Consello d'a Fabla Aragonesa

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O Consello d'a Fabla Aragonesa (C.F.A.) conoixito popularment como "Consello", ye una asociación cultural naixita en 1976 y reconoixita legalment en 1978. O suyo ambito territorial ye Aragón.

As fins d'ista asociación son a esfensa, promoción, estudio y espardidura de l'aragonés en toz os suyos aspectos:

Historia, literatura, gramatica, lexico, toponimia, folklore, consideración social y legal, pedagochía, didactica, amostranza, etc., parando especial cuenta en o estudio, protección y desembolique de totas as suyas variants locals y comarcals, as cuals son l'alacet de l'aragonés común u estándard.

O quefer d'o Consello d'a Fabla Aragonesa se basa en tres prencipios:

1. Actitut rispetuosa enta a realidat trilingüe d'Aragón.
2. No adscripción colectiva a garra ligallo politico, sindical u relichioso.
3. Libertat ideolochica d'as personas que lo forman. Ye, de feito, una d'as asociacions de referencia arredol d'a luenga aragonesa en tota a sociedat aragonesa.

Dende a suya creyación, o Consello d'a Fabla Aragonesa ha treballato de recio en a dignificación de l'idioma aragonés, contribuindo a creyar un estato d'opinión favorable arredol d'ista chicorrona luenga romanica y espardindo o suyo conoiximiento a traviés de publicacions variatas, como as revistas Fuellas u Luenga e Fablas. Como editorial, baixo la dirección de Francho Nagore, ha publicato un total de 135 libros en aragonés en os zaguers 35 anyos, como  A lueca. A istoria d'una mozeta d'o Semontano (1982) de Chuana Coscujuela, o Vocabulario básico bilingüe aragonés-castellano y castellano-aragonés (1997) de Antonio Martínez Ruiz, u Sobre fonética histórica del aragonés de Jesús Vázquez Obrador (2011).

Dende que se creyó en l'anyo 2000 o Consello Asesor de l'Aragonés dintro d'o Consello d'a Fabla Aragonesa, totas as decisions que prene iste organo se publican en Fuellas, ta que a chen las conoixca. Convoca cualques premios literarios: "Ana Abarca de Bolea" de poesía, "Chusé Coarasa" de novela curta, "O Gua" de literatura infantil y chovenil, etc.

O Consello ye miembro de l'Asociación por las Luengas y Culturas Europeyas Menazatas  (ALCEM, antes AIDLCM). Asiste a los suyos congresos y ha organizato en Uesca lo XVIII.º Congreso en chulio de 1997^[1] y lo XXIV.º Congreso en chulio de 2015 en a siede d'a Deputación Provincial de Uesca.^[2]

Os organos de gubierno d'o Consello d'a Fabla Aragonesa son l'Asamblea Cheneral de consellers y a Chunta Directiva, que a suya composición y atribucions amaneixen reglatos en as Ordinacions d'o Consello. Os vocals, dende 2015, son siete miembros, mantenindo o criterio de paridat d'entre hombres y mullers, en a Chunta directiva.