)

• Escuela Universitaria d'Enfermería (Uesca).
• Escuela Universitaria d'Enfermería (Teruel).
• Escuela Universitaria Politecnica (L'Almunia de Donya Godina).
• Escuela Universitaria de Turismo.
• Centro Universitario d'a Esfensa.

• Instituto de Ciencias d'a Educación.
• Centro Universitario de Luengas Modernas.

A Universidat de Zaragoza tien un programa esportivo a través d'o Servicio de Actividades Deportivas (SAD) que incluye un club poliesportivo dito Club Deportivo Universidad de Zaragoza con seccions de fútbol, baloncesto y rugby, antimás o Club Alpino Universitario.^[3]

•   Se veigan as imáchens de Commons sobre Universidat de Zaragoza.
• Universidat de Zaragoza

1. ↑ Censo Electoral 2008
2. ↑ Centros d'a Universidat de Zaragoza
3. ↑ Servicio de Actividades Deportivas (SAD)